شعار سال: دومین جلسه بازارهای مالی با حضور جلیل جلیلی، مدیر موسسه مطالعات سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذار، علی حسنی، معاون پشتیبانی پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی، ابراهیم نبیونی، معاون فناوری این مجموعه و دیگر معاونان پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی با موضوع تحلیل بازارهای مالی و عوامل مهم در تصمیم گیریهای اقتصادی در جهان روز چهارشنبه سوم شهریور ماه برگزار شد.
گفتنی است، شرکت کنندگان در این نشست موضوعی در راستای شناخت اهمیت ارزهای دیجیتال در آینده اقتصاد جهان و نقش کشورها به تبادل نظر پرداختند.
جلیلی در ابتدای این نشست با اشاره به اهمیت نیازها در فعالیت اقتصادی گفت: ما بر مبنای ساختارها نیازهای خود را تامین میکنیم و اینگونه وارد چرخهای خاص میشویم. در واقع نیازهای ما احساساتی را در ما به وجود میآورد که بر اساس آن راهبردهای خود را انتخاب میکنیم؛ بنابراین اولویت اصلی در عملکرد در یک چرخه با نیازها است.
وی در تشریح نظام اقتصادی بانکداری ایران و تاثیری که در زندگی عموم مردم میگذارد، گفت: ترازنامه مالی همه ما در زندگی دارای یک ستون دارایی و بدهی است؛ وقتی در ایران به اقتصاد نگاه میکنیم؛ ترازنامه بانکها معمولا فراخ و به اصطلاح چاق است. در واقع وقتی یک سپرده در بانک میگذاریم، یک ستون در بخش بدهی ایجاد میشود. از آنجایی که بانک به عنوان تنها نهاد بین المللی مجاز حق دارد پول چاپ کند، محرک چرخه اقتصادی میشود. یعنی میتواند در بالای ترازنامه خود وام تعریف کند که در نهایت به افراد حقیقی تعلق میگیرد؛ افراد هم باید این پول را در اقتصاد بچرخانند و باز ده بگیرند و دوباره برگردانند.
بانک پول را از این دست میگیرد به آن دست میدهد
جلیلی ادامه داد: از سودی که در این چرخه حاصل میشود، بانک درآمدهای خود از جمله مخارج و سود صاحبان سهام را میپردازد. گفتنی است، در ده الی پانزده سال اخیر افرادی که وام گرفته اند، پولی را در چرخه اقتصاد و تولید وارد نکرده اند؛ بنابراین سودی هم به بانک پرداخت نکرده اند. در این شرایط بانک بدهی افراد را استمهال میکند؛ یعنی به افراد فرصت داده است که پرداخت کنند. این بدهی در بالای ترازنامه قرار میگیرد و باعث میشود ترازنامه بانک فراختر شود؛ بنابراین در بانکداری ایران تعداد زیادی از این داراییها در ستون ترازنامه بانک نشسته است که عملا وجود خارجی ندارد یعنی پولی در چرخه تولید به راه نیفتاده است. در این شرایط یک وام ده مرتبه با نرخ تورمهای مختلف میچرخد و افراد روز به روز به بانک بدهکارتر میشوند. در نتیجه حجم وثایق در صندوق بانک بیشتر و بیشتر میشود. به همین دلیل از نظر ساختاری، ظرفیت افزایش قمیت در ملک افزایش پیدا میکند؛ بنابراین میتوان گفت اقتصاد ایران بانک محور است. در واقع بانکها منابع مالی خود را به روش استمهال بدهی تامین میکنند و در آمد خود را افزایش میدهند.
وی گفت: حال اینکه بانک چرا استمهال میکند؟ پاسخش مشخص است، چون نود و پنج درصد پول نقد در میان پنج درصد میچرخد. در واقع نقدینگی کشور از این دست گرفته به دست دیگری داده شده است. در یک زنجیره معیوب افتاده است.
به گفته جلیلی، در ایران کسی این جرات را ندارد که این چرخه معیوب در بانکداری را قطع و روش دیگری برای بانکداری اتخاذ کند که بدون نرخ بهره باشد. این چرخه معیوب موجب تنها یک چیز میشود و آن چاپ پول است که باعث افزایش نقدینگی میشود و اثر آن در اقتصاد ویرانگر است.
در ایران افراد شرایط اقتصادی مردم را مشخص میکند نه قانون
جلیلی با اشاره به پاسخ به این سوال که چرا این اثر معیوب در زندگی مردم جامعه حس میشود؟ گفت: ما دارای اثر معیوب بارتوزیع ثروت هستیم که در حوزه امور مالیاتی رخ میدهد. سازمان امور مالیاتی ایران ممیز محور است، یعنی افراد درباره سرنوشت افراد تصمیم میگیرند نه سیستم. در کشورهای پیشرفته اخذ مالیات کاملا سیستمی و مشخص شده است؛ اما در ایران اینگونه نیست و افراد مجاز هستند که با بهره گیری از ممیزها مالیات را دور بزنند.
