شعارسال: اهمیــت حیاتی تکمیــل و راه اندازی کریدور شــمال جنوب در ایران برکسی پوشیده نیســت، اما متاســفانه ســال‌های سال از سفر‌های پوشــالی، شــعار، وعده وعید تا دیدار‌ها و قرار مدار‌های به ظاهــر بنیادین راه به جایی نبرده است. اخیرا پزشکیان بر ایجاد شبکه به هم پیوسته از مسیر‌های ارتباطی میان ایران و دیگر کشور‌های منطقه تاکید کرده و این دستور و تاکید را پس از سفر به عراق و در جریان برگزاری جلسه هیئت دولت مطرح کرده و بر ایجاد یک شــبکه به هم پیوسته از مسیر‌های ارتباطی میان ایــران و دیگر کشــور‌های منطقه با تمهید مقدمات امنیتی، اقتصادی و سیاسی و پیگیری تکمیل خط آهن شملچه به بصره تاکید داشته است و در این رابطه به وزیر راه وشهرسازی و همچنین رئیس ســازمان برنامه ماموریت داده است.
رسانه‌ها دربــاره اهمیت، چالش ها، راهکار‌ها و راهبرد‌های اجرایی کریدور شــمال جنوب تحلیل، گزارش و خبر‌های فراوانی را منتشــر کرده اند. بنظر می‌رسد که یکی از موضوعاتی که تعلل در تکمیل کریدور استراتژیک و حیاتی شمال جنوب را رقم زده است، کم کاری و تعلل مسئولان و ســردمداران روسیه اســت که خود جای بحث فراوان دارد. به دنبال نشست هیات دولت و تاکید رییس جمهور بر ایجاد زیرســاخت‌های مواصلاتی ترانزیت بین المللی، ایگور لویتین، دســتیار رئیس جمهور فدراسیون روسیه به تهران سفر کرده است در جریان این کنش و واکنش‌های دیپلماســی وار دیداری با وزیر اقتصاد و دارایی کشورمان داشته است.

تاکید دولت ایران بر اجرایی شدن هرچه زودتر پروژه کریدر شمال – جنوب:

عبدالناصر همتی در دیدار با ایگور لویتین، دستیار رئیس جمهور فدراسیون روسیه، بر اجرایی شدن هر چه سریع‌تر پروژه کریدور شمال به جنوب به عنوان یک مســیر ترانزیتی مناسب برای تقویت همکاری‌های میان جمهوری اســامی ایران، روسیه، هند و کشور‌های حاشیه خلیج فارس تاکید کرد. وزیر اقتصاد کشــورمان گفت: انتظار داریم روسیه از پروژه بزرگ کریدور شمال – جنوب به صورت جدی حمایت نماید. دولت جمهوری اسالمی ایران از سرمایه گذاری سایر کشور‌ها در این مسیر حمایت می‌کند و آمادگی دارد با ارائه مشــوق‌های خاص ســرمایه گذاری، مشارکت سایر کشــور‌ها در این پروژه را تسهیل نماید. امیدواریم شــاهد گسترش ً سرمایه گذاری‌های روسیه در ایران و خصوصا در نفت و پروژه‌های زیر ساخت لجستیکی وترانزیتی باشیم.
ایگور لویتین دستیار ارشــد رئیس جمهور روسیه نیز در این نشست طی سخنانی ضمن تبریک بابت انتخاب دکتر همتی به عنوان وزیر اقتصاد کشورمان، از اختصاص بودجه‌ای برای اجرای پروژه رشــت به آستارا توســط رئیس جمهور این کشور خبر داد و گفت، حجم باری که از محل این پرژه قابل انتقال اســت، بالغ بر ۱۵ میلیون تن اســت که تا ۳۰ و ۵۰ میلیون تن نیز قابلیت بهره برداری دارد.

دستور ویژه رئیس جمهور کنفدراسیون روسیه برای اجرای هر چه سریع‌تر پروژه کریدر شمال:

ایگور لویتین از دســتور ویــژه رئیــس جمهور کنفدراسیون روســیه برای اجرای هر چه سریع‌تر پروژه کریدر شمال – جنوب خبر داد و گفت: مطابق دستور، اجرای این پروژه شروع شده و بانک " و ت ب" روسیه در حال اجرای آن است. در حال حاضر بخش اول پروژه کریدر شــمال – جنوب و در واقع بخش فنی آن به پایان رسیده و ما نیازمند هماهنگی با وزارت اقتصاد بابت ورود به بخش اجرا هستیم.

روسیه مصمم به شروع مجدد پروژه کریدور شمال – جنوب:
وزیراقتصاد کشورمان با اشــاره به مذاکرات خود با دستیار رئیس جمهور روســیه، از مصمم بودن این کشور برای شــروع مجدد پروژه کریدور شمال – جنوب خبر داد. همتی بیان داشت که در این نشست، موضوعات مربوط به شروع مجدد اجرای پروژه بزرگ کردیدور شمال به جنوب بعنوان یکی از پروژه‌های بسیار مهم برای کشور ما بررسی شد.

