شعار سال: اگر تنها یک کشور روی کره زمین وجود داشته باشد که معادله‌های انتخاب لباس برای تیم‌ملی فوتبالش از روند صعود همین تیم به جام‌جهانی پیچیده‌تر به‌نظر برسد، تردیدی وجود ندارد که آن کشور ایران است. بچه‌های کارلوس به‌عنوان دومین تیم بعد از برزیل تیته جواز حضور در روسیه را به‌دست آوردند اما حالا مسئولان بازاریابی فدراسیون در اظهارنظرهایی حیرت‌آور از «کمبود وقت» برای طراحی پیراهن تیم در جام‌جهانی صحبت می‌کنند. موضع هدایت ممبینی، نشان می‌دهد که دیگر خبری از مراسم رونمایی نخواهد بود و پیراهن تمرینی «سفید و ساده» آدیداس، در بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبال دنیا بر تن ملی‌پوشان ایرانی خواهد رفت.

این پیراهن علاوه بر طراحی، از «یوزپلنگ» نیز خالی است و بی‌هویت‌ترین پیراهن این سال‌های تیم‌ملی به‌شمار می‌رود. البته که نبود قانون کپی‌رایت در کشور، شرایطی را به‌وجود آورده که آدیداس یک قرارداد غیرمعمولی با فدراسیون به امضا برساند اما تبدیل شدن یک قرارداد تجاری به یک فاجعه‌ تمام‌عیار در یک پروسه غیرشفاف، سطح مدیریتی فوتبال ایران را آشکار می‌کند. اگر می‌خواهید بدانید شاهکاری که این روزها سروصدای هواداران فوتبال در ایران را درآورده چطور پله به پله شکل گرفت، این گزارش را بخوانید.

10شهـریور 95

آدیداس‌پوش شدیم

کاپیتان و سرمربی تیم‌ملی برای اولین‌بار در کنفرانس خبری قبل از بازی با قطر در مرحله مقدماتی جام‌جهانی روسیه، آدیداس‌پوش شدند. ایران استفاده از پیراهن‌های مربوط به این برند را از اولین بازی مرحله مقدماتی شروع کرد. تصور می‌شد برند معتبر و بزرگ آلمانی، ایده‌آل‌ترین خیز ممکن برای فرار از برندهای مثل آل‌اشپورت و جیووا باشد اما آن‌چه درنهایت اتفاق افتاد حتی از همکاری‌های قبلی ایران نیز ناامیدکننده‌تر بود. اولین‌بار این امیر عابدینی بود که روند مذاکره با آدیداس را کلید زد.

12 اردیبهشت96

تاج: قرار نیست از آدیداس جنس بخریم!

چند ماه بود که ایران از لباس‌های آدیداس استفاده می‌کرد اما قرارداد نهایی هنوز امضا نشده بود. اواسط اردیبهشت سال گذشته مهدی تاج با خبرگزاری تسنیم گفت‌وگو کرد و مدعی شد که ایران از آدیداس لباس نمی‌خرد: «بحث خرید لباس از آدیداس وجود ندارد. آدیداس اسپانسر ما می‌شود. تیمی که به جام‌جهانی می‌رود اسپانسر خواهد داشت و لازم نیست هیچ پیراهنی بخرد!».

27تیر 96

تیم امید آدیداس نمی‌پوشد

پیش از این گفته می‌شد «همه تیم‌های فوتبال ایران» با لباس آدیداس به مصاف رقبا خواهند رفت اما اولین تصویر منتشر شده از تیم‌ملی امید در رقابت‌های زیر 23سال قهرمانی آسیا نشان داد که لباس امیدها توسط یک برند داخلی طراحی شده است. در آن مقطع زمانی شنیده می‌شد که فدراسیون کمپانی آلمانی قطع همکاری کرده‌اند اما حقیقت این بود که قرار شد ایران تنها برای تیم‌ملی بزرگسالان از آدیداس پیراهن بخرد. جالب اینجاست که حالا ممبینی مدعی شده که این کار در راستای «حمایت از کالای داخلی» صورت گرفته است».