به گفته جلیلی، ساختار معیوب باز توزیع ثروت، ممیزی بودن سازمان امور مالیاتی و چرخه معیوب بانکداری، در نهایت دست به دست هم داده است تا ۹۵ درصد نقدینگی کشور در اختیار پنج درصد مردم باشد و نود و پنج در صد مردم تنها پنج درصد نقدینگی را در اختیار بگیرند.
ثروتمندان آزاد بدون پرداخت مالیات
وی قوانین اقتصادی ایران را جزو افتضاحترین قانونهای ممکن دانست و گفت: ما بر مبنای عدالت قانون نوشته ایم، درحالیکه به گذشته نگاه کرده ایم؛ اما عدالت آینده نگر است. باید قوانینی وضع شود که افراد صاحب ثروت نتوانند آن را دور بزنند و قانون ما به گونهای نوشته شده است که افراد صاحب ثروت میتوانند در هر زمینهای سرمایه گذاری کنند و دوباره سرمایه خود را برداشت کنند و مالیات هم ندهند. در واقع سفته بازی باعث میشود که این فرایند اتفاق بیفتد.
این کارشناس در عرصه اقتصاد و سرمایه گذاری گفت: سفته بازی در اغلب کشورها با اقتصاد قدرتمند ممنوع است. چراکه سفته بازی معمولا باعث افزایش تورم میشود. هیچ دولتی هم نمیتواند کاری از پیش ببرد. به صورت طبیعی این نوع سیستم غیر ممکن است اصلاح شود. در واقع تا زمانی که قانون اجازه سفته بازی در اقتصاد را میدهد هیچ اصلاحی صورت نمیگیرد.
وی افزود: از آنجایی که در ایلات متحده سفته بازی صورت نمیگیرد، تورم در زندگی مردم نقشی ندارد و مالیات از یک روال مشخص شدهای پیروی میکند. در این روند افراد حق ندارند در سیستم اقتصاد تصمیم گیری کنند. اما مردم در ایران موج سوار تورم هستند.
شرایط خوب اقتصاد در پیش از انقلاب
به گفته وی؛ بنابراین همیشه در تاریخ ایران هر سال بیست درصد تورم داشته ایم. تنها در سالهای پیش از انقلاب این تورم تا حدی کنترل شد. در آن سالها به روش هایی، چون تعادل در نرخ ارز و حجم زیاد منابع و قوانین بسیار سخت در زمینه تولید باعث شد بهترین رشد اقتصادی خود را از سال ۱۳۴۲ ال ۱۳۵۲ تجربه کنیم.
دولتها باید به اندازه دهانشان حرف بزنند
وی عدم توانایی دولت در تغییر شرایط را ناشی از بی پولی آن دانست و تشریح کرد: بسیار میشنویم که دولت ارز را بالا میبرد. من معتقدم که بالا رفتن قیمت ارز به ضرر دولت ما است و اگر دولت عاقل باشد، نباید این کار را کند؛ چراکه هفتاد در صد شرکتهای ما در کشور دولتی است و دولت باید هزینه شرکتهای تولید کننده را تامین کند و این شرکتها هم نمیتواند سود لازم را به دولت بدهد؛ بنابراین ضرر و زیان ناشی از قیمت ارز در دولت بسیار بیشتر است.
به گفته جلیلی؛ بنابراین دو عامل اصلی در اقتصاد ایران مهم است که موجب این چرخه معیوب میشود. بی کفایتی مسوولان و تصمیم گیران و عدم تغییرات راهبردی اساسی در نگاه به اقتصاد باعث شده است، اقتصاد ایران بیشتر شبیه یک مخروبه باشد؛ بنابراین محال است اقتصاد ایران متحول شود. ما نیاز به تعاملات بین المللی داریم. چراکه اغلب تجارت جهان بر مبنای دلار است و باید در درگاه بانک بین المللی بانکها ما را بپذرید و اگر بر بستر دلار تحریم باشیم راهی برای تجارت با دنیا نداریم؛ چراکه اصلا نمیتوانیم افزایش اعتبار داشته باشیم.
جلیلی گفت: ایالات متحده امپراطور اقتصاد دنیا است و این اصلا ربطی ندارد به سهم درصدی که در اقتصاد دنیا دارد؛ بلکه به تجارت بر مبنای دلار ارتباط پیدا میکند. در مقابل چین تغییری که ایجاد کرد این بود که تا میتوانستند و با حمایتهای بسیار شدید یوان و دلار را به یکدیگر نزدیک کردند و، چون اصل اول آنها توسعه کشور چین بود بر همین مبنا هم ارتباطات خود را با دنیا طراحی کردند.
شعار سال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سیناپرس، تاریخ انتشار: ۴ شهریور ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۲۱۲۳۲، sinapress.ir