شعارسال: متأسفانه در کشورمان مدارس با برچسب های مختلفی شکل گرفته اند ازمدارس دولتی و غیردولتی گرفته تا نمونه دولتی و تیزهوشان. مدارس غیردولتی و نمونه دولتی شرایط خاص خود را در هنگام ثبت‌نام دارند. در این بین ثبت نام در مدارس دولتی نیز تبدیل به دغدقه ای برای مردم شده است و هر ساله هنگام ثبت نام در این مدارس، مدیران در قالب کمک‌های مردمی پول‌های هنگفتی را از خانواده‌ها دریافت می‌کنند. این درحالی است که در سال های نه چندان دور کمک‌های مردمی برای اداره این مدارس بر اساس نظر مسئولان آموزش و پرورش اختیاری و داوطلبانه بود، اما امروز همین کمک‌های اختیاری و داوطلبانه چند سالی است که به معضلی برای خانواده دانش آموزان تبدیل شده است. مدیران هنگام ثبت نام از موارد مختلفی حرف می‌زنند آنها هرساله می‌خواهند میز و نیمکت‌های مدرسه را نوسازی کنند، وسایل گرمایشی و سرمایشی اضافه کنند و مدرسه تعمیر شود اما آخر سال از هیچ کدام از این موارد هم خبری نیست. این رویه نه تنها در هنگام ثبت نام بلکه چندین بار در سال برای خانواده‌ها تکرار می‌شود به‌طوری ‌که این روزها اگر به ادارات کل آموزش و پرورش سری بزنیم با خانواده‌هایی مواجه می‌شویم که از این روند مدارس شکایت می کنند. با این حال آموزش و پرورش همچنان بر این پای می فشارد که دریافت وجه به صورت اجباری ممنوع است.

آموزش مدارس طبق قانون باید رایگان باشد

بر طبق اصل 30 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ « دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.» مسئله ای که متأسفانه در چند سال اخیر به بهانه شرایط بد اقتصادی کشور و پرداخت نشدن سرانه دانش آموزی عملاً به فراموش سپرده شده است به نحوی که اگر نخواهیم بگوییم در تمام مدارس، در بیشتر مدارس خبری از تحصیل رایگان نیست و والدین مجبور هستند مبالغی را در قالب مشارکت در امور مدرسه پرداخت کنند. این جاست که این سوال ذهنمان را درگیر می کند که اصل سی ام قانون اساسی با شرایط موجود که از رایگان بودن تحصیل خبری نیست ، چه کاربردی دارد؟ سئوالی که امسال نیز مانند سال های گذشته در زمان ثبت نام از وزیر آموزش و پرورش، آقای بطحایی به عنوان بالاترین مسئول در حوزه آموزش کشور پرسیده شد و ایشان نیز به صورت قاطع پاسخ دادند: «آموزش و پرورش باید رایگان باشد.»

اما متأسفانه همانگونه که در چند سال اخیر شاهد هستیم این مشکل هم چنان در کشور وجود دارد و از دانش آموزان در هنگام ثبت نام پول گرفته می شود. زمانی که از وزیر علت این کار پرسیده شد ایشان گفتند:« بر اساس مقررات کمک هایی که الان اولیا به مدارس می کنند، باید داوطلبانه باشد. البته در بعضی مدارس خبر داریم که به اجبار از اولیا کمک هایی را می گیرند و ما مواردی را که گزارش می شود پیگیری می کنیم و به آن ها تذکر می دهیم؛ حتی در مواردی بعضی از مدیران مدارس به دلیل این تخلف جابه جا شده اند.»

پول ندهید ثبت نام نمی شوید

طبق آمار در سال 1396 حدود 125 هزار کودک از تحصیل در ایران بازمانده اند که علت این امر مشکلات فرهنگی، اجتماعی، ازدواج در سنین پایین و ... می باشد البته در این بین مشکلات اقتصادی نیز نقش مهمی را در باز ماندن دانش آموزان از تحصیل داشته است. امروزه در کشورمان و با توجه به منطقه زندگی افراد در هنگام ثبت نام از والدین مبلغی بین 100هزار تومان، حتی گاهی یک میلیون تومان از والدین دانش آموزان گرفته می شود. در این بین مادر یکی از دانش آموزان که در یکی از شهرستان های استان همدان زندگی می کند به خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری گفت:« در هنگام ثبت نام دخترم در مدرسه ، مدیر مدرسه از ما تقاضای پرداخت پول به وسیله عابر بانک و دستگاه کارت خوان کرد با توجه به اینکه شوهر بنده کارگر فصلی می باشد و از لحاظ مالی نیز در مضیقه می باشیم به این کار مدیر اعتراض کردیم اما مدیر مدرسه به راحتی به ما گفت: اگر پول ندارید بروید جای دیگر ثبت نام کنید». در فیلم زیر می توانید دریافت پول از والدین در مدارس دولتی مشاهده کنید

