شعار سال: انرژی خورشیدی از جمله انرژی‌های پاک و تجدید‌پذیری است که در همه‌جای جهان قابل بهره‌برداری است. این انرژی به‌لحاظ قدرت بازدهی و اقتصادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بسیاری از نقاط ایران برای بهره‌برداری از این نوع انرژی و تولید انرژی پاک دارای ظرفیت است. با توجه به اینکه محل قرار گرفتن نیروگاه خورشیدی تأثیر بسزایی در میزان تولید و بازدهی آن دارد، تعیین مناطق مناسب برای احداث آن نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. دراین میان سیستان و بلوچستان نیز از جمله استان‌هایی است که بنابه شرایط اقلیمی که دارد، برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی بسیار مناسب است. «محمد ساتکین»، رئیس انجمن علمی انرژی ایران در «ساتبا» (سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری انرژی برق) در این خصوص درگفت‌و‌گو با «ایران»، اعلام کرد: سیستان و بلوچستان به‌دلیل تابش مناسب وخوبی که دارد جزو مناطق مناسب برای استفاده از پنل‌های خورشیدی است. متوسط میزان تابش این استان بین 2 تا 2 هزار و 300 کیلو وات ساعت بر مترمربع در سال است که بسیار مناسب برای نیروگاه‌های خورشیدی است. در این استان، از شمال به جنوب بین شهر زاهدان تا منطقه سرباز که شامل سراوان و خاش نیز می‌شود، به طور متوسط درسال 2هزار و 300 کیلو وات ساعت بر مترمربع تابش تخمین زده می‌شود که برای تولید برق از طریق پنل‌های خورشیدی تابش بسیار خوبی است. علاوه بر آن مناطقی از قبیل زابل و زهک هم این مزیت را دارند. مرز سیستان و بلوچستان با استان کرمان هم به‌دلیل میزان تابش نسبتاً خوب و وجود زمین‌های منابع طبیعی، برای راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی بسیارمناسب است.

استقبال سرمایه‌گذاران برای راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی

مدیرکل دفتر ظرفیت سنجی و ارزیابی منابع انرژی در «ساتبا»، با اشاره به استقبال سرمایه‌گذاران برای راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در این استان، اظهار داشت: تعدادی از شرکت‌های سرمایه گذار، متقاضی راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی در زابل، سراوان و بخشی از زاهدان هستند. خوشبختانه درخواست ساخت و راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی در این مناطق بالا بوده اما به‌دلیل بعضی از محدودیت‌هایی که در سرمایه گذاری‌ها وجود دارد (از قبیل شرایط بانکی و تأمین منابع مالی برای سرمایه‌گذاران)، هنوز راه‌اندازی این نیروگاه بعضاً محقق نشده که امیدواریم این امر بزودی محقق شود.

وی خاطرنشان کرد: در مجموع در سیستان و بلوچستان تاکنون 68 کیلووات نیروگاه تجدید پذیر داریم که اکثر قریب به اتفاق آنها نیروگاه‌های خورشیدی است. اخیراً نیز یک نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی در نزدیکی شهر زاهدان به بهره‌برداری رسیده است.

تأثیر منفی گرمای شدید روی تولید برق پنل‌های خورشیدی

ساتکین با تأکید بر اینکه گرمای شدید روی تولید برق پنل‌های خورشیدی تأثیر منفی دارد، خاطرنشان کرد: هرچه گرما شدید باشد تولید برق پنل‌ها نیز پایین می‌آید. پنل‌های خورشیدی در مناطق خنک، مرتفع و ییلاقی تولید برق بالاتری دارند، بر این اساس شناسایی چنین مناطقی در استانی مانند سیستان و بلوچستان برای استفاده از این پنل‌ها باید در اولویت قرار گیرد.

کاهش تبخیر آب‌های سطحی به کمک پنل‌های خورشیدی

مدیرکل دفتر ظرفیت سنجی و ارزیابی منابع انرژی در «ساتبا» با اشاره به پروژه نصب پنل‌های خورشیدی که قرار است در چاه نیمه سوم در سیستان و بلوچستان نصب شود و انتقادهایی مبنی بر آلوده شدن آب شرب این منطقه توسط این پنل‌ها، گفت: پنل‌های خورشیدی به‌دلیل اینکه روی سطح آب قرار می‌گیرد باعث ایجاد سایه روی سطح آب شده و مانع از تبخیر شدید آب می‌شود، علاوه بر آن چون آب مانند آینه عمل می‌کند، میزان تابش نور به پنل‌ها نیز افزایش می‌یابد و تولید برق هم بالا می‌رود. ضمن اینکه موجب آلودگی آب نیز نمی‌شود زیرا روی سطح آب قرار می‌گیرد. پنل‌ها از طرفی مانع از تابش مستقیم روی آب شده و دمای آن را تا حدی کاهش می‌دهد که به صنعت پرورش ماهی در این منطقه نیز کمک می‌کند. براین اساس در کنار تولید برق از این پنل‌ها می‌توان به اشتغالزایی هم کمک کرد. رئیس انجمن علمی انرژی ایران به قانون مصوب شده از سوی هیأت وزیران مبنی بر اینکه باید سازمان‌های دولتی در کشور 20 درصد از انرژی خود را از انرژی‌های تجدید پذیر تأمین کنند، اشاره کرد و افزود: در صورتی که این قانون در سازمان‌ها، شرکت‌ها و نهادهای دولتی رعایت شود، می‌تواند الگویی مناسب برای مردم باشد.

توزیع رایگان پنل خورشیدی در 15 روستای استان

«موسی بهلولی»، رئیس دانشگاه زابل هم در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه استفاده از انرژی خورشیدی برای گرمایش، چند سالی است که در استان مورد توجه قرار گرفته اما هنوز مورد استفاده همگانی قرار نگرفته، افزود: حدود یکسالی است که کمیته امداد استان تعدادی پنل خورشیدی در 15 روستای استان را به‌طور رایگان توزیع کرده که خوشبختانه از آن نیز استقبال شده است. البته تعدادی از این پنل‌ها از سوی خیران و بخشی هم توسط سپاه توزیع شده اما بیشتر آنها از سوی کمیته امداد استان بوده است. همچنین مقرر شده این پنل‌ها که ظرفیت تولید برق بین 3 تا 5 کیلووات را دارد در تمام روستاهای استان توزیع شود.

تشویق برای استفاده همگانی از پنل‌های خورشیدی

وی شرایط استفاده از پنل‌های خورشیدی برای تولید برق در شمال و مرکز استان را با توجه به کم آبی و پدیده خشکسالی و کویری و باد خیز بودن بسیار مناسب دانست و تصریح کرد: استفاده همگانی از پنل‌های خورشیدی در استان نیاز به فرهنگسازی و تشویق دارد. رئیس دانشگاه زابل استفاده از توربین‌های بادی در مقایسه با پنل‌های خورشیدی به لحاظ اقتصادی را مقرون به صرفه‌تر عنوان کرد و گفت: انرژی باد را در تمام روز و شب می‌توانیم داشته باشیم واز آن تولید برق کنیم، اما استفاده از نور خورشید تنها در روز ممکن است و این انرژی را هنگام شب نداریم بر این اساس است که انرژی بادی مقرون به صرفه‌تر است. خوشبختانه بهره‌برداری از هر دو انرژی بادی و خورشیدی در سیستان و بلوچستان درحال انجام است. زیرا در این استان مصرف برق بخصوص در فصل تابستان بالاست و از این طریق می‌توان میزان تولید برق را افزایش داد. بهلولی تأکید کرد: به‌دلیل اینکه سیستان و بلوچستان از نیروگاه‌های اصلی که تولید برق دارد دور است، استفاده از این انرژی‌ها در این استان خیلی خوب و مناسب است.

راه‌اندازی مزرعه بادی در دانشگاه زابل

وی از راه‌اندازی مزرعه بادی به‌منظور تولید برق در دانشگاه زابل تا چند روز آینده خبر داد و اظهار داشت: به‌دنبال برنامه‌ای هستیم تا بتوانیم برخی شرکت‌ها را قانع کنیم تا در منطقه‌هایی که بادخیز است، کارگاه‌هایی را راه‌اندازی کنند تا تولید و مونتاژ توربین را هم در خود منطقه داشته باشیم. رئیس دانشگاه زابل با اشاره به طرحی که درخصوص استفاده از پنل‌های خورشیدی در دست اجراست و چندی پیش نیز از سوی «سورنا ستاری»، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری در منطقه «چاه نیمه 3» در وسعت 16 هکتار کلید خورد، گفت: کار اجرایی این طرح شروع و مقرر شده با قرار دادن پنل‌های خورشیدی روی سطح آب، برق تولید شود. البته نقدهایی هم به اجرای این طرح شده که در دست بررسی و کارشناسی است. یکی از نقدها به این طرح این است که چون آب «چاه نیمه» مصرف شرب دارد، پنل‌ها مانع تبخیر و آلودگی این آب می‌شود.

وی با وجود گفته رئیس انجمن علمی انرژی ایران که معتقد است قرار گرفتن پنل‌ها روی سطح آب در این منطقه آلودگی ایجاد نمی‌کند، معتقد است که این کار به‌طور حتم مشکلاتی را به‌دنبال خواهد داشت. این در حالی است که پنل‌ها تنها یک درصد سطح آب چاه نیمه سوم را می‌پوشاند و مابقی آب چاه نیمه آزاد است.

ساخت نیروگاه‌های کوچک خانگی در روستاها

محمد ساتکین، رئیس انجمن علمی انرژی ایران با بیان اینکه با حمایت از سرمایه‌گذاران، باید نسبت به فرهنگسازی استفاده از پنل‌های خورشیدی و ساخت نیروگاه‌های کوچک خانگی در روستاها (نیروگاه‌های خورشیدی پشت بامی) اقدام کرد، یادآور شد: باید دانش و توانایی و نحوه استفاده از این پنل‌ها را به روستاییان آموزش داد. پنل‌ها به مرور زمان نیاز به تعمیر و نگهداری بهتر دارند، بنابراین اگر هزینه اندکی از سوی روستاییان برای استفاده از این پنل‌ها پرداخت شود، بهتر است، زیرا فرد روستایی انگیزه نگهداری از آن را هم پیدا می‌کند درغیر این صورت تمایلی برای نگهداری از آن نخواهد داشت. وی تأکید کرد: برای بهره‌برداری بهتر از پنل‌های خورشیدی در روستاها باید شرکت‌های خدمات انرژی‌های تجدید پذیر با مستقر کردن نیرو در روستاها به آموزش و ارائه خدمات در این زمینه بپردازند. شرکت‌ها باید در سرمایه‌گذاری در این بخش با روستاییان شریک شوند چون فرد روستایی پشت بام خود را برای تولید برق در اختیار شرکت سرمایه‌گذار قرار می‌دهد، در حقیقت این امکان را با آن شرکت به اشتراک گذاشته و برای استفاده از این پنل‌ها هم انگیزه پیدا می‌کند. در مجموع بدون حضور مستمر شرکت‌های خدمات انرژی در روستاها، بهره‌برداری از پنل‌های خورشیدی هرگز مناسب نخواهد بود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران ، تاریخ انتشار ------، کدمطلب: 474646، www.iran-newspaper.com