شعار سال: در این گزارش، در‌همین‌باره با مينو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران، گفت‌و‌گو کرده‌ایم. به اعتقاد محرز، اين تنها بخشي از آمار مبتلايان به ايدز در ايران است و با بيان اينكه طبق بررسي‌هاي انجام‌شده تعداد بيماران ايدز در كشور حدود 70 هزار نفر تخمين زده شده است، گفت: «آماري كه وزارت بهداشت اعلام مي‌كند، تعداد افرادي است كه تاكنون شناسايي شده‌ و جواب تست‌شان مثبت بوده است. وزارت بهداشت براي اينكه بتواند اين بيماران را شناسايي كند، تعداد تست‌هاي خود را افزايش داده است تا همه بيماران را شناسايي كند؛ اما اين امر مستلزم آن است كه فرد به مراكز مراجعه و آزمايش انجام دهد؛ اما متأسفانه تعداد زيادي از بيماران به دليل اينكه فكر مي‌كنند اين بيماري كشنده است، اين آزمايش‌ها را انجام نمي‌دهند؛ درحالي‌كه اين بيماري را می‌توان كنترل کرد و محققان زيادي روي درمان آن كار مي‌كنند. تعدادي نيز به دليل اينكه اين بيماري در جامعه ما يك انگ است، از ترس طردشدن از جامعه و اينكه به آنها انگ بي‌بند‌و‌باري بزنند، اين آزمايش را انجام نمي‌دهند؛ درحالي‌كه بسياري از مبتلايان پس از ازدواج و در رابطه جنسي با شريك زندگيشان مبتلا مي‌شوند.»
اين استاد دانشگاه در ادامه افزود: «بسياري از بيماران خودشان از بيماريشان اطلاعي ندارند. به‌طور مثال، تعداد زيادي از بيماران هنگام تست‌هاي بارداري متوجه بيماري‌ خود مي‌شوند. يكي از شايع‌ترين راه‌هاي انتقال ايدز، ارتباط جنسي است كه نمي‌توان آن را كنترل كرد. از ديگر راه‌هاي انتقال بيماري از مادر به جنين است كه وزارت بهداشت با برنامه‌ريزي‌هايي كه انجام داده است، تقريبا آن را به صفر رسانده؛ به‌طوري‌كه خانم‌هاي باردار كه به بخش دولتي مراجعه مي‌كنند، حتما بايد از آنها تست ايدز گرفته شود البته به بخش خصوصي نيز آموزش داده‌‌‌اند كه برخي آزمايش‌ها مانند تست ايدز بايد از مادران باردار گرفته شود؛ بنابراين مادراني كه ايدز داشته باشند، همان لحظه شناسايي، تحت كنترل قرار مي‌گيرند تا بيماريشان به جنين منتقل نشود. يكي ديگر از راه‌هاي انتقال، استفاده از سرنگ مشترك در معتادان بود كه با برنامه كاهش آسيب انتقال ايدز از اين طريق به‌خوبي كنترل شد؛ البته به‌تازگی برنامه كاهش آسيب كمي كمرنگ‌ شده و اميدوارم با اختصاص بودجه به اين بخش، اين روند به روز‌هاي اول خود بازگردد. نزديك به سه تا چهار سال گذشته، بيشترين آمار انتقال ايدز در ايران از طريق سرنگ آلوده صورت مي‌گرفت كه با اجراي اين برنامه، ايران توانست به‌خوبي آن را كنترل كند. امروزه اما بيشترين راه‌ انتقال ايدز از طريق ارتباط جنسي است». محرز بهترين راه را براي كنترل اين بيماري، آموزش مي‌داند و اظهار مي‌كند: «براي كنترل اين بيماري، بايد سطح آموزش را در جامعه بالا برد. يكي از راه‌‌ها، آموزش در مدارس است. تا زماني كه درباره اين بيماري صحبت نشود، نمي‌توان آن را كنترل كرد. هنگامي كه جوانان اطلاعي درباره اين بيماري و راه‌هاي انتقال آن نداشته باشند، با ورود به جامعه ممكن است به دليل كمبود آگاهي به اين بيماي مبتلا شوند و ديگران را نيز مبتلا كنند. افراد جامعه بايد بدانند اين بيماري با دارو ‌كنترل می‌شود و اگر بيماري زود تشخيص داده شود، فرد با خوردن دارو هم خودش وارد مرحله پيشرفته‌تر بيماري كه كنترل آن سخت‌تر است نمي‌شود و هم از انتقال آن به ديگران جلوگيري مي‌کند.»
او در بخش ديگري از سخنانش با بيان اينكه افرادي كه رفتار پرخطر دارند بايد تست بدهند تا از سلامت خود آگاه باشند، افزود: «بيش از 180 مركز در كل كشور وجود دارد كه به صورت رايگان در زمينه ايدز به افراد مشاوره مي‌دهند و اگر كسي بخواهد از آنها تست مي‌گيرند و اگر مشخص شود فردي به ايدز مبتلاست، به صورت رايگان نيز مورد مداوا قرار مي‌گيرد.»