آرزوهایی که با به مدرسه نرفتن به باد می روند

با توجه به آمار فقر در سال 96 در کشورمان، چیزی حدود 36% مردم ایران یعنی چیزی حدود 27 میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می کنند، همچنین 6% مردم کشورمان یعنی چیزی حدود 5 میلیون نفر شب ها گرسنه می خوابند. حال این سئوال از آقای بطحایی، وزیر محترم پیش می آید که وقتی مردم پول ندارند نان بخورند و شب ها گرسنه می خوابند و هر لحظه منتظر هستند که کسی لقمه نانی برای پر کردن شکمشان به آن ها کمک کند چگونه می توانند پول باج خواهی مدارس که شما اسم آن را کمک به مدرسه گذاشته اید تأمین کند؟ آقای وزیر آیا شما شوق و احساس یک کودک را که ثانیه شماری می کند که هفت سالش شود و به مدرسه برود و به قول خودش سواددار شود و انقدر درس هایش را خوب بخواند که در آینده دکتر شود تا چشمان پدرش را خودش خوب کند و مادرش نیز مجبور نباشد در خانه های دیگران کار کند را دیده اید؟ اما آقای وزیر این افراد نمی توانند درس بخوانند چون در خان اول که همان ثبت نام است گیر می کنند و از آن ها تقاضای پول می شود و چون ندارند مجبورند آرزوی خود را در عمیق ترین چاله ذهنشان دفن کنند.

در این رابطه گفتگویی با مدیر یکی از مدارس در استان همدان داشتیم و موضوع مربوطه را با ایشان در میان گذاشتیم وی در جواب گفت:« متاسفانه در زمان ثبت نام به افراد زیادی که توانایی مالی برای پرداخت مبلغ تعیین شدن را ندارند روبه رو می شویم و ما نیز به اندازه توانمان به چند تن از این دانش آموزان کمک می کنیم اما واقعا گاهی خودمان نیز به مشکل برمی خوریم. همیشه در زمان ثبت نام، دولت در بوق و کرنا می کنید که مدارس حق گرفتن پول از دانش آموزان را ندارد و از سوی دیگر خودشان می گویند باید هزینه های خود را تهیه کنید به نظرتان من مدیر چگونه می توانم هزینه های مدرسه همچون پول آب، برق، گاز و ... را تأمین کنم می شود پولش را از جیب خودم بدهم؟ پس مجبوریم که پولش را از والدین دانش آموزان بگیریم».

حرکت خزنده دولت برای پولی کردن مدارس دولتی در سال ۹۷

در لایحه بودجه سال ۹۷ قرار بود که مدارس دولتی به بخش خصوصی واگذار شود، حرکتی که از چند سال پیش در کشور شروع شده است و تا سال ۹۳ حدود ۹۰۰ مدرسه دولتی به بخش خصوصی واگذار شده بود و قرار بود این عمل به صورت قانونی ثبت شود البته این حرکت دولت با واکنش قاطع مجلس روبه رو شد در این رابطه سیدحمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در مصاحبه ای اعلام کرده بود: «اعضای کمیسیون آموزش مصوب کردند که هر جا که بحث واگذاری ها به بخش خصوصی است، قید «به استثنای مدارس دولتی» را اضافه شود؛ یعنی به هیچ عنوان اجازه واگذاری مدارس دولتی داده نمی شود.»

بیانیه آموزش و پرورش در واکنش به اعتراضات مردم برای واگذاری مدارس دولتی به بخش خصوصی

روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش در واکنش به اعتراضات مردم به واگذاری مدارس دولتی به بخش خصوصی اعلام کرد که بر اساس قانون این وزارتخانه ملزم به خرید خدمات آموزشی از مدارس غیردولتی شده ولی واگذاری مدرسه و دانش آموز به بخش خصوصی اتفاق نیفتاده است. متن این بیانیه را می توانید در زیر بخوانید:

سلام و احترام

عطف به مطلب مندرج در آن رسانه مورخ 96/5/14 با عنوان "راه اندازی مدارس مشارکتی خلاف قانون است/ مدارس فقط به دو نوع دولتی و غیردولتی تقسیم می شوند" عین جوابیه سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت های مردمی را به اطلاع می رساند:

با استناد به ماده 41 قانون الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات دولت و به منظور پوشش کامل تحصیلی دانش آموزان لازم التعلیم و کاهش تصدی گری دولت و کیفیت بخشی به فعالیت های آموزشی و پرورشی مدارس دولتی و محدودیت منابع مالی و انسانی، وزارت آموزش و پرورش ملزم به خرید خدمات آموزشی از مدارس غیردولتی شد.

