شعار سال: با وجود قابلیت‌های فراوان مناطق مختلف کشور، شاخص‌های توسعه در آن‌ها در سطح مطلوب قرار ندارد و ارتقای این شاخص‌ها تا سطح شاخص‌های میانگین ملی، اقدامات و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی را طلب می‌کند. دست‌یابی به توسعه متعادل با روش‌های متداول کنونی که دولت بار اصلی توسعه را به دوش می‌کشد، اگر غیرمحتمل نباشد، درحالتی خوش‌بینانه بدون آمایش سرزمین امری طولانی و زمان‌بر خواهد بود. تردیدی نیست که دولت و اعتبارات دولتی همچنان نقش‌ محوری در فرآیند توسعه خواهند داشت که این نقش می‌بایست جهتی دوسویه داشته باشد؛ بدین معنی که دولت با کاهش تدریجی نقش خود در مناطق توسعه‌یافته از یک‌سو و با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اساسی در مناطق کم‌تر توسعه‌یافته، بستر توسعه را آماده کند و از سوی دیگر با برقراری تسهیلاتی که با مکانیزم‌های ساده و فارغ از پیچیدگی‌های بوروکراتیک کنونی، در اختیار متقاضیان راه‌اندازی واحدهای تولیدی در این مناطق قرار گیرد، زمینه جلب مشارکت‌های مردمی و بخش‌های غیردولتی و شرکت‌های دولتی را در این مناطق فراهم آورد. باید گفت سازکار آمایش سرزمین شیوه مناسبی برای رسیدن به این هدف است. ایران به‌سبب داشتن پتانسیل‌های منحصربه‌فرد در منطقه، رتبه‌های بالایی در تولید محصولات کشاورزی و دامپروری دارد؛ البته اطلاع نداشتن مدیران از پتانسیل هر منطقه بهره‌وری پایین تولید و تشدید بحران منابع آبی در سال‌های اخیر را به‌همراه داشته است. براین اساس آمایش سرزمین یکی از مسائل کلیدی در کنار برنامه‌ریزی کلان برای توسعه پایدار بخش است و اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چراکه کشت آن سوی مرزها وابستگی به بیگانگان را به‌همراه دارد. رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، با اشاره به این‌که ظرفیت‌های نهفته غیرقابل انکاری در بخش کشاورزی وجود دارد، اظهار کرد: با توجه به پتانسیل بالای کشور و تجربه دفاع مقدس و تلخی تحریم‌های ظالمانه، اگر به‌دنبال کشت در سایر کشورها هستیم؛ باید عواقب تولید آن سوی مرزها را در نظر بگیریم. به گفته وی، تولید محصولات استراتژیک را نباید به آن سوی مرزها سپرد؛ چراکه بازگشت تحریم‌ها، ناامنی در تولید ایجاد می‌کند. نورانی با اشاره به این‌که برای آمایش سرزمین در آن سوی مرزها باید تمامی بحث‌های مدیریتی جزءبه‌جزء بررسی شود، بیان کرد: به اعتقاد من در تولید محصولات استراتژیک خودکفایی در داخل امری ضروری است. رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ادامه داد: براساس آمار فائو ایران کشوری دارای پتانسیل بالا در تولید محصولات کشاورزی است، به‌طوری‌که علاوه‌بر تأمین مواد غذایی مورد نیاز خود، قادر به تولید محصولات کشاورزی کشورهای حاشیه خلیج فارس است که این امر به‌معنای وجود ظرفیت‌های نهفته در بخش است که نباید آن را انکار کرد. وی با انتقاد از تکرار مداوم کمبود منابع آبی افزود: با توجه به پتانسیل بالای کشور باید به‌دنبال راهکارهایی برای برون‌رفت از خشکی باشیم تا این‌که مداوم از کم‌آبی و بحران منابع آبی سخن بگوییم. این مقام مسئول مدیریت تولید محصولات کشاورزی را امری ضروری دانست و گفت: با وجود آن‌که برخی افراد اظهاراتی مبنی‌بر آب‌بر بودن تولید هندوانه و صادرات اشتباه این محصول دارند؛ اما در گذشته هندوانه به‌صورت دیم تولید می‌شد که این امر بیانگر مدیریت تولید محصولات آب‌بر است. نورانی تصریح کرد: مازاد بر مصرف برخی محصولات باغی بیانگر پتانسیل بالای تولید کشور است؛ لذا با استفاده از دانش روز دنیا به سهولت امکان مدیریت تولید انبوه و افزایش عملکرد وجود دارد.

آمایش سرزمین کاهش فشار بر منابع آب‌های زیرزمینی را به‌همراه دارد

عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، اظهار کرد: با توجه به بحران منابع آبی، نبود چشم‌انداز مشخص و ناآگاهی مدیران از پتانسیل مناطق مختلف کشور در حوزه‌های مختلف اقتصادی ازجمله اشکالات اساسی که براین بخش وارد است. وی آمایش سرزمین را یکی از زیرساخت‌های مهم مدیریت کشور دانست و افزود: بی‌اطلاعی مدیران از پتانسیل و منابع هر منطقه به لحاظ جمعیت، منابع طبیعی، آب و هوا و زیست‌محیطی در مناطق کم‌آب فشار مضاعفی برمنابع آب‌های زیرزمینی وارد کرده است. پاپی‌زاده با اشاره به این‌که ایران جزو پنج کشور اول دنیا به لحاظ تنوع اقلیمی به‌شمار می‌رود، گفت: با توجه به آن‌که مزیت نسبی هر منطقه یک فرصت تلقی می‌شود، هر محصول در اقلیم خاص خود باید کشت شود که با وجود تحقق این مهم کشاورزان با کم‌ترین هزینه بیش‌ترین سود عایدشان می‌شود. عضو کمیسیون کشاورزی مجلس ادامه داد: در سه دهه اخیر، وزارت جهاد کشاورزی کشت گیاه آب‌بر چغندرقند را در استان‌های خراسان بزرگ، اصفهان و همدان توسعه داد که به‌سبب کشت بهاره محصول، تمام دوران تولید بدون بارش اتفاق می‌افتاد که این امر بر بحران منابع آبی دامن می‌زد؛ در حالی‌که با توسعه کشت چغندرقند پاییزه در استان خوزستان عمده آب مصرفی از بارندگی تأمین می‌شود. وی با اشاره به این‌که کشور با تنش آب شدید روبه‌روست، یادآور شد: در گذشته به‌سبب بی‌اطلاعی مدیران از پتانسیل‌های هر منطقه، کشت چغندرقند در مناطقی توسعه یافت که نباید کشت می‌شد، در حالی‌که با آمایش سرزمین، مزیت تولید در هر منطقه در نظر گرفته شد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازروزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار 4بهمن 96، کدمطلب:36700، www.sabzineh.org