عملیاتی شدن کمتر از ۲۰ درصد تفاهم‌های ایران و روسیه:
همتی با یادآوری اینکه، روسیه سرمایه گذاری‌هایی در بخش نفت ایران را شروع کرده است، اظهار داشت: متاسفانه اکنون از مجموعه تفاهم‌ها با روسیه، کمتر از بیست درصد عملیاتی شده و من به آقای لویتین هم گفتم، انتظار داریم به سرمایه گذاری‌های روسیه، سرعت بیشتری داده شود. وزیر اقتصاد کشورمان گفت: روسیه ذخایر ارزی و منابع زیادی دارد و می‌تواند در بخش انرژی، پروژه‌های لجستیک و ترانزیتی ما سرمایه گذاری کند.

دعوت از کشور‌های ذینفع کریدور شمال- جنوب برای مشارکت در سرمایه گذاری در آینده نزدیک:
همتی عنوان کرد که مهم‌ترین تصمیم جلســه امروز این بود که در اولین فرصــت و بعد از اینکه وزارت اقتصاد برنامه‌های بانک "و ت ب" روسیه را ملاحظه کند، همایشی در ایران برگزار و از کشور‌های ذینفع در این کریدور برای مشــارکت در سرمایه گذاری، دعوت کنیم. تاکید ما این است که روسیه باید کار را شــروع کند تا ما بتوانیم بقیه ذینفع‌ها را برای سرمایه گذاری تشویق کنیم.

لازمه رشد اقتصادی کشور در گرو سرمایه گذاری در ترانزیت و نفت:
همتی همچنین، در پاسخ به سؤالی عنوان کرد: چیزی که بیشتر دنبال آن هستیم، همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند، رشــد اقتصادی است که لازمه آن هم ســرمایه گذاری بخصوص در بخش ترانزیت و نفت است.

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:
کریدور شمال-جنوب که به‌ویژه در دولت حاضر و پس از آغاز بحران اوکراین به کرات درباره آن صحبت شده، دستمایه گزارشی از سوی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران است. این گزارش، نسبت به اغراق بیش از حدی که درباره عواید مالی و سیاسی این گذرگاه شده است، انتقاد می‌کند و با تکیه بر آمار نشان می‌دهد که سهم بالقوه این کریدور از تجارت جهان بسیار اندک بوده و تنها برش کوچکی از کیک تجارت جهانی است.
این گزارش از ابتدا از اغراق بیش از حدی که درباره عواید مالی و سیاسی این کریدور شده‌است انتقاد می‌کند. در این گزارش از دو بعد ژئوپلیتیک و تجاری مزیت‌های این کریدور بررسی شده‌است. از منظر اهمیت جغرافیای سیاسی، اهمیت کریدور شمال-جنوب تاحدی روشن است. این مسیر جایگزینی است برای مسیر تجارت از هند تا روسیه، مهم‌تر از همه کانال سوئز که با صرفه جویی در زمان و هزینه‌های مسیر کنونی و نیز با توجه به نقش عمده ایران در آن، می‌تواند موجب ارتقای اهمیت نقش کشور در بخشی از تجارت جهان شود. مزیت دیگر آن، یعنی تقویت مسیر مبادلاتی با سوریه را نیز می‌توان افزود، اما نخست روسیه به‌عنوان بازیگر اصلی این کریدور در طول زمان چندان توجهی به آن نشان نداده است و تاکید کنونی این کشور بر این مسیر را می‌توان تاحد قابل توجهی به بحران اوکراین مربوط دانست؛ مساله‌ای که می‌تواند با فروکش این بحران به حالت پیشین بازگردد. نکته دیگر وابستگی شدید آن به خاک جمهوری‌آذربایجان است که حداقل اکنون روابطی پرفراز و نشیب با ایران دارد؛ نکته‌ای که به هیچ‌عنوان نمی‌توان از نظر دور داشت. از نظر تجاری اعداد از هر تحلیلی بلندتر سخن می‌گویند: تنها ۱۰‌درصد از کل تجارت جهان به شکل زمینی انجام می‌گیرد و از کل تجارت جهان تنها ۵‌درصد به محیط پیرامونی این کریدور مرتبط است که با توجه به آن سهم بالقوه این کریدور از تجارت‌جهانی بسیار اندک و برشی کوچک از کیک تجارت‌جهانی است. مجموع این عوامل که شرح آن در این گزارش آمده است برای اسطوره زدایی از این مسیر تجاری کافی است.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال با اندکی اضافات و تلخیص، برگرفته از روزنامه اقتصاد سرآمد. شماره روزنامه: ۲۰۱۶. منتشره در تاریخ ۲۷ شهریور ۱۴۰۳/ سایر منابع.