خوشبختانه پس از گذشت 26 سال از فعالیت مدارس غیردولتی، ظرفیت مناسبی برای اجرای آموزش و پرورش عمومی و فنی و حرفه ای در اختیار این وزارتخانه قرار دارد و با همکاری معاضدت مؤسسان فرهیخته و معلمان زبده و کارآزموده این مدارس می توان در مناطق مورد نیاز از خدمات آنان استفاده نمود و با پرداخت بخشی از هزینه انجام خدمات از سوی دولت، امکان بهره مندی آموزش و پرورش رایگان را برای دانش آموزان در مناطقی که آموزش و پرورش به دلایلی نمی تواند خدمات مطلوب را ارائه نماید فراهم نمود و با این کار عدالت آموزشی را برای دانش آموزانی که قدرت پرداخت شهریه این مدارس را ندارند به ارمغان آورد.

نکته مهم اینکه در این بخش اصولا واگذاری مدرسه و دانش آموز به بخش خصوصی اتفاق نیفتاده است "خصوصی سازی" و استفاده از "مشارکت مردم" در تعلیم و تربیت دو مقوله جدا می باشد در خصوصی سازی بنگاه اقتصادی در مالکیت افراد درمی آید و سهام داران برای تقویت ارزش سهام برنامه ریزی می نمایند اما در بحث خرید خدمات از مدارس غیردولتی، دولت از توان مدیریتی مؤسسان توانمند برای آموزش کودکان در فضاهای مدارس دولتی استفاده می نماید و فضای مدارس دولتی در اختیار آموزش و پرورش است و به صورت اجاره در اختیار مؤسسان قرار گرفته و به تملک مؤسسان غیردولتی در نمی آید در سال های اخیر به دلیل اجرای طرح بازنشستگی پیش از موعد و اجرای نظام 3-3-6، آموزش و پرورش با کمبود شدید آموزگار روبه رو بوده است و به دلیل محدودیت جذب نیرو، استفاده از معلمان شیفت دوم، رایج بوده است که آثار خاص خود را به همراه داشته است.

از سوی دیگر، در بسیاری از مناطق، مؤسسان قادر به تأمین فضای آموزشی مناسب نمی باشند (کمبود ساختمان های دارای کاربری آموزشی و عدم ایمنی و استحکام ساختمان هایی که به لحاظ متراژ، مناسب فعالیت مدرسه داری باشند)

لذا می توان با هم افزایی امکانات دولت و بخش غیردولتی به مدلی از ارائه تعلیم و تربیت دست یافت. در این شیوه مؤسسان مدارس غیردولتی شهریه از دانش آموز دریافت نمی نمایند و از سوی دیگر دانش آموزان از خدمات آموزشی و پرورشی مدارس غیردولتی توانمند استفاده می نمایند.

با اجرای این طرح بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی با مدرک تحصیلی مرتبط با رشته شغلی آموزگاری برای تدریس جذب مدارس مشمول طرح مشارکتی شده اند و از آموزش های لازم برای تدریس نیز برخوردار شده اند./

مشکل کار کجاست؟

مهمترین علت وجود چنین مشکلاتی در کشورمان این موضوع است که آموزش و پرورش اولویت اول کشورمان نیست، امروزه در کشورهای پیشرفته جهان مانند ژاپن، کشورهای حوزه اسکاندیناوی و فنلاند و برخی دیگر از کشورها ، از خیلی از بخش های بودجه کشورشان می کاهند و در آموزش و پرورش هزینه می کنند . زیرا آموزش و پرورش موضوع اصلی در این دولت هاست. حتی در برخی کشورها مانند روسیه معلم حق ندارد شغل دوم داشته باشد یا در بعضی کشورها حقوق معلم با بالاترین سطوح پست های سیاسی کشور تقریبا نزدیک است و در خیلی کشورها هم، آموزش و پرورش رایگان است . البته در برخی کشورها مثل انگلیس انواع مختلفی از مدارس وجود دارد؛ رایگان و پولی. اما در مدارس رایگان، مسئولین این مدارس به هیچ عنوان حق گرفتن پول از دانش آموزان را ندارند و در صورت وقوع چنین عمل جرم محسوب می شود و فرد باید در دادگاه پاسخ بدهد.

کلام آخر...

مسئولین مربوطه در مجلس و دولت بهتر است هرچه سریعتر موضع خود را در زمینه دریافت هزینه از دانش اموزان در مدارس دولتی مشخص کنند و با رجوع به اصل 30 قانون اساسی، دریافت هزینه از دانش آموزان در این مدارس را جرم اعلام کنند و با متخلفین برخورد لازم را داشته باشند و از سوی دیگر منابع لازم را برای این امر تأمین کنند و یا به صورت شفاف بگویند که باید والدین به مدارس هزینه پرداخت کنند و مبلغ این هزینه را با توجه به اقلیم کشور و مناطق مختلف مشخص کنند تا حداقل از گرفتن هزینه های گزاف و سوء استفاده در این زمینه جلوگیری شود.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری علم و فناوری، تاریخ انتشار: 4اردیبهشت1397 ، کدخبر: 61928: www.stnews.ir