15آبان 96

همه به جز ایران

کمپانی آدیداس با انتشار عکس‌ها و ویدیوهای بسیار جذاب، از لباس‌های تولیدی‌اش برای جام‌جهانی 2018 رونمایی کرد. لئو مسی، ادن آزارد، آلوارو موراتا، خامس رودریگس و خاویر هرناندز چهره‌هایی بودند که در این رونمایی‌ها دیده می‌شدند. حتی ژاپن نیز در این فهرست قرار داشت اما خبری از لباس‌های تیم‌ملی ایران نبود. همان روزها مشخص شد که آدیداس هیچ لباسی برای تیم کی‌روش طراحی نکرده است. حتی در گزارش‌های مربوط به فعالیت کمپانی‌های تولید پوشاک در جام‌جهانی، یک علامت سوال تحقیر‌آمیز روبه‌روی نام تیم‌ملی قرار گرفت.

سوم دی 96

ایران باید از آدیداس لباس بخرد

بر خلاف ادعای رئیس فدراسیون فوتبال، مسئول حقوقی فدراسیون تایید کرد که ایران قرار است به مدت یک سال لباس‌هایش را با تخفیف 70درصدی از میان طرح‌های آماده آدیداس انتخاب کند و تحویل بگیرد. در ابتدا این‌طور القا می‌شد که این تخفیف 70درصدی به قیمت عمده‌فروشی است اما کمی بعد مشخص شد که این تخفیف روی قیمت خرده‌فروشی به فوتبال ایران داده شده است. در واقع ایران نه تنها پولی از آدیداس دریافت می‌کرد، بلکه بر خلاف همه تیم‌های دیگر حاضر در جام‌جهانی باید برای استفاده از لباس‌های طراحی‌شده در کمپانی تولید لباس، هزینه‌ای را نیز می‌پرداخت. حالا یک سوال بزرگ برای طرفداران فوتبال در ایران به‌وجود آمده بود. آیا ایران می‌توانست به واسطه لوگوی آدیداس و با فروش پیراهن در روسیه از این لباس درآمدزایی کند؟‌

4دی 96

درآمد 1.5 میلیون دلاری از آدیداس؟‌

حرف و حدیث‌ها در مورد لباس تیم‌ملی بالا گرفته بودند که فدراسیون فوتبال بیانیه تازه‌ای صادر کرد. فدراسیون در این بیانیه مدعی شد که نحوه صدور گواهی فعالیت تولیدکنندگان پوشاک خارجی در ایران، شرایطی را به‌وجود آورده که آدیداس در نقش «حامی مالی» قرار نخواهد گرفت. در این بیانیه علاوه بر تخفیف 70درصدی، به موضوع مهم‌تری اشاره شد. موضوع در اختیار گرفتن 15درصد از حق فروش این لباس در جهان، با هیاهوی زیادی از سوی مدیران فوتبال ایران مطرح شد. اگر این اتفاق رخ می‌داد، ایران باید حداقل 5/1میلیون دلار از این قرارداد به‌دست می‌آورد. حالا این ادعا را بگذارید کنار جمله‌ای که ممبینی به‌عنوان مسئول بازاریابی فدراسیون به زبان آورده است: «به صراحت می‌گویم بحث دریافت پول درست نیست. ما قرار نیست درآمدی از این قرارداد داشته باشیم».

13‌دی 96

راز بزرگ یوز

می‌گویند طرح یوزپلنگ به این دلیل از پیراهن تیم‌ملی حذف شده که استفاده از آن با استانداردهای فیفا مغایرت داشته و «روزنه تنفس» لباس‌ها را مسدود می‌کرده است. اما اصل ماجرا را باید در مصاحبه عضو کمیته بازاریابی فدراسیون با وبسایت ورزش‌3 در روز سیزدهم دی96 جستجو کنیم: «ما موفق شدیم طرح یوز را به پیراهن ایران برگردانیم. این در حالی بود که آدیداس این طرح را متعلق به برند آل‌اشپورت می‌دانست و معتقد بود استفاده از نمادی که قبلا در یک برند دیگر استفاده شده، به نام آدیداس لطمه خواهد زد!». به نظر می‌رسد سرانجام آدیداس توانسته فدراسیون را برای حذف یوزپلنگ به‌دلیل موضوعات تجاری متقاعد کند.

