پنجشنبه ۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
اگر قصد سفر در فصل بهار و اردیبهشت‌ماه را دارید حتماً استان ایلام به‌عنوان «عروس زاگرس» در غرب کشور را به خاطر داشته باشید چراکه این ماه از فصل بهار، زمان خاص گردشگری، طبیعت‌گردی، زیبایی و سرسبزی همراه با خوراک‌های تهیه‌شده از سبزی‌های کوهی است.
استان ایلام در این موقع از سال اوج زیبایی را تجربه می‌کند و اگر به مناطقی مثل ایلام، ایوان، دره شهر، بدره و... سر بزنید تمام زیبایی‌های طبیعت را در کنار هم می‌توانید نظاره کنید.
بیش از ۸۷ درصد مساحت استان ایلام را عرصه‌های طبیعی تشکیل می‌دهد که این میزان شامل بیش از ۶۴۰ هزار هکتار جنگل استدر مورد زیبایی‌ها و جاذبه‌های طبیعی استان می‌توان گفت بیش از ۸۷ درصد مساحت استان ایلام را عرصه‌های طبیعی تشکیل می‌دهد که این میزان شامل بیش از ۶۴۰ هزار هکتار جنگل و عمدتاً درختان بلوط است.
دره‌های شگفت‌انگیز، رودها و آبشارهای زیبا، غارهای بی‌نظیر، کوه‌های سر به فلک کشیده، اقلیم‌های متنوع آب و هوایی، هم‌جواری دیدنی کوه و دشت، سادگی هزار رنگ طبیعت، تنوع فرهنگ و هنر و چشم‌اندازهای بدیع، «ایلام» سرزمین رنگ‌ها را به شاهکار شکوهمند ایران‌زمین بدل کرده است.
موقعیت کوهستانی، تنوع آب‌وهوا، بالا بودن مقدار نزولات جوی و دیگر خصوصیات طبیعی باعث شده که استان ایلام از جنگل طبیعی پوشیدهباشد، هرچند به‌مرورزمان از تراکم و وسعت اراضی جنگلی استان کاسته شده امادر حال حاضر نیز باقیمانده جنگل‌های استان نسبت به برخی از استان‌های کشور قابل‌توجه است و چشم‌اندازهای زیبایی از طبیعت استان را به نمایش می‌گذارد.
طبیعت در مناطق شمالی استان ایلام بسیار با طراوتاست. در این فصل شگفتی‌های بهار و طبیعت را می‌توان در بلندی‌های قلاجه و مانشت، سرسبزی جنگل‌های بلوط شلم، ارغوان و گچان، دامنه‌های سرسبز و مسحورکننده کبیرکوه در شهرستان بدره ، سبزه‌زارهای اطراف ایوان و چرداول و دره شهر و نیز ارتفاعات برفی مانشت و کبیرکوه مشاهده کرد و از زیبایی‌های آن‌ها سرمست شد و به وجد آمد.
اردیبهشت‌ماه اوج زیبایی ایلام و زمان اصلی گردشگری
عبدالمالک شنبه زاده مدیرکل میراث فرهنگی استان ایلام اظهار داشت: ایلام یک استان چهارفصل است ولی بیشترین زیبایی استان در اردیبهشت‌ماه خودنمایی می‌کند و درواقع این موقع از سال، زمان اصلی گردشگری در استان است.
وی بیان داشت: طبیعت‌گردی به‌عنوان شاخص گردشگری استان ایلام در اردیبهشت‌ماه به‌طور کامل موردتوجه قرار می‌گیرد و شهرهایی مثل ایوان، ایلام، بدره، دره شهر، چرداول، سیروان و...دیدنی و تماشایی است.
ایلام یکی ازاستان‌های پرجاذبه ایران هم از نظر جاذبه‌های طبیعی و هم از نظر جاذبه‌های تاریخی استشنبه زاده با اشاره به اینکه بیش از ۵۰ اثر طبیعی شاخص در ایلام وجود دارد که در اردیبهشت‌ماه در اوج سرسبزی و شادابی قرار دارند، تصریح کرد: وجود جنگل‌های طبیعی در استان ایلام بر زیبایی‌های استان افزوده است.
وی تصریح کرد: روستاهای هدف گردشگری مثل «کلم» در شهرستان بدره در این موقع از سال بسیار دیدنی است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان ایلام با اشاره به اینکه رویش انواع گل و گیاه در کوهستان‌های ایلام به جاذبه‌های گردشگری استان افزوده است، گفت: ایلام یکی ازاستان‌های پرجاذبه ایران هم از نظر جاذبه‌های طبیعی و هم از نظر جاذبه‌های تاریخی است.
تنگ ارغوان
تنگ ارغوان در مسیر رودخانه‌ای با شکوفه‌های زیبای ارغوان، خصوصاً در فصل بهار زیبایی وصف‌ناپذیری را به طبیعت و جنگل‌های سبز آن دیار بخشیده است و تنوع رنگ آن‌ها چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
دشت‌های لاله واژگون
لاله‌های واژگون از منحصربه‌فردترین گونه گل‌ها و گیاهان بومی و وحشی مناطق کوهستانی ایران است که به عقیده گیاه شناسان، این گل سربه‌زیر به‌سرعت در حال انقراض است و رویشگاه و تعداد این‌گونه گیاهی بسیار کم شده است.
از اواخر اسفند تا فروردین و اواسط اردیبهشت‌ماه موسم مناسبی برای رشد لاله‌های واژگون است که در ارتفاعات برف‌گیر و باران‌زای دامنه‌های استان ایلام سر از خاک بیرون می‌آورند.
گل‌های بسیار زیبای این گیاه به حالت آویخته و به رنگ قرمز خودنمایی می‌کند. البته رنگ گل‌های آن به‌تناسب نژادهای مختلف گیاه از زرد تا قرمز متفاوت است.
مقدار انبوه این گونه بسیار جذاب در بیشتر کوهستان‌های زاگرس ازجمله ایلام به‌وفور دیده می‌شود.
طبیعت زیبای میشخاص
دره پرآب و درخت و مصفای میشخاص از روستای جعفرآباد در فاصله ۳۰ کیلومتری ایلام شروع‌شده و تا ارتفاعات طولاب که در آن جنگل و باغ درهم‌آمیخته‌اند، ادامه می‌یابد.
درختان گردو، انواع میوه‌ها، چندین روستا در مسیر ییلاقی دره با مردمانیزحمتکش و مهربان، سرچشمه‌های خروشان چشمه‌ساران متعدد، نزدیک بودن این دره ییلاقی با تفریحگاه جنگلی گاوز و مزارع متنوع آن باعث نشاط در بازدیدکنندگان از محل می‌شود.
در دو کیلومتری این دره ییلاقی و در طول مسیر جاده اصلی ایلام به دره شهر جنگل انبوه و زیبای «مله پنجاو»، زیبایی خاصی به این مجموعه بخشیده است. دره ییلاقیمیشخاص با باغات و مزارع یکی از مناطق سرسبز و دیدنی و پردرآمد استان ایلامبوده که محصولات آن کیفیت مطلوبی دارند و در داخل و خارج استان به فروش می‌رسد و باعث رونق اقتصادی منطقه می‌شود.
کبیر کوه
یکی از جاذبه‌هایی که طبیعت ایلام را محبوب و معروف کرده «کبیر کوه» است. در این کوه گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی وجود دارد که بر اهمیت این کوه بیش‌ازپیش می‌افزاید. این رشته‌کوه معروف دارای طولی۱۶۰کیلومتری از شمال غربی تا جنوب شرقی ایلام است.
بلندترین قله‌ای که در این رشته‌کوه قرار دارد، «ورزین» با ارتفاع۳هزار و۶۲متر از سطح دریا است. «کبیر کوه» دارای۲۰هزار هکتار منطقه حفاظت‌شده جنگلی است.
تفرجگاه ششدار
تفریحگاه جنگلی «ششدار» درپنج کیلومتری شهر ایلام و در کنار کوه «قلاقیران» در مسیر جاده ایلام- کرمانشاه واقع‌شده و از شاخص‌ترین تفریحگاه‌های استان محسوب می‌شود.
این ناحیه تفریحی به خاطر مجاورت با شهر ایلام و نزدیکی به یکی دیگر از تفریحگاه‌های زیبای طبیعی به نام «منجل»، مورداستفاده وسیع مردم و دوستداران طبیعت به‌ویژه در ایام فصول بهار و پاییز قرار می‌گیرد.
در حدفاصل بین این تفریحگاه و ناحیه منجل، چشمه‌سارها و باغات زیبای سلطان‌آباد قرارگرفته است. کوه معروف قلاقیران که از آن به‌عنوان نماد شهر و استان ایلام یاد می‌شود در این ناحیه قرار دارد.
تنگه رازیانه
تنگه رازیانه اثر طبیعی شهرستان بدره است که در دامنه ارتفاعات کبیرکوه قرار گرفته و دقیقاً از کنار جاده ایلام - دره شهر امتدادیافته و محلی برای تفرج گردشگران است. این اثر طی سال‌های گذشته در فهرست آثار طبیعی ملی کشور نیز ثبت شده است.
«تنگه رازیانه» چه به لحاظ طبیعی و گردشگری و چه به لحاظ علم زمین‌شناسی در کشور بی‌نظیر است و این شکاف۱۰تا۳۰متر عمق دارد و طول آن نیز با مارپیچ‌هایش هزار و۲۰۰متر است که در نوع خود زیباست.
تنگه کافرین
تنگه «کافرین» در شمال شهر بدره در جاده ایلام به دره شهر قرار دارد. رودخانه‌ای در این تنگه جریان دارد که پس از عبور از آن در شمال تنگه به رودخانه سیمره می‌ریزد. آثاری از معماری صخره‌ای دوران پیش‌ازتاریخ در این تنگه به چشم می‌خورد که نشان از قدمت و اهمیت تنگه دارد.
جنگل‌های وسیع بلوط و گونه‌های جانوری مانند سنجاب ایرانی از دیگر جاذبه‌های این تنگه است. طول تنگه در حدود ۲ کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا ۷۰۰ متر است.
در یک کیلومتری ورودی تنگه برکه «آب زمزم» قرار گرفته است. هم‌چنین زیارتگاه «جابر» از دیگر نقاط گردشگری در منطقه به‌حساب می‌آید.
تنگه زرانگوش
روستای «زرانگوش» در بین شهرستان بدره به شهرستان دره شهر با جمعیتی بالغ‌بر یک هزار و ۶۰۰ نفر در بین کوهپایه‌های کبیرکوه قرار گرفته است. این روستا دارای جاذبه‌های بی‌نظیری است که تاکنون در استان ایلام و سطح کشور کمتر معرفی‌شده‌اند و به آن‌ها پرداخته نشده است.
جاذبه‌های تاریخی و طبیعی واقع در تنگه زرانگوش از طریق جاده‌ای خاکی در روستا قابل‌دسترسی است و گردشگران می‌توانند این آثار را مشاهده کنند.
در همان آغاز جاده تنگه‌ای پررمزوراز شروع می‌شود و تا آخر آن پر از عجایب طبیعی است که آثاری تاریخی نیز در آن قرار گرفته است.
تنگه «زارنگوش» که حدود دو کیلومتر است با ارتفاع بسیار زیاد دارای بیش از ۱۲ اثر تاریخی و طبیعی است که بسیاری از آثار تاریخی آن از بین رفته و زیر تخته‌سنگ‌های بزرگ دفن شده‌اند.
تنگه زرانگوش از نظر طبیعی و تاریخی منطقه‌ای کم‌نظیر است و طبق گفته کارشناسان در این تنگه آثار تاریخی با قدمت پیش‌ازتاریخ وجود دارد که هم‌اکنون به دلیل عدم حفاظت صحیح از بین رفته‌اند و این تنگه مجموعه‌ای کامل از آثار تاریخی و طبیعی است که حتی باید در سطح جهانی معرفی شوند.
کارشناسان معتقد هستند این تنگه باید در فهرست آثار ملی کشور قرار گیرد و بعدازآن آثار داخل تنگه نیز شناسایی و ثبت شوند که متأسفانه تاکنون مطالعات دقیقی روی این تنگه صورت نگرفته است.
گیاهان خوراکی در اردیبهشت‌ماه به‌وفور یافت می‌شود
وفور گونه‌های گیاهی خوراکی در مناطق کوهستانی استان ایلام موجب شده که همه‌ساله در فصل بهار منبع اشتغالی برای شمار زیادی از اهالی این استان به‌ویژه روستائیان ایجاد شود و زنان هنرمند ایلامی نیز با درست کردن غذاهای محلی سفره خانواده را رنگین می‌کنند.
این گیاهان همانند کنگر، قارچ، تره کوهی، پنیرک، کله شگ، پاغازه و پیچگ در کوهستان‌های ایلام می‌رویند و برخی نیز با تهیه انبوه این گیاهان آن‌ها را با قیمت‌های مختلف در سطح بازار به فروش می‌رسانند.
قارچ، کنگر، پنیرک، کله شنگ، تره، بوره ولی، پاغازه، شنگ، آوندول، علف چشمه، پیازکوهی، سیرکوهی و انواع قارچ‌های کوهی ازجمله گیاهان خوراکی شناسایی‌شده و معروف کوهستان‌های ایلام هستند.
بوی دل‌انگیز گیاهان بهاری و طعم خوششان چند روزی ذائقه هر گردشگریرا تغییر می‌دهد و وعده‌های غذایی دل‌چسب گیاهان خوراکی با طعم خاصشان سفره خانه‌ها را مزین می‌کند.
در فصل بهار هر خانواده ایلامی حتی برای یک‌بار هم شده با تهیه و پخت انواع غذاها با گیاهان خوراکی آن‌ها را در سفره خود جای می‌دهد چون این نوع گیاهان خوراکی علاوه بر خاصیت‌های ویژه‌ای که دارند، از گذشته‌های دور تاکنون جایگاه خاصی در سبد غذایی مردم این منطقه داشته و دارند.
مناطق مختلف نظیر کوه‌های مانشت، قلا رنگ، کبیر کوه، هیژدرون، کان صیفی، کولگ، میمه و دشت‌های مرتعی مناطق گرمسیری مملو از گیاهان خوراکی و صنعتی است.
سوغات و غذاهای محلی استان
روغن حیوانی، کره محلی، عسل کوهی، کشک، کنجد، گردو و سقز محلی مهمترین سوغاتی‌های محلی استان است. از غذاهای محلی ایلام نیز می‌توان به سوپ «ترخینه» که با استفاده از گندم، ماست، ادویه و سبزیجات پخته می‌شود، اشاره کرد.
شیرینی‌های بژی برساق، کله کنجی و کهک و حلوای بگل (ترکیبی از پودر کشک و خرما) از دیگر خوراکی‌های محلی استان است.
