شعارسال: چند هفته‌ای است که دو بحث انتقال پایتخت و توسعه منطقه مکران، مجددا در زبان مدیران ارشد اجرایی و مقامات در حال گردش است. رئیس جمهور از ضرورت‌های انتقال پایتخت و توسعه منطقه مکران می‌گوید. محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور در ستاد روابط اقتصادی خارجی با اشاره به ظرفیت‌های مکران بیان می‌دارد که می‌خواهیم که مکران در توسعه ملی سهم جدی داشته باشد چرا که در این خصوص موضوع تمدنی در میان است. انتقال جمعیت به نیمه شرقی کشور که یکی از بحث‌های جدی پنج دهه گذشته بوده است به نظر می‌رسد با توسعه مکران محقق خواهد شد. همینطور بحث انتقال پایتخت در ۳۰ سال گذشته موضوع جدی راجع به آن شده است، حالا ساماندهی مرکز سیاسی کشور مطرح است اگر به این نتیجه برسیم که به دلیل ارائه خدمات به مردم تهران و محدودیت‌هایی نظیر آب، مکران یکی از گزینه‌ها است.

«فاطمه مهاجرانی» سخنگوی دولت در نشست خبری هفتگی خود در روز سه‌شنبه ۱۸ دی‌ماه ۱۴۰۳ در محل ساختمان کوثر نهاد ریاست جمهوری در پاسخ به سوالی درباره انتقال پایتخت از تهران، اظهار می‌دارد که، موضوع انتقال پایتخت موضوع جدیدی نیست بلکه بیش از سه دهه است راجع به انتقال پایتخت صحبت می‌شود. ظرفیت‌های زیستی هر منطقه نشان می‌دهد که تا چه میزان برای گسترش فعالیت‌ها ظرفیت دارد. درباره استان تهران نگرانی‌هایی از منظر ظرفیت‌های زیستی مثل آب وجود دارد. در هر حال «مکران» به عنوان یکی از گزینه‌ها مطرح است. دو شورا تشکیل شده است، یک شورایی که مشکلات پایتخت را رصد می‌کند، یکی از موضوعاتی که مطرح است این است که ظرفیت‌های بالایی در منطقه مکران وجود دارد. تلاش می‌کنیم که دانشگاهیان، نخبگان و خبرگانی که در این زمینه اعم از نیرو‌های مهندسی یا جامعه شناسی یا اقتصاددانان کمک می‌گیریم و ان شاءلله بتوانیم موضوع رو به سمتی ببریم که بهترین اثربخشی رو داشته باشد، اما موضوعی نیست که در دستور کار فوری قرار داشته باشد.

مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران در خصوص انتقال پایتخت با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی دعوت کرده که نماینده‌ای از ما در جلسه حضور خواهد یافت، می‌گوید که این جلسه در تمام دوره‌های گذشته هم وجود داشته و به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است.

مکران کجاست و چرا گزینه انتقال پایتخت است؟

مکران، منطقه‌ای تاریخی واقع در جنوب شرقی ایران و بخش‌هایی از جنوب غربی پاکستان است. این منطقه در حاشیه دریای عمان قرار دارد و به دلیل موقعیت استراتژیک، تاریخی و طبیعی خود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مکران به دلیل نزدیکی به دریای عمان و دسترسی به اقیانوس هند، در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند ایران را به قطب تجارت بین‌المللی تبدیل کند. نام مکران در تاریخ باستان ایران و همچنین در متون اسلامی به‌عنوان بخشی از سرزمین‌های شرق ایران شناخته شده و گاهی به‌عنوان "سرزمین ماهیگیران" نیز توصیف می‌شود. در دوران هخامنشی، ساسانی و اسلامی، مکران به‌عنوان مسیری تجاری و نظامی نقش کلیدی ایفا می‌کرد.
بسیاری از تحلیل گران معتقدند که انتقال پایتخت به مکران نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری کلان است. ایجاد زیرساخت‌های لازم از جمله جاده‌ها، فرودگاه‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و مراکز صنعتی، چالشی بزرگ خواهد بود. همچنین، نیاز به مدیریت مناسب برای حفاظت از محیط‌زیست منطقه و حفظ فرهنگ بومی وجود دارد. بدیهی است در حال حاضر امکانات کشور، اجازه ایجاد چنین تاسیسات عظیمی را نمی‌دهد. این نقد نیز مطرح است که انتقال پایتخت به نزدیک مرز، اعم از مرز‌های خاکی و دریایی، از نظر امنیتی مشکل زاست و بهتر است پایتخت در عمق سرزمینی کشور باشد. در هر حال، به نظر نمی‌رسد در کوتاه مدت، شاهد انتقال پایتخت ایران باشیم و این صدا‌ها دارای پشت پرده خاص خودش می‌تواند باشد.

برخی از منتقدین به شوخی از آقای عارف می‌پرسند که آیا می‌دانید بودجه پیشنهادی برای توسعه مکران در لایحه بودجه ۱۴۰۴ چقدر است؟ چرا در شرایطی که کشور درمانده در سامان دهی مسکن ملی و ساخت هشت شهر جدید در سواحل جنوبی کشور است، ادعا‌های گل درشتی، چون انتقال پایتخت به سواحل جنوبی و منطقه مکران مطرح می‌شود؟ حتما اگر خدای ناکرده یک زلزله بزرگ در تهران بیاید هم خواهید گفت، ما گفته بودیم؟

بعضی از کارشناسان هم معتقدند که احتمالا سناریوی پشت پرده این گونه ایده پردازی ها، ایجاد تهیج در افکار عمومی برای جلب و جذب سرمایه‌های پیشرو در منطقه مکران باشد. ایده‌ای که از همین الان، شکست آن را اعلام می‌کنیم. جناب رئیس جمهور، توسعه مکران نیازمند دو امر برنامه ریزی منطقه‌ای و سیاستگذاری اقتصادی-اجتماعی-فنی است. این دو مورد هم نیازمند متخصصان خاص خودش می‌باشند. در زمان مدیریت جناب سردار حسین دهقان بر سازمان توسعه مکران، خدمت ایشان هم عرض شد، اما به گوش نگرفتند. مجددا برای ایفای وظیفه حرفه ای، خدمت شما هم بیان می‌شود. به قول شمالی‌ها پیلو پیلو واز گودن هرکس کار نیه (ترجمه اش را از رئیس کارگروه رسانه‌ای خودتان جناب الیاس حضرتی بپرسید).

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال