شعار سال: آرمان حاجیان فر، استاد اقتصاد دانشگاه اظهار کرد: مدل تعریف برخی مناطق به عنوان مناطق آزاد تجاری _صنعتی در اغلب کشورها برای توسعه، رشد و شکوفایی اقتصادی با رویکردهای ملی و منطقه ای از جمله اشتغالزایی، افزایش درآمد ناشی از ارائه خدمات، جذب سرمایه گذار خارجی،کسب درآمدهای ارزی حاصل از صادرات، رونق تولید،کسب فناوری‌های نوین ،ورود به بازارهای جهانی ،رشد تولید ناخالص ملی و.....بوده و دولت ها با صرف‌نظر از برخی درآمدهای مقطعی و ارائه مشوق ها و معافیت های مختلف سعی در جذب سرمایه های خارجی ،راه اندازی کسب و کارهای تولید محور و سپس صادرات کالاها و خدمات، استراتژی‌های بلند مدت اقتصادی خود را دنبال میکنند.

به گفته وی همچنان که مناطق آزاد می توانند محرک اقتصاد و توسعه پایدار کشورها باشند در صورت سوءمدیریت و انحراف از راهبردهای اصلی و اقتصادی خود، به پاشنه آشیل اقتصاد کشور تبدیل شده و خود به برخی بحران های اقتصادی داخلی از جمله بحران ارزی ،بحران کاهش ارزش پول، بحران اشتغال، بحران واردات بی رویه کالاهای مصرفی،بحران قاچاق کالا و....منجر می‌شود که هریک به مثابه سونامی برای هر اقتصادی است و دولت و مردم کشورمان بابت این چالشهای مدیریت نشده هزینه های فراوانی را پرداخت کرده و میکنند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: کشورهای درحال توسعه ای چون کره جنوبی، تایوان، سنگاپور، هنگ کنگ و...با تمرکز بر اهداف اصلی تاسیس مناطق آزاد به توسعه اقتصادی دست یافته و با تامین سرمایه،نیروی انسانی ماهر، استفاده از فناوریهای نوین، همسو با تحولات اجتماعی و فرهنگی با کاهش هزینه تولید و ارتقاء کیفیت تولیدات در قیاس با تولیدات دیگر کشورها به توسعه پایدار دست پیدا کرده اند.

حاجیان فر با اشاره به اینکه در کشور ما اقدام مناسبی برای دستیابی به راهبردهای تاسیس مناطق آزاد انجام نشده ادامه داد: در برخی مواقع تبعات سوءمدیریت مناطق آزاد را سرزمین اصلی پرداخت کرده است که مهمترین علل عدم موفقیت مناطق آزاد را می توان به ضعف دولت در اتخاذ تصمیمات کلان، فضای نامناسب برای جذب سرمایه گذار، ضعف مدیریت منطقه آزاد، عدم توجه به اصل تولید محوری کسب و کارها، مشکلات مراودات مالی و بانکی، مکان یابی نادرست، هزینه زیاد تاسیسات زیربنایی، ضعف در تعمیر و نگهداری تاسیسات، عدم تسهیل امور گمرکات، عدم شفافیت قوانین مناطق آزاد، عدم ارائه پیشنهاد برای سرمایه گذار خارجی و....اشاره کرد.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت و اهداف اصلی تاسیس مناطق آزاد بر اساس بند 11 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، این موارد را شامل انتقال فناوریهای پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تامین نیازمندیهای ضروری و منابع مالی از خارج برشمرد و گفت: طبق اظهارات رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس حدود 1000 واحد صنعتی در مناطق آزاد کشور وجود دارد که بیش از 70درصد آنها مجموعه های کوچکی بوده و بغیر تعداد محدودی ،نتوانسته ایم تکنولوژی جدید و یاخاصی در این واحدها بکارگیری کنیم که این از نقصهای کلیدی و حوزه های کم کارکرد مناطق آزاد ما است که خود می تواند تاثیرات مثبت و زمینه ساز دیگر برنامه های عملیاتی مناطق آزاد باشد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: با توجه به آمار منتشره از کنفرانس تجارت وتوسعه سازمان ملل(آنکتاد) میانگین سالانه سرمایه گذاری خارجی طی چهار سال اخیر در مناطق آزاد حدود 200میلیون دلار بوده که با توجه به رقم کل 301میلیارد دلاری سرمایه گذاری خارجی در کشور مناطق آزاد حدود شش درصد منابع خارجی را جذب کرده‌اند که این منابع برای راه اندازی شرکتهای خدماتی به پروژه های بزرگ نیز کم است چه برسد به راه اندازی پروژه های بزرگ ،این در صورتی است که مناطق آزاد دیگر کشورها شاهراه اصلی جذب سرمایه های خارجی است.

وی افزود: طبق آمار منتشره در چهارسال اخیر حدود 76هزار شغل در این مناطق ایجاد شده به عبارتی حدود 18هزار شغل درهرسال و باتوجه به تعداد هفت منطقه آزاد ،سهم هریک از مناطق در اشتغالزایی حدود 1500 نفر بوده که این تعداد چهار درصد اشتغال کل کشور را به خود اختصاص داده که برای مناطق آزاد که قطب اقتصادی و صنعتی کشورها محسوب میشود توجیه پذیر نیست.

حاجیان فر با اشاره به اینکه از دیگر رویکردهای مناطق ازاد گسترش تولید و سپس صادرات کالا و خدمات است که بازخوردهای بسیار مثبتی بر رشد اقتصادی داشته، ادامه داد: اما در بررسی‌های به عمل آمده طی چهارسال اخیر حدود هفت میلیارد دلار واردات و حدود 2میلیارد و400میلیون دلار صادرات در مناطق آزاد داشته ایم،که اهم واردات به جای مواد اولیه ،تجهیزات تولید محور و یا کالاهای سرمایه‌ای، واردات کالاهای مصرفی و در جهت عکس ماموریتهای مناطق آزاد بوده ودر واقع مناطق آزاد ما واردات غیر ضروری ما را تشدید کرده است وبه جای کسب درآمدهای ارزی محلی برای خروج ارز از کشور شده است.

وی تصریح کرد: از شواهد و سبک مدیریت مناطق چنین استنباط می‌شود که مهمترین هدف دولت از تعریف و ایجاد مناطق آزاد محرومیت زدایی بوده در صورتیکه با مدیریت جهادی و اقتصاد محور با حرکت در چارچوب های تعیین شده در اقتصاد مقاومتی عاملی برای پیشرفت و توسعه اقتصاد ملی خواهد شد.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: یکی از مهمترین چالش های پیش روی مناطق آزاد درآمد زایی از طریق فروش زمین و تعرفه های وارادات خودرو بوده که با این سبک در مدت کوتاهی انبوه خودروهای خارجی در مناطق آزاد دردسرهای خاص خود را به دنبال خواهد داشت و ازسوی دیگر پس از مدت زمان معین کل زمینهای منطقه آزاد واگذار شده و در صورت اتخاذ تصمیم جهت راه اندازی پروژه های بزرگ با مشکل کمبود زمین مواجه خواهیم بود.پس باید مدیران منطقه آزاد بجای برنامه ریزی جهت فروش زمین ها و اخذ تعرفه های وارادت خودرو ، به روی درآمدهای پایدار برنامه ریزی کرده و فقط به جنبه گردشگری مناطق اکتفا نکنند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار 18 اردیبهشت 97 ، کد مطلب: 13970218000470، www.farsnews.com