برنامه‌های کنترلی
دکتر پروین افسرکازرونی در نشست خبری روز گذشته وزارت بهداشت، درباره برنامه این وزارتخانه برای پیشگیری و کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی در جوانان توضیح داد و گفت: طبق برنامه چهارم استراتژیک پیشگیری و کنترل ایدز، ۱۱ استراتژی در این زمینه وجود دارد که اطلاع‌رسانی و آموزش به جوانان و نوجوانان در محور اصلی این فعالیت‌ها قرار دارد. به همین منظور، آموزش و کسب مهارت از سوی نوجوانان و جوانان درباره شناخت این بیماری و چگونگی پیشگیری از ابتلا به آن، در دستور کار قرار گرفته است.
او با اشاره به همکاری وزارت آموزش‌وپرورش برای ارائه این برنامه‌ها به دانش‌آموزان و نوجوانان، ادامه داد: هدف ما تا پایان سال ۹۸ این است که ۷۰ درصد دانش‌آموزان آموزش‌های لازم را در این زمینه کسب کنند. علاوه بر آموزش‌وپرورش با هلال‌احمر و وزارت علوم نیز تفاهم‌نامه‌هایی در این زمینه امضا شده است تا نوجوانان و جوانان بتوانند آموزش ببینند و به‌عنوان مربی، این دانسته‌ها را به همسالان خود منتقل کنند. با نیروهای مسلح نیز تفاهم‌نامه‌ای برای آموزش به سربازان در هنگام ورود به خدمت و همچنین در طول آن امضا شده است.

باشگاه‌ پیشگیری از ایدز
رئیس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت افزود: یکی از برنامه‌های ما آموزش به نوجوانان و جوانانی است که به‌‌دلیل زمینه خانوادگی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری‌ها قرار دارند یا به رفتار پرخطر گرایش دارند و آن را انجام می‌دهند. در این زمینه برنامه‌ای به نام باشگاه سلامت جوانان و نوجوانان اجرا می‌شود که در نظر داریم فعالیت‌های آن را گسترش دهیم. یکی از شرکای اصلی ما برای تعالی فرهنگی، روحانیون و بزرگان مذهبی هستند و امیدواریم امسال بتوانیم اجرای این بخش از برنامه‌ها را در اولویت خود قرار دهیم.

آخرین آمار
کازرونی درخصوص آخرین آمار ابتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز در کشور نیز توضیح داد و گفت: تا ابتدای دی‌ماه حدود ۳۶هزار و ۵۷۱ مورد ابتلا به این بیماری تشخیص داده شده که ۵۰ درصد آن در گروه سنی ۲۱ تا ۳۵ سال اتفاق افتاده است. موارد شناسایی‌شده ۴۰ درصد آمار مبتلایان هستند و ۶۰ درصد آنها هنوز از وضعیت خود آگاهی ندارند. شاخص‌ها نشان می‌دهند که ما این موارد را دیر شناسایی می‌کنیم. به همین دلیل احتمال اینکه افراد ۲۱ تا ۳۵ ساله در سنین نوجوانی به این بیماری مبتلا شده باشند، وجود دارد. همچنین بیشتر موارد ابتلا به اچ‌آی‌وی در سنین کمتر از ۱۵ سال به دلیل انتقال بیماری از مادر به کودک درگیر آن شده‌اند. او تصریح کرد: یکی از سیاست‌های ما در زمینه درمان افرادی که وارد مرحله ایدز شده‌اند، آغاز درمان به محض تشخیص است. چون درمان امروز به عنوان راهکاری برای پیشگیری محسوب می‌شود و فرد زندگی عادی‌تری خواهد داشت. علاوه‌بر‌آن، با توجه به اینکه حجم ویروس در بدن بیمار کاهش پیدا می‌کند، از انتقال به دیگران نیز جلوگیری می‌شود.
نخستین مورد ثبت‌شده ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی در ایران مربوط به سال 1366 است؛ زمانی که یک کودک شش‌ساله هموفیلی از خون‌های ارسالی فرانسه استفاده کرد و اولین بیمار اچ‌آی‌وی ایران نام گرفت. سه دهه از ورود ایدز به کشور ایران از طریق فرآورده‌های خونی آلوده مي‌گذرد و همچنان به‌سختی می‌توان درباره این بیماری شفاف و بی‌پرده سخن گفت و باوجود تلاش‌های صورت‌گرفته برای درمان افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی و درمان رایگان، اين افراد از ترس انگ بي‌بند‌وباري و طردشدن از سوی جامعه، بیماری خود را پنهان مي‌كنند که این اقدام آنها زمینه‌ای برای گسترش بیماری ایدز در جامعه است. تلاش برای ناشناخته‌ماندن موجب شده تاکنون بخش اندکی از افراد مبتلا به ایدز شناسایی شوند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 9 اردیبهشت 97، شماره: 3135