شعار سال: بیش از ۱۴ ماه از آغاز همه‌گیری کرونا در ایران می‌گذرد و در این مدت بسیاری از مشاغل و کسب و کار‌های تحت تاثیر این همه گیری و اپیدمی قرار گرفته است. این روز‌ها تقریبا سبک جدیدی از زندگی بین مردم ایران رواج یافته و دنیای فرهنگ و هنر هم از این موضوع فارغ و جدا نیست.

از جمله این موارد عرصه سینما و ساخت و پخش فیلم‌های سینمایی است که با تصمیمات خاصی مواجه شد به نوعی که دیگر سینمای موجود به هیچ وجه با سینمای پیش از کرونا قابل مقایسه نیست.

چالش‌های سینما در روزگار کرونا

چالش‌های مثل انباشت فیلم‌های اکران نشده و در صف اکران مانده و همچنین نوع مواجهه با تولید آثار سینمایی در شرایط کرونایی از جمله این موضوعات است که تاثیرات خاصی روی آینده سینما دارد. هرچند که در این فضا ابتکاراتی همچون اکران آنلاین و پخش آثار به صورت برخط هم مطرح شد، اما پیگیری نکردن آن از سوی سازمان سینمایی و فرنشینان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این فضا را هم به ورطه سردرگمی و بلاتکلیفی کشانده است.

پیگیری‌های فراوان خبرنگاران و اهالی رسانه از تصمیم گیران سینمای ایران و تشکیل میزگرد‌های مختلف در رادیو و تلویزیون درباره این موضوع هم نتوانست مسولان سازمان سینمایی را برای پاسخگویی مجاب کند و مشخص نیست که اهالی تدبیر و امید چه تدبیری برای امیدوار شدن سینمایی‌ها به آینده دارند.

طبیعی است که در این بلاتکلیفی محض که بهترین فیلم جشنواره فقط در ازای ۲ میلیارد تومان از تلویزیون سر در میاورد، سینمایی‌ها ناامید از فروش و کسب درآمد از سینما، به سمت شبکه نمایش خانگی سرازیر شوند.

کرونا و توفیق اجباری برای پلتفرم‌های آنلاین پخش فیلم

شبکه نمایش خانگی در ایران که تا چندی پیش از طریق CD و DVD‌های موجود در سوپر مارکت‌ها شناخته می‌شد، از چند ماه پیش از آغاز کرونا کم کم به گوشی‌های موبایل کوچ کرد و آثارش را در پلتفرم‌ها و سکو‌های اینترنتی پخش کرد. این پلتفرم‌ها گرچه که در ادامه تعدادشان فزونی یافت، اما همچنان در میان عامه مردم به دو مورد خاص خلاصه می‌شود و قاطبه افراد جامعه فیلم‌ها را فقط از طریق دو سکوی پرطرفدار می‌بینند.

آغاز همه گیری کرونا و نیاز روز افزون مردم به سرگرمی‌های بیشتر در خانه، اقبال عمومی به این پلتفرم‌ها را دوچندان کرد تا پیشرفت و گسترش پلتفرم‌ها ضریب فراوانی بگیرد. شاید همین بالا رفتن تقاضا هم بود که برخی از این پلتفرم‌ها را به فکر انداخت تا حق اشتراک خود را گران و گران‌تر کنند.

پلتفرم‌ها از پخش تا تولید

پلتفرم‌های پخش فیلم که تا پیش از این فقط پخش کننده آثار تولید شده از سوی دیگران بودند، کم کم به فکر تولید افتادند تا مثل مدل‌های خارجی‌شان به کسب سود و درآمد برسند. بسته شدن سینما‌ها از یکسو و پیشرفت اثرگذاری سکو‌های پخش فیلم از سوی دیگر باعث شد تا بازار سریال سازی برای این سکو‌های اینترنتی بسیار داغ شود.

منوچهر هادی، حسن فتحی، شهرام شاه حسینی، محمد حسین مهدویان، هومن سیدی و در کنار آن‌ها رامبد جوان و مهران مدیری نام‌های آشنای سینمای ایران هستند که ناامید از سینمای کرونا زده دل به شبکه نمایش خانگی دادند، حتی محمد کارت هم فعلا بیخیال تکرار تجربه موفق شنای پروانه شده و به سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی روی آورده است.

این تعدد آثار گرچه که می‌تواند نوید بخش یک سبد جذاب و متنوع برای مخاطب باشد، اما با دو خطر و چالش مهم می‌تواند همراه باشد که در ادامه ذکر خواهد شد.

 

۲ چالش مهم برابر شبکه نمایش خانگی

بالا رفتن تعداد آثار و سریال‌های شبکه نمایش خانگی گرچه به ظاهر رقابتی جذاب برای مخاطب خلق می‌کند، اما می‌توانند تولید کنندگان را در دام سطحی سازی بیندازد. اتفاقی که به عقیده بسیاری از کارشناسان پیش از این برای تلویزیون هم رخ داده و سیمای ملی در پی رساندن سریال‌های شبانه به ورطه سطحی بودن و خالی از کیفیت بودن افتاده است.

کافی است مقایسه‌ای بین «یاور» و «سرباز» با سریال‌های رمضانی دو دهه پیش شبکه سه داشته باشید و یا «احضار» را با کار‌های سال‌های قبل شبکه یک قیاس کنید تا کیفیت نازل آثار تلویزیون را کاملا درک کنید. این اتفاق که منجر به قهر شمار زیادی از مخاطبان با تلویزیون شده، می‌تواند در سایه بی دقتی مسولان پلتفرم‌های پخش اینترنتی برای آن‌ها هم تکرار شود این حجم بالای مخاطب را فراری دهد.

چالش دیگر و آسیب دومی که تعدد آثار شبکه نمایش خانگی می‌تواند در پی داشته باشد هم به نوعی در امتداد ابتذال در محتوا قرار دارد. گزاره‌ای که متاسفانه کم کم در حال پدیدار شدن است؛ اینکه سریال‌ها برای همراه کردن مخاطب و ربودن گوی رقابت از دیگر سریال‌ها ناچار به ارائه محتوا‌های زرد و حتی جنسی شوند. کافی است قیاسی بین آثار کمدی جدید این شبکه‌ها داشته باشید و آن‌ها را نمونه کار‌های پیشین مهران مدیری و رامبد جوان مقایسه کنید تا دست خالی تولید کنندگان در ارائه شوخی‌های مناسب را ببینید.

گرچه ظاهرا فرنشینان سینمایی ایران به خوابی عمیق فرو رفته‌اند و تا آمدن مسول بعدی هم بیدار نخواهند شد، ولی امید می‌رود که مسولان شبکه نمایش خانگی خود به فکر باشند و به عنوان بخش خصوصی حاضر در سینمای ایران، برای از دست نرفتن مخاطبان و سطحی نشدن فکری کنند و تمهیدی بیاندیشند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از آنا، تاریخ انتشار: ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰، کدخبر: ۵۷۸۱۷۳، www.ana.press