شعار سال: سود تقسیمی شرکت‌های بورسی که هرسال یک بار بین سهامداران تقسیم می‌شود یکی از عوامل انگیزه بخش برای سرمایه‌گذاری در بورس است. با وجود اهمیتی که سود تقسیمی در رغبت افراد برای ورود به بازار سرمایه دارد، اما بی‌توجهی سازمان بورس و شرکت‌هایی بورسی به انتخاب روش مناسب برای پرداخت این سود موجب شده تا بسیاری از مردم از فواید حاصل از تقسیم سود کم بهره باشند.

از آنجایی که سایر روش‌های قدیمی پرداخت سود مانند مراجعه حضوری سهامداران حقیقی به شعب یکی از بانک‌ها و تکمیل فرم اطلاعات سهامداران و ارسال آن به شرکت، زمان‌بر و هزینه‌بر است، بسیاری از سهامداران خرد از دریافت سود تقسیمی خود از این روش‌ها منصرف می‌شوند و در نتیجه جذابیت بورس برای آن‌ها کاهش می‌یابد.

در این میان روش دیگری نیز برای پرداخت سود تقسیمی شرکت‌های بورسی وجود دارد که در آن سهامداران دارای کد بورسی بدون هیچ هزینه‌ای می‌توانند به سود خود دسترسی داشته باشند. این شیوه که از آن می‌توان به روش پرداخت سجامی سود تقسیمی تعبیر کرد به این صورت است که سود به صورت متمرکز از طریق سامانه سجام به حساب سهامداران واریز می‌شود. در این روش، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به عنوان عامل پرداخت سود به سهامداران عمل می‌کند و فقط کافی است شرکت برای تقسیم سود، قراردادی را با شرکت سپرده‌گذاری منعقد کند تا در زمان مقرر، واریز به حساب سهامداران حقیقی انجام گیرد.

الزام به واریز از طریق سجام

مطابق تبصره ۳ ماده ۵ «دستورالعمل انضباطی ناشران پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران» شرکت‌های بورسی موظف شده‌اند سود تقسیمی را از طریق سامانه سجام واریز کنند. با وجود این دستورالعمل، اما همچنان بیش از نیمی از شرکت‌ها از روش‌های نامناسب جهت واریز سود استفاده می‌کنند که موجب متضرر شدن سهامداران خرد شده و پای نهاد‌های نظارتی را هم به موضوع باز کرده است.

شواهد نشان می‌دهد که در ماه‌های اخیر با شکایت برخی از سهامداران خرد به کمیسیون اصل نود، پرونده‌ای با این موضوع در کمیسیون شکل گرفته و در حال بررسی و پیگیری است. در همین راستا در آبان ماه، جلسه‌ای در کمیسیون اصل نود با حضور رئیس سازمان بورس برگزار شد. آن‌طور که اظهارنظر‌های رسانه‌ای نشان می‌دهد در این جلسه مقرر شد تا سازمان بورس ظرف مدت دو ماه واریز سود تقسیمی به حساب سهامداران از طریق سامانه سجام را محقق کند.

با وجود قول مجید عشقی رئیس سازمان بورس پیرامون پرداخت سجامی سود همه شرکت‌های بورسی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که همچنان برخی از شرکت‌های بورسی برای پرداخت سود سهامداران از روش‌های غیرسجامی استفاده می‌کنند. این روش‌ها به دلیل مشکلاتی که برای سهامداران ایجاد می‌کند، موجب تضییع حقوق سهامداران خرد شده است. طبق اطلاعیه‌های تقسیم سود شرکت‌ها در دی ماه، برخی شرکت‌ها اعلام کرده‌اند سود تقسیمی را از روشی غیر از سامانه سجام واریز خواهند کرد که در این زمینه لازم است سازمان بورس برخورد انضباطی لازم را با این شرکت‌ها داشته باشد.

پیگیری مجدد کمیسیون اصل ۹۰ برای پرداخت سجامی سود

در همین زمینه، کمیسیون اصل ۹۰ برای پیگیری حقوق سهامداران خرد با ارسال نامه‌ای به رئیس سازمان بورس، خواستار ارائه توضیحات این سازمان برای پرداخت سود تقسیمی همه شرکت‌ها از طریق سجام است.

حسن شجاعی، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی در این خصوص تأکید کرد: این ادعا که الزام به پرداخت سجامی سود نیاز به قانون گذاری دارد صحیح نیست، زیرا شرکت‌ها وقتی وارد بورس می‌شوند متعهد می‌شوند که مقررات ابلاغی سازمان بورس را اجرا کنند و سازمان بورس هم می‌بایست با متخلفان برخورد انضباطی کند.

شرکت‌های بورسی، ذی نفع استفاده از روش‌های غیر سجامی پرداخت سود

بررسی وضعیت اطلاعیه شرکت‌های بورسی بر روی سامانه کدال نشان می‌دهد که به طور تخمینی حدود ۷۱ هزار میلیارد تومان در سال سود تقسیمی متعلق به سهامداران خرد است. با توجه به گزارش‌های شرکت سپرده گذاری مرکزی، حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان از سامانه سجام انجام شده است، اما همچنان ۵۱ هزار میلیارد تومان از روش‌های غیر سجامی که شامل سهامداران حقیقی و حقوقی خرد است، واریز می‌شود. مبلغی که مشخص نیست چند درصد سهامداران با توجه به هزینه‌های روش‌های غیر سجامی پرداخت سود نسبت به دریافت آن اقدام می‌کنند.

با نگاهی به اطلاعیه‌های اخیر شرکت‌های بورسی می‌توان پی برد که هنوز تعداد قابل توجهی از این شرکت‌ها همچنان از روش‌های غیرسجامی برای واریز سود تقسیمی سهامداران خود استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است شرکت‌های مشهور و بزرگی که غالبا وابسته به بانک‌ها هستند، همچنان روش مراجعه به بانک یا اعلام شماره حساب را در اطلاعیه خود مطرح کرده‌اند.

بی‌توجهی شرکت‌های بورسی به دستورالعمل‌های انضباطی نشان می‌دهد که سازمان بورس به وظایف نظارتی خود عمل نکرده و برخورد انضباطی کافی با متخلفان را انجام نداده است. موضوعی که بی‌شک موجب از بین رفتن حقوق صد‌ها هزار سهامدار در طول سال‌های گذشته شده و البته هنوز هم ادامه دارد.



شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از اقتصاد آنلاین، تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۴۰۰، کد خبر:۶۰۱۴۷۰، www.eghtesadonline.com