شعارسال: به‌تازگی مناظره‌ای در خصوص "دولت و مسئله ارز" بین دو اقتصاددان نام‌آشنای کشور برگزار شد. در این مناظره علی‌نقی مشایخی استاد بازنشسته دانشگاه شریف و حسین راغفر عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (ع) به بحث و گفتگو در خصوص نحوه تعیین نرخ ارز و همچنین بررسی سیاست‌های ارزی دولت‌ها پرداختند. در ادامه به برخی از نکات مهم این مناظره می‌پردازیم.

در این مناظره علی‌نقی مشایخی با انتقاد از ارز چندنرخی و رانت‌هایی که وجود این سیاست ایجاد می‌کند گفت: وقتی شما ارزی زیر نرخ ارز بازار را در اختیار گروهی حتی برای واردات کالا‌های اساسی قرار می‌دهید، فی‌نفسه برای گروهی رانت ایجاد کرده‌اید، اولین اتفاقی که در اینجا رخ می‌دهد بیش‌اظهاری است که به وجود می‌آید، یعنی این افراد مقداری ارز را ارزان‌تر می‌گیرند، اما صورتی که می‌دهند بیشتر از آن چیزی است که برای واردات کالا خریده‌اند.

همچنین حسین راغفر نیز با انتقاد از تکرار چرخه‌های جهش نرخ ارز عنوان کرد: چیزی به‌نام بازار آزاد در اقتصاد ایران وجود ندارد و صاحبان ارز و کارگزاران بزرگ این بازار را در جهت حداکثر کردن منافع خود کنترل می‌کنند و در این میان مردم به‌واسطه افزایش نرخ ارز ضرر می‌کنند.

مشایخی: ارز چندنرخی یعنی توزیع رانت

مشایخی ابراز کرد: از طرفی کالا‌هایی که با ارز‌های ترجیحی وارد شده‌اند، معلوم نیست که در نهایت با قیمت تمام‌شده بر مبنای ارز ترجیحی به دست مردم برسد، در واقع این ارز ترجیحی اصابت نمی‌کند و کالا‌هایی که وارد می‌شوند از طریق کانال‌هایی در بازار با همان نرخ ارز بازار نرخ‌گذاری می‌شوند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: نکته دیگری که وجود دارد این است که کالا‌هایی که با ارز ترجیحی وارد کشور شده‌اند، می‌توانند از کشور قاچاق شوند، به‌عنوان مثال قاچاق دارو در کشور ما زیاد است، چرا که با قیمت رسمی وارد کشور می‌شوند و آن طرف مرز ارزان‌تر است و به همین دلیل به بیرون کشور قاچاق می‌شود.

مشایخی با اشاره به از بین بردن انگیزه تولید با تخصیص ارزی زیر نرخ ارز بازار آزاد گفت: وقتی شما می‌توانید با گرفتن ارز ترجیحی به‌فوریت به ثروتی قابل‌توجه دست پیدا کنید، مشخص است که انگیزه تولید دیگر ندارید و این‌گونه است که تولید کشور رشدی نخواهد کرد، بنابراین هرکسی که صاحب نفوذ است می‌رود و در صف تخصیص ارز قرار می‌گیرد، نمونه آن چای دبش است که سرنوشت آن معلوم نیست.

راغفر: بازار آزاد اسم رمزی است که سر مردم کلاه بگذارند

در ادامه حسین راغفر، با اشاره به ساختار غلط نظام اقتصادی کشور گفت: ما در دهه اول انقلاب با وجود تحریم‌ها و حتی جنگ تحمیلی، بسیار شرایط مناسب‌تری نسبت به امروز به‌لحاظ اقتصادی داشتیم، در آن برهه آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و درمان رایگان بود و از طریق تعاونی‌های مسکن بسیاری مسکن ساخته شد، مسئله ارز در آن سال‌ها با توجه به اینکه محدودیت‌های ارزی ما بسیار بیشتر بود، اصلاً مسئله مردم نبود.

وی ادامه داد: بعضی از آقایان در همین دولتی که تشکیل نشده است، مدعی تک‌نرخی‌سازی ارز هستند و این واقعاً مسخره است و ما صدبار این مارپیچ تورمی را توضیح دادیم؛ چرا نمی‌پذیرند؟ چون کارگزار صاحبان منافع بزرگ هستند، در اتاق‌هایی تصمیم می‌گیرند نرخ ارز فلان قدر شود و اسمش را می‌گذارند بازار آزاد! بازار آزاد اسم رمزی است که سر مردم را کلاه بگذارند؛ بازار آزاد کجاست که محاکمه‌اش کنید؟

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از تسنیم، تاریخ انتشار: 15مرداد1403، کدخبر:3133753، www.tasnimnews.com