شعارسال : نقش پررنگ فناوری فضایی در توسعه اقتصادی کشورها و کاربردهایی که می تواند در زندگی مردم داشته باشد، سبب شده تا این فناوری به صورت هوشمندانه ای به عنوان نمادی برای تحقق بخشی از سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی دیده شود. آمارها نشان می‌ دهند طی سالهای اخیر، سرمایه‌گذاری در فضا، توانایی سودآوری بسیار بالایی را در درازمدت و کوتاه مدت برای کشورها به دنبال داشته و به همین دلیل است که نه تنها کشورهای ثروتمند و توسعه یافته، بلکه کشورهای درحال‌توسعه نیز با هدف بهبود اوضاع اقتصادی خود، در فضا سرمایه‌گذاری کرده و نتایج بسیار مطلوبی نیز گرفته‌اند.

در اطراف ایران نیز کشورهای مختلفی در حال فعالیت و سرمایه گذاری گسترده در صنعت فضایی خود هستند که از جمله آنها می توان امارات و عربستان سعودی نام برد که اکنون با رقیب قدرتمندی به نام ترکیه مواجه شده اند. این کشورطی سالهای اخیر به سرعت در حال برداشتن گام های بزرگی در بخش فضایی است و برنامه مدون و مفصلی را برای توسعه فناوری های خاص آغاز و در بخش های زیادی از این مسیر نیز موفق عمل کرده است.

اساس برنامه ریزی ترکیه بر این مبناست که در طول دهه گذشته، اقتصاد جهانی فضا بیش از ۱۰۰ درصد رشد داشته است و برآوردهای سال ۲۰۱۴ میلادی نشان می دهد که فناوری فضایی با میانگین نرخ رشد سالیانه حدود ۷ تا ۱۰ درصد، به یکی از بخش‌های مهم اقتصاد و تجارت جهانی با سریع‌ترین نرخ رشد در جهان تبدیل شده است. گردش مالی صنعت فضایی جهان در سال ۲۰۱۴ بیش از ۳۳۰ میلیارد دلار بوده که از این مقدار ۳۹ درصد مربوط به محصولات تجاری فضایی و خدمات، نزدیک به ۳۷ درصد مربوط به زیرساخت‌های تجاری فضایی و صنایع پشتیبان و ۲۴ درصد هم مربوط به بودجه‌های دولتی است.

با توجه به اینکه فناوری های کلیدی در بخش هوانوردی، موشکی، الکترونیک و اپتیک از جمله بخش هایی است که ترک ها در آن موفق شده اند با کمک های داخلی و خارجی و سرمایه گذاری موفق، بخش زیادی از تکنولوژی مورد نیاز خود را در داخل این کشور بومی کنند، اکنون آنها به دنبال تکمیل این چرخه مهم و پولساز هستند.

ماهواره Göktürk-۲

این کشور از چندین سال پیش برنامه طراحی و ساخت ماهواره را آغاز کرده و در بخش تولید ماهواره هم محصولات خوب و قابل قبولی را ساخته است. برای مثال در سال ۲۰۱۲ میلادی ماهواره Göktürk-۲ ساخت این کشور توسط چین به فضا پرتاب شد که توان تهیه تصاویری با کیفیت حدود ۲.۵ متر از سطح زمین را دارد. در آن زمان پرتاب این ماهواره باعث واکنش اسراییل شد و آنها این اقدام ترکیه را حرکتی برای جاسوسی از اسراییل اعلام کردند.

اما آنچه که اخیرا ترک ها بر روی آن متمرکز شده و به دنبال آن هستند بحث رسیدن به توان بومی پرتاب ماهواره به فضا است. کشور ترکیه تا پیش از این از کشورهای دیگر صاحب فناوری برای پرتاب محموله های خود به فضا کمک می گرفت ولی حالا توان خود را برای توسعه بومی پرتابگر ماهواره متمرکز کرده است.

ترکیه در این مسیر در ابتدا قصد دارد در همین سال جدید میلادی، آژانس فضایی این کشور را یک اداره دولتی با وظیفه نظارت بر کلیه برنامه های فضایی این کشور است را زیر نظر رجب طیب اردوغان رسما تاسیس کنند و فعلا بودجه ای در حدود ۱ میلیارد دلار نیز برای آن در نظر گرفته است. تمام امور مربوط به برنامه فضایی این کشور از طراحی و ساخت سامانه ها و قراردادهای فضایی با کشورهای خارجی از طریق این سازمان به انجام می رسد. ترکیه برای آینده نزدیک همچنین آزمایش ماهواره های کوچک را نیز در برنامه خود دارند.

ترکیه ماهواره‌بر می سازد

اما ترکیه برای کاهش زمان و هزینه ها در رسیدن به توانایی های فضایی با کشور ژاپن به عنوان یکی از دارندگان این توانایی ها وارد مذاکره شده اند. در سال ۲۰۱۷ ژاپنی ها یک ماهواره ترکیه ای را به ایستگاه فضایی بین المللی منتقل کرده و آزمایش هایی را بر روی آن انجام دادند. نتایج این آزمایش به ترکیه منتقل و به آنها در زمینه توسعه فناوری فضایی کمک خواهد کرد. در سال ۲۰۱۷ میلادی ژاپنی ها قراردادی را با ترکیه به امضاء رساندند که بر اساس آن در مدت ۶ سال بخش های زیادی از زیرساخت های فضایی در این کشور توسط ژاپن ساخته می شود.

اما در بحث توانایی پرتاب ماهواره به فضا، شرکت دولتی ترکیه ای ROKETSAN که توسعه بسیاری از سامانه های نظامی این کشور را به عهده دارد در این بخش وارد کار شده و در حال طراحی مفهومی ماهواره بر ترکیه است. این ماهواره بر که احتمالا تا قبل از ۲۰۲۵ میلادی آماده می شود می تواند ماهواره های شناسایی و ارتباطی را تا فاصله ۶۰۰ الی ۷۰۰ کیلومتری سطح زمین و مدار LEO بالا ببرد. ورود یک شرکت دولتی و نظامی به صنعت ساخت ماهواره بر توسط ترکیه در حالی است که هرگونه فعالیت کشورمان در این زمینه، با اعتراض و فشار برخی قلدران اروپایی و آمریکایی مواجه می شود.

این روند فعالیت و حرکت پرشتاب کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه در حالی است که طبق بررسی های صورت گرفته در لایحه بودجه سال آینده، اعتبارات موضوعاتی چون توسعه سامانه های بلوک انتقال مداری، سامانه های کاربردی فضایی، توسعه فناوریهای مورد نیاز سامانه های انتقال مداری و پیشرانش فضایی و نیز توسعه فناوریهای مورد نیاز سامانه های ماهواره ای حذف شده و به برنامه ریزی برای حفظ و بهره برداری از نقاط مداری، برنامه ریزی فنی برای تامین ماهواره های مخابراتی و سنجشی و نیز فروش پهنای باند ماهواره های مخابراتی و تصاویر ماهواره های سنجشی، اعتبار تعلق نگرفته است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت تحلیلی - خبری مشرق ، تاریخ انتشار: 17 دی 1396، کدخبر: 816218، www.mashreghnews.ir