ممنوعیت و مصائب سقط خودخواسته در ایران

جرم‌انگاری روابط جنسی خارج از ازدواج در ایران، دسترسی زنان را حتی به مشاوره‌های تخصصی پزشکی هم محدودتر کرده است. بنابر روایات متعددی که از تجربه‌های زنان منتشر شده است، بسیاری از پزشکان متخصص، با زنانی که روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج دارند، متعصبانه و غیرحرفه‌ای برخورد می‌کنند. ورود به حریم خصوصی توسط پزشک، فشار‌های موجود را برای زنان مجرد باردار تشدید می‌کند.

شعار سال: قانون درباره پایان دادن به بارداری ناشی از تجاوز سکوت کرده است
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت سالانه حدود ۴۷ هزار زن جانشان را بر اثر سقط جنین خودخواسته ناامن و غیربهداشتی از دست می‌دهند. همچنین ۵ میلیون نوزاد به خاطر شرایط نامساعد سقط جنین دچار معلولیت می‌شوند. در بیشتر کشور‌های جهان به عنوان حقی قانونی برای زنان پذیرفته شده و دولت‌ها به عنوان بخشی از تعهدات خود مبنی بر از بین بردن تبعیض علیه زنان و اطمینان از دسترسی به «بهداشت و سلامت» آن را پذیرفته‌اند. با این وجود هنوز هستند کشور‌هایی که سقط جنین را امری غیرقانونی دانسته و آن را جرم‌انگاری کرده‌اند و تنها در موارد خاص مانند تهدید جانی برای زن، نقص فیزیکی جنین و بارداری حاصل از تجاوز آن را مجاز شمرده‌اند. در تعداد انگشت‌شماری از نقاط دنیا مانند هندوراس، سقط جنین خودخواسته به طور مطلق ممنوع شده است، یعنی حتی در موارد درمانی و بارداری ناشی از تجاوز. قانون ایران اگرچه سقط‌درمانی و سقط جنین دارای نقص فیزیکی و ژنتیکی را تا ماه سوم بارداری مجاز دانسته، درباره پایان دادن به بارداری‌های ناشی از تجاوز سکوت کرده است.

سالانه حدود ۴۲ میلیون سقط جنین در دنیا انجام می‌شود که تخمین زده شده که ۲۰ میلیون از آن‌ها به شکلی غیربهداشتی صورت گرفته است. ۴۰ درصد از زنان باردار در جهان از امکانات درمانی و حق پایان خودخواسته بارداری محرومند. کمیته رفع هرگونه تبعیض علیه زنان تصریح می‌کند «ارائه نکردن خدمات بهداشتی مرتبط با باروری و رابطه جنسی به‌طور قانونی در کشور‌ها از اشکال تبعیض علیه زنان است.» این کمیته از کشور‌ها خواسته که تمامی مجازات‌ها و اقدامات تنبیهی علیه زنانی که اقدام به سقط خودخواسته می‌کنند را حذف کنند.

خردادماه امسال، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت اعلام کرد که در این زمینه بررسی‌هایی صورت گرفته و آخرین برآورد از آمار سقط جنین غیرقانونی در ایران، بیش از ۳۰۰ هزار مورد در سال است. البته آمار‌های غیررسمی دیگری موجود است که خبر از ۶۰۰ هزار سقط خودخواسته غیرقانونی در ایران می‌دهد. یعنی هزاران سقط خودخواسته در شرایط ناامن، تحت فشار و اضطراب شدید که عواقب جسمی و روانی متعددی برای زنان به دنبال دارد. این در حالی است که طی دهه اخیر دسترسی به آموزش و وسایل پیشگیری از بارداری محدود و محدودتر شده است.

از طرفی دیگر جرم‌انگاری روابط جنسی خارج از ازدواج در ایران، دسترسی زنان را حتی به مشاوره‌های تخصصی پزشکی هم محدودتر کرده است. بنابر روایات متعددی که از تجربه‌های زنان منتشر شده است، بسیاری از پزشکان متخصص، با زنانی که روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج دارند، متعصبانه و غیرحرفه‌ای برخورد می‌کنند. ورود به حریم خصوصی توسط پزشک، فشار‌های موجود را برای زنان مجرد باردار تشدید می‌کند.

این‌ها همه در حالی است که کشور‌های دارای قوانین کمتر سخت‌گیرانه در خصوص حق پایان خودخواسته بارداری، نسبت به کشور‌هایی که قوانین سخت‌گیرانه‌ای در این خصوص زمینه کرده‌اند، اغلب آمار سقط جنین پایین‌تری دارند. همچنین به گزارش سازمان جهانی بهداشت، از طریق آموزش جنسی، استفاده از روش‌های موثر پیشگیری از بارداری، در دسترس بودن سقط خودخواسته امن و قانونی و مراقبت به موقع از عوارض ناشی از آن، تقریبا می‌توان از هرگونه مرگ و آسیب ناشی از سقط جنین جلوگیری کرد.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال برگرفته از جامعه شناسی زن روز