شعار سال: یکی از شهرهایی که همیشه مورد توجه گردشگران خارجی قرار می‌گیرد، «یزد» با بافت تاریخی منحصربه‌فردش است. تا جایی که یونسکو نیز این واقعیت را پذیرفته و این شهر را به‌دلیل وسعت، یکپارچگی و حفظ اصالت تاریخی‌، استفاده از مصالح بومی و مصرف کم‌ترین انرژی در تولید بناهای خشتی و هماهنگی کامل با اقلیم سخت و خشن کویری به‌عنوان «نخستین شهر خشت خام» و «دومین شهر تاریخی جهان» به تمام دنیا معرفی کرده است. درست است که ما شهرهای تاریخی زیادی در کشورمان داریم، اما یکی از دلایل اهمیت ثبت جهانی شهر یزد که آن را نسبت به دیگر نقاط کشور متمایز کرده، این است که زندگی در بافت تاریخی این شهر جریان دارد. هر چند که بنا بر آمارهای اعلام شده این شهر با داشتن پنج هزار و 238 هکتار بافت فرسوده سومین شهر فرسوده ایران است و نیاز به نوسازی در آن ضروری است، اما اجرای طرح‌های نوسازی و بازآفرینی باید با محوریت بافت تاریخی انجام شود تا هویت این شهر محفوظ بماند.
احساس مسئولیت جامعه محلی نسبت به حفظ شهر
»ساشا ریاحی‌مقدم»، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در این خصوص در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: بافت‌های فرسوده و شهری در تعاریف کاملاً متفاوت است و ما نیز دستورالعمل‌هایی را بدرستی اجرا می‌کنیم. هر چند که وجود بناهای فرسوده در نزدیکی بافت تاریخی ثبت شده مشکلاتی را به وجود آورده، اما حریم بافت تاریخی کاملاً محفوظ است.
در یزد نیز مانند بسیاری از شهرهای دیگر بافت تاریخی در دل بافت فرسوده جای گرفته و نوسازی قسمت‌های فرسوده اجتناب‌ناپذیراست. البته با اقداماتی که انجام شده مردم به ارزش واقعی این مکان‌ها پی برده‌اند و جامعه محلی نسبت به حفظ بافت تاریخی احساس مسئولیت می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: خانه‌هایی با قدمت 800 ساله در یزد وجود دارد که همچنان زندگی در آنها جریان دارد. درست است که این خانه‌ها در نگاه اول نیاز به بازسازی دارد، اما واقعیت این است که این مکان‌ها معیارهای تاریخی داشته و در تلاش هستیم با انجام اقداماتی بهسازی این خانه‌ها را به‌عنوان جاذبه‌های گردشگری استان حفظ کنیم.

مردم اهمیت حفظ آثار تاریخی را درک کرده‌اند
ریاحی مقدم به افزایش دو برابری مجوزهای مرمت و بازسازی در عرصه و حریم شهر جهانی یزد اشاره کرده و می‌گوید: با همکاری مردم تخلفات در عرصه و حریم بافت تاریخی یزد 60 درصد کاهش یافته و آنان اهمیت حفظ آثار تاریخی را درک کرده و رغبت زیادی به بهسازی منازل خود دارند. در این راستا، تعداد اخطاریه‌هایی که یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در خصوص تخلفات صادر کرده یک سوم نسبت به‌مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. این خود نشان از شناخت مردم نسبت به ارزش حفظ آثار تاریخی دارد.
وی با اشاره به افزایش دو برابری مجوزهای مرمت و بازسازی در عرصه و حریم شهر جهانی یزد، می‌افزاید: این آمار نشانه خودآگاهی و احساس وظیفه جامعه محلی نسبت به شهر و بافت جهانی یزد است. اکثر ساکنان این بافت‌ها علاقه‌مند هستند تا با مجوز میراث فرهنگی مرمت و بازسازی صحیح را انجام دهند.
مرمت۳۰ اثر تاریخی
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد می