شعار سال: دنیا در طول یک‌سال گذشته و با شیوع ویروس کرونا شاهد تغییرات زیادی بود که درک و سازگاری با این شرایط برای افراد مختلف یک جامعه مخصوصا فرزندان خانواده بسیار سخت و چالش‌ برانگیز است.

تعطیلی مدارس، دور شدن از دوستان و محیط‌های صمیمی دوستانه، عدم تفریح وگردش و دورهمی‌های دوستانه، فشارهای اقتصادی متحمل بر خانواده، مرگ و میر افراد، استرس والدین برای رعایت حفظ بهداشت فردی وجمعی فرزندان همه می‌تواند در سلامت روان فرزندان در دوران کرونایی نقش به‌سزایی داشته باشد.

با وجود قرنطینه ومحدود شدن روابط اجتماعی فضا برای تخلیه انرژی بچه‌ها بسیار محدود شده است و از طرفی سخت‌گیری والدین برای مراقبت از فرزندان و تلاش برای حفظ آنها از بیماری باعث ایجاد وسواس شده که این امرخود باعث‌ پرخاشگری بین فرزندان و والدین می‌شود.

پژوهش‌ها هم نشان داده است که برخی از کودکان ونوجوانان به دلیل مواجهه یک‌باره با این تغییر الگوی زندگی، دچار استرس واضطراب، ترس از تنهایی و طرد شدن و حتی گاهی میل به خودکشی قرار گرفته‌اند.

اگرچه  رفتارفرزندان خانواده با توجه به سن، طبقه‌ اجتماعی خانواده، تجارب قبلی، تفاوت‌های شخصیتی و ‌شدت و مدت بحران و میزان حمایت‌های اجتماعی متفاوت است اما مهم است که بدانیم در صورتی‌که فرزندان بیش‌ترین حمایت را از طرف خانواده کسب کنند دچار آسیب‌های جدی نخواهند شد.

والدین باید بدانند تنها در صورتی موفق به رفتار صحیح با فرزند خود هستند که آموزش‌های لازم را در این زمینه فرا بگیرند.

 در این خصوص روح‌الله‌ مهرجو پژوهش‌گر اجتماعی و استاد دانشگاه گفت: شرایط کرونایی چالش‌هایی را در خانه‌ ایجاد کرده است که نحوه‌ مدیریت آن نشان‌دهنده‌ شیوه‌ ارتباطگیری والدین با فرزندان است که آیا توانسته‌اند با فرزند خود یک رابطه‌ سالم و محکم برقرار کنند که در شرایط بحران کانون امن خانواده کم‌ترین آسیب را ببیند یا خیر؟

وی افزود: خانواده‌هایی که در این ایام‌ دچار مشاجره لفظی وگاهی فیزیکی شده‌اند باید بدانند نه امروز بلکه در برهه‌های نوجوانی و جوانی دچار این چالش‌ها می‌شدند و کرونا فقط به این شرایط سرعت بخشیده وبه عنوان کاتالیزور عمل کرده است.

مهرجو با تاکید برحمایت مستمر والدین از فرزندان ادامه‌ داد: در این ایام والدین همواره باید شرایط گفت‌وگو با فرزندان خود را فراهم کنند تا کودکان در صورت بروز بیماری یا ترس از آن با والدین خود صحبت کنند.

وی با بیان اینکه والدین می‌توانند فرزندانشان را برای رعایت مسائل بهداشتی بهتر راهنمایی کنند، اظهار کرد: در این میان والدین باید آگاه باشند که وجود استرس در کودکان به دلیل این بیماری طبیعی است و نباید با رفتار نادرست، درون کودکان را ملتهب‌تر کرد. قطعا حضور مداوم در خانه، نبود فعالیت و البته حضور نداشتن در جمع دوستان به ویژه در مدرسه، کودکان را آسیب پذیرتر می‌کند.

این پژوهش‌گر اجتماعی در خصوص رفتار اولیا با فرزندان افزود: در درجه اول والدین باید آرامش خود را حفظ کنند و اجازه ندهند که احیانا استرسی که از شرایط موجود دارند به کودکان منتقل شود. در ثانی باید یک برنامه روزانه منظم برای فرزندان خود طراحی کنند.  

وی با تاکید بر برنامه‌ریزی برای فرزندان گفت: کودکان نیاز به برنامه منظم دارند که بدانند در هر زمان باید به چه کاری بپردازند. این برنامه باید مشخص کند که کودک چه زمانی باید به بازی بپردازد، چه زمانی درس بخواند، کی با دوستانش صحبت کند و البته باید مواقعی را نیز برای دوری از تکنولوژی و کمک در کارهای خانه در نظر بگیرند. این برنامه و البته تداوم آن می‌تواند به ایجاد آرامش در کودکان در زمانی که به مدرسه نمی‌رود و در خانه می‌ماند، کمک شایانی کند.

مهرجو خصوص ارتباط گیری با نوجوانان بیان کرد: در دوره نوجوانی کار زمانی سخت‌تر می‌شود که فرزند خانواده پیش از این زمان زیادی را در جمع دوستانش می‌گذرانده و اکنون او را از این کار منع می‌کنند. نوجوانان وقتی در خانه می‌مانند نمی‌توانند با والدین خود و سایر اعضای خانواده ارتباط برقرار کند و گفت‌وگو آنان با تنش روبه‌رو است، بنابراین شاید ماندن در خانه دشوارتر باشد و برخی از والدین نتوانند آنها را در خانه نگاه دارند. در این حالت باید خانواده‌ها در درجه اول اجازه غمگین بودن را به نوجوانی که تا دیروز در مدرسه و غیر مدرسه در کنار دوستانش بوده و احساس خوبی داشته است بدهند و گمان نکنند که آنها افسرده شدند.

وی نسبت به نگرانی‌های خانواده‌ها گفت: البته عکس العمل‌های نامناسب والدین به دلیل ترس و نگرانی آنها از وضعیت سلامت فرزندانشان است اما قطعا باید به مهارت‌های لازم خود را مجهز کنند تا بتوانند از این دوره گذار کنند.

وی در مورد این‌که آیا می‌توان برای همه کودکان و نوجوانان یک نسخه پیچید؛ گفت: قطعا تفاوت‌هایی در روحیات کودکان و نوجوانان وجود دارد و باید والدین با شناختی که نسبت به فرزند خود پیدا کردند در این راه گام بردارند. به همین دلیل است که می‌گوییم کرونا یک امتحان بزرگ برای روابط خانواده است.وی برای هم‌ذات‌

این پژوهش‌گر با یادآوری شرایط خاص جامعه در این بحران افزود: برخی کودکان در برخورد با احساسات جدید و یا هضم شرایط جدید دچار مشکل هستند و باید به نحو دیگری با آنان برخورد کنند. درباره نوجوانان هم باید در استفاده از اینترنت انعطاف بیشتری داشته باشیم و اگر سخت گیری پیش از آن بوده، اندکی باید تعدیل کرد، البته به معنای رها کردن نوجوان به حال خود نیست. اما اگر در اتاق خود خلوت هم کرده است، بهتر است که نگرانی نداشته باشیم و این فرصت را به او بدهیم. این‌استاد دانشگاه با یادآوری نقش کلیدی خانواده در تربیت فرزندان اذعان داشت : مدیریت خانواده در این عرصه بسیار مهم است. برخی از افراد می‌توانند از این فرصت برای ترمیم روابط هم استفاده کنند اگر تا کنون با فرزند خود دوست و صمیمی نبودند، الان بهترین فرصت است.

وی با ارائه راه‌کارهایی در این خصوص افزود: والدین باید بازی‌های خانوادگی طرح ریزی کنند، باهم غذا درست کنند و حتی گاهی مسئولیت طبخ غذا را بر عهده فرزندان خود قرار دهند و امور را مشارکتی انجام دهند. البته لحن گفتار هم بسیار مهم است؛ یعنی نباید به شکلی صحبت کرد که به قول معروف نوجوان را روی دنده لج انداخت، پاشو تو هم یک کاری کن، فقط میخوری و میخوابی، ... از این اصلاحات نه تنها در این شرایط بلکه در هیچ وضعیتی نباید استفاده کرد.

مهرجو با تاکید بر نقش الگوبخشی رسانه‌ها  خاطرنشان کرد: رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما در حال حاضر نقش مهمی دارد، باید آموزش‌های لازم را به خانواده‌ها بدهد و آنها را راهنمایی کند. دولت شماره تماس‌های مشاوره قرار دهد که افراد بتوانند در هر ساعت از شبانه روز برای رفع مشکلات خانوادگی مشاوره بگیرند. سایر وسایل ارتباط جمعی از جمله روزنامه‌ها و سایت‌ها و پایگاه‌های خبری هم مسائل آموزشی مربوطه را در اختیار همگان قرار دهند. به ویژه شبکه‌های اجتماعی که در این شرایط می‌توانند کمک کنند. البته برخی از دستگاه‌های فرهنگی مانند کتابخانه‌های عمومی پیک کتاب راه اندازی کردند تا افراد بتوانند در این ایام هم کتاب به امانت بگیرند.

بنا بر این گزارش، در نهایت بر این باوریم که فرهنگ خانواده‌ها نقش به‌سزایی در تربیت و فرزند پروری دارد؛ و فرهنگ سالم ریشه در مطالعه دارد چه‌خوب است که این در روزهای کرونایی فرصت را غنیمت‌ شماریم و زمان‌هایی را هم‌ به مطالعه اختصاص دهیم تا هنگام مواجهه با چالش‌ها ازجمله رفتار با فرزندان مقتدرانه عمل کنیم.

شعار سال: بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار: ۱۰ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۵۷۱۷۲۸، www.ana.press.ir