24فروردین 97

شاهکار داور بازاریاب

«زمان اجازه نداد به طراحی خاصی برای تیم‌ملی برسیم.» بر اساس این جمله، زمان طراحی هر پیراهن در فوتبال از نگاه مسئول کمیته بازاریابی فدراسیون، از زمان لازم برای ساخت یک سفینه فضایی هم بیشتر است! هدایت ممبینی از زمان کم ایران برای طراحی لباس‌های جام‌جهانی توسط آدیداس خبر داده و در یک اظهارنظر باورنکردنی دیگر مدعی شده است که برای طراحی لباس جام ملت‌ها نیز زمان کافی وجود ندارد. او با اشاره به حذف یوزپلنگ به‌دلیل «بستن روزنه تنفس» لباس، ناآشنایی‌اش با این حوزه را به رخ کشیده است. اگر قرار باشد یک نماد ساده روزنه تنفس پیراهن را مسدود کند، چطور همه تیم‌های دیگر با طرح‌ها و نمادهایی خاص و زیبا در جام‌جهانی حاضر می‌شوند؟‌ مهم‌تر از سرگیجه داستان طولانی و عجیب پیراهن‌های تیم‌ملی، شاید نقش خود ممبینی در فدراسیون فوتبال باشد. اگر باور داریم که بازاریابی یک مساله پیچیده است و به تخصص و توانایی خاصی نیاز دارد، پس یک داور بازنشسته با مدرک کارشناسی تربیت‌بدنی در این پست چه می‌کند؟‌ ممبینی چقدر به زبان انگلیسی و توان مذاکره مسلط است؟‌ چقدر به برندهای مختلف و فعالیت در بازار رده بالای تجاری آشنایی دارد؟‌ چقدر حوزه کاری و امضای قرارداد کمپانی‌های لباس‌های ورزشی را می‌شناسد؟‌ او با نظرات غیرحرفه‌ای‌اش در مورد لباس تیم‌ملی و با استفاده از توجیه‌های حیرت‌آورش، متد تازه بازاریابی پرهزینه و بی‌درآمد را در فوتبال ایران پایه‌گذاری کرده است.

26فروردین 97

هشتاد میلیون طراح

روشن شدن این حقیقت که لباس تیم‌ملی ایران در جام‌جهانی «سفید و ساده» خواهد بود، خیلی‌ها را به این فکر انداخت که به سهم خودشان در طراحی این لباس شرکت کنند. خیلی زود موجی از فراخوان‌های مختلف به راه افتاد و تقریبا هیچ‌کس در ایران وجود نداشت که طراحی خاص خودش را با استفاده از نرم افزار فتوشاپ انجام نداده باشد. تقریبا همه این طرح‌ها فانتزی و غیرمعقول بودند اما به‌نظر می‌رسید همزمان با این مشارکت، یک باور عمومی در حال شکل‌گرفتن در ایران است. «استفاده از برندهای داخلی». این اتفاقی است که به احتمال زیاد در پایان قرارداد با آدیداس رخ می‌دهد. سوال کلیدی اما اینجاست که آیا تولیدکنندگان وطنی هرگز توانسته‌اند به تکنولوژی‌های موجود در لباس‌های خارجی نزدیک شوند؟‌

27فروردین 97

این پیراهن جعلی است!

شدت‌گرفتن شوخی‌ها با لباس سفید و ساده، حساسیت فدراسیون فوتبال را به‌دنبال داشت. وقتی این شوخی‌ها به برنامه صبحگاهی حالا خورشید در شبکه سوم نیز کشیده شد، مدیران فدراسیون دوباره دست به بیانیه بردند و ادعا کردند پیراهنی که روی اینترنت به‌عنوان لباس جدید تیم‌ملی معرفی شده، جعلی است و نسبتی با واقعیت ندارد. در این برنامه بارها از رضا رشیدپور نام برده شد. شاید همین موضوع برای شناخت دقیق فدراسیون فوتبال کافی باشد. نهادی که با نهایت دقت به انتقادات از خودش واکنش نشان می‌دهد اما با بی‌جزئیات‌ترین پیراهن تاریخ تیم‌ملی‌اش را راهی جام‌جهانی می‌کند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه همشهری، تاریخ انتشار 28 فروردین 97، کد مطلب: 12393، www.newspaper.hamshahri.org