شعارسال: یعقوب امین زاده مشاور کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران و کارشناس مدیریت استراتژیک در خصوص آخرین وضعیت صنعت گردشگری کشور و ضرورت‎های توسعه این صنعت پاک و پردرآمد توضیح داد که در ادامه می‌خوانید.

*در خصوص اهمیت صنعت گردشگری در جهان توضیح دهید.

وقتی صنعت گردشگری بخواهد رشد کند باید در ابتدا مجموعه‌ای از زیرساخت‌های مرتبط رشد کنند و امکانات لازم برای گردشگران ایجاد شود. اهمیت این صنعت به‌قدری در جهان بالاست که کشورهای مختلف جهان از آن استفاده می‌کنند.

مهمترین تأثیر توسعه زیرساخت‌ها در صنعت گردشگری این است که زیرساخت‌ها به‌صورت هوشمند و هدفمند تقویت شوند، در کشورهایی که توسعه صنعت گردشگری با توسعه هوشمند زیرساخت‌ها انجام می‌شود شاهد بالا رفتن انسجام در زیرساخت‌ها و امکانات گردشگری و نیز افزایش قابلیت اجرایی هستیم.

در این صورت است که سرمایه‌گذاران خارجی نیز برای ایجاد زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری علاقه‌مند ‌می‌شوند.

اهمیت صنعت گردشگری به‌قدری بالاست که در ابتدا باعث حفظ تعادل روحی و روانی جامعه می‌شود. رونق صنعت گردشگری باعث می‌شود گردشگران داخلی نیز از آثار مثبت فرهنگی و اجتماعی گردشگران خارجی بهره‌مند شوند.

مهترین تأثیر توسعه زیرساخت‌های مبتنی بر توسعه صنعت گردشگری این است که زیرساخت‌ها به‌صورت هوشمند و هدفمند انجام می‌شود، در کشورهایی که توسعه صنعت گردشگری با توسعه هوشمند زیرساخت‌ها انجام می‌شود شاهد بالا رفتن انسجام در زیرساخت‌ها و امکانات گردشگری و نیز افزایش قابلیت اجرایی هستیمرشد امنیت پایدار در منطقه و کمک به توزیع عادلانه ثروت در جامعه نیز از دیگر نتایج توسعه گردشگری است. توسعه و رونق گردشگری باعث می‌شود تا ثروت ملی در منطقه خاصی جمع نشود و صنعت گردشگری نیز با توجه به قابلیت‌ها و پتانسیل‌های یک منطقه رشد کند.

گردش پول ملی و افزایش درآمدهای ارزی و همچنین کمک به توسعه بخش خصوصی و ایجاد فرصت‌های شغلی نیز از دیگر آثار توسعه صنعت گردشگری در هر کشوری است. سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری برای ایجاد اشتغال مقرون‌به‌صرفه است. برخلاف بعضی صنایع که نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار بالایی برای ایجاد اشتغال دارند در صنعت گردشگری می‌توان با هزینه و سرمایه‌گذاری کم فرصت‌های شغلی بسیاری ایجاد کرد.

رونق صنایع داخلی یکی دیگر از نتایج توسعه صنعت گردشگری است که وقتی گردشگری یک کشور رونق پیدا می‌کند هم‌زمان با آن صنایع مرتبط با گردشگری نیز رونق پیدا خواهد کرد. سرمایه‌های داخلی کشور نیز راکد نمی‌ماند.

کمک به توسعه همکاری‌های بین‌المللی و تعامل با کشورهای دیگر نتیجه توسعه صنعت گردشگری است که باعث تعامل بسیار خوب و سازنده بین کشورها می‌شود. گردشگری به‌عنوان یک کانال بسیار مهم در دیپلماسی عمومی مطرح است که می‌توان با این ابزار باعث توسعه و تعالی گفتگوی ملت‌ها و تمدن‌ها شد، با توجه به اینکه ایران کشوری تمدن ساز بوده و در شکل‌گیری دیگر تمدن‌ها نیز نقش‌آفرین بوده است، بنابراین ما در ایران با این قابلیت و تمدن بستر مساعدی برای توسعه صنعت گردشگری داریم.

*گردشگری در جهان چه جایگاهی دارد؟

بر اساس آمارهای سازمان بین‌المللی گردشگری (UNWTO) که یکی از زیرمجموعه‌های رسمی سازمان ملل است در سال ۲۰۱۴ سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی ( Gross domestic Product ) ۹ درصد بود که این رقم در سال ۲۰۱۵ به ۱۰ درصد افزایش‌یافته است.

در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ از هر ۱۰ نفر شاغل در جهان یک نفر در صنعت گردشگری مشغول به کار بوده است. در خصوص صادرات گردشگری نیز ۱.۵ میلیون تریلیون در سطح جهان سهم گردشگری بوده است، به‌عبارت‌دیگر شش درصد صادرات جهان مختص گردشگری بوده است.

تعداد گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۱۴ بیش از یک میلیارد و ۱۳۳ میلیون نفر بوده است که این رقم در سال ۲۰۱۵ به یک میلیارد و ۱۸۶ میلیون نفر افزایش‌یافته است، یعنی در یک سال ۵۰ میلیون نفر بر تعداد گردشگران جهان افزوده‌شده است.

سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی در سال ۲۰۱۵ هفت هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است. به عبارتی ۹.۸ درصد از مجموع GDP جهان متعلق به صنعت گردشگری استدر سال ۲۰۱۴ یک هزار و ۲۴۵ میلیارد دلار درآمد گردشگری جهان بوده است که این آمار در سال ۲۰۱۵ به یک هزار و ۲۶۰ میلیارد دلار رسیده است. اگر به این آمار و ارقام توجه کنیم بیش‌ازپیش به اهمیت توسعه صنعت گردشگری پی خواهیم برد.

سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی در سال ۲۰۱۵ هفت هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است. به عبارتی ۹.۸ درصد از مجموع GDP جهان متعلق به صنعت گردشگری است. سهم گردشگری در GDP جهانی در سال ۲۰۱۵ نسبت به ۲۰۱۴ افزایش ۳.۳ درصدی داشته است و پیش‌بینی می‌شود تا ۱۰ سال آینده هرسال شاهد رشد چهاردرصدی این رقم باشیم.

*در خصوص ایجاد اشتغال صنعت گردشگری جهان نیز توضیح دهید؟

صنعت گردشگری درمجموع ۲۸۴ میلیون شغل در جهان ایجاد کرده است. یعنی از بین تمام شاغلان جهان بیش از ۲۸۴ میلیون نفر به‌نوعی با صنعت گردشگری مرتبط هستند. این رقم مربوط به ایجاد اشتغال مستقیم، غیرمستقیم و القایی است که بیش از ۱۰۷ میلیون نفر در جهان به‌صورت مستقیم درزمینهٔ گردشگری مشغول به کار هستند.

این رقم‌ها بسیار بالاست و لزوم توجه بیش‌ازپیش برنامه ریزان و مسئولان گردشگری کشور را می‌رساند که باید به توسعه این صنعت پول‌ساز و مهم در کشور اهمیت داشته باشند.

* در حوزه آمار و ارقام صنعت گردشگری در کشورمان هم توضیحاتی ارائه دهید؟

بر اساس آماری که شورای عالی گردشگری جهانی اعلام کرده است در کشورمان سهم گردشگری در GDP ایران بالغ‌بر ۲۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ بوده است، به‌عبارت‌دیگر ۶.۷ درصد از GDP یا تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۱۵ مربوط به صنعت گردشگری است. از این میزان بالغ‌بر ۱۰ میلیارد دلار به‌صورت مستقیم در سال ۲۰۱۵ سهم گردشگری در GDP ایران بوده است.

از مجموع کلی GDP ایران ۲.۵ درصد به‌صورت مستقیم و ۶.۵ درصد به‌صورت غیرمستقیم مربوط به گردشگری بوده که این رقم با توجه به قابلیت‌های بی‌نظیر گردشگری ایران بسیار کم است. باید GDP یا تولید ناخالص داخلی کشور افزایش یابد و هم‌زمان با آن نیز سهم گردشگری ایران از این GDP رشد پیدا کند.

علاوه بر برخورداری از مجموع امکانات و اثرات مثبت گردشگری بدون شک در مقوله اشتغال نیز صنعت گردشگری سریع‌ترین و امن‌ترین و پربازده‌ترین حوزه برای رفع مشکل بیکاری است.گردشگری پاک‌ترین صنعت جهان بوده و صنعتی است که برای توسعه آن سرمایه‌گذاری زیادی لازم نیست. در ایران برای رفع معضل بیکاری توجه به صنعت گردشگری می‌تواند بسیار کارساز باشد. به نظر بنده بهترین راهکار و مسیر رفع مشکل بیکاری در کشور توسعه صنعت گردشگری است.

علاوه بر برخورداری از مجموع امکانات و اثرات مثبت گردشگری بدون شک در مقوله اشتغال نیز صنعت گردشگری سریع‌ترین و امن‌ترین و پربازده‌ترین حوزه برای رفع مشکل بیکاری است.

در سال ۲۰۱۵ از هر ۱۱ شاغل جهان یک نفر در حوزه گردشگری مشغول به کار بوده است که این رقم در سال ۲۰۱۶ به نسبت ۱۰ نفر و یک شغل گردشگری ارتقا یافته است. همه این آمار و ارقام گویای اهمیت صنعت گردشگری بوده و نیاز است بیش‌ازپیش به این مقوله توجه داشته باشیم.

*نگاه به توسعه گردشگری در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ چگونه است؟

نظر مستعدی در سطح کلان نظام برای توسعه گردشگری وجود دارد، مقام معظم رهبری و سران قوا تأکید ویژه‌ای به‌ضرورت توسعه این صنعت و شناساندن و استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های گردشگری کشور دارند.

دربند ۵۰ سیاست‌های کلی برنامه ششم به موضوع گردشگری اشاره و تأکید شده که باید جایگاه صنعت ایران‌گردی ارتقا یابد و تعداد ایران‌گردهای خارجی تا پایان برنامه ششم به حداقل ۵ برابر افزایش یابند.

دربند ۵۰ سیاست‌های کلی برنامه ششم به موضوع گردشگری اشاره و تأکید شده که باید جایگاه صنعت ایران‌گردی ارتقا یابد و تعداد ایران‌گردهای خارجی تا پایان برنامه ششم به حداقل ۵ برابر افزایش یابند.همچنین در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ نیز ذکرشده که باید تعداد گردشگران خارجی تا پایان سال ۱۴۰۴ به ۲۰ میلیون گردشگر افزایش پیدا کند که این آمار دست‌یافتنی است به شرطی که طبق برنامه‌ریزی و اصولی پیش رفت.

همچنین در این سند ذکرشده که باید در سال ۱۴۰۴ نزدیک ۲۵ میلیارد دلار از محل گردشگری درآمد داشته باشیم. باید این اتفاق مهم که منشأ بسیاری از نتایج مثبت خواهد بود، بیفتد ولی هم‌اکنون با این رقم فاصله زیادی داریم.

طبق اعلام سازمان بین‌المللی گردشگری در سال ۲۰۱۵ درآمد ایران از محل صادرات گردشگری یک میلیارد و ۳۲۵ میلیون دلار بوده است که باید تا سال ۱۴۰۴ این رقم به ۲۵ میلیارد دلار برسد. این امر مشکل ولی شدنی است. یک سری ملزومات برای این امر نیاز است که باید محقق شود. باید بتوانیم از فرصت‌ها و پتانسیل‌های گردشگری کشور استفاده کنیم.

صنعت گردشگری یکی از کم‌هزینه‌ترین صنایع است که می‌توان با آن فرصت‌های شغلی زیادی را ایجاد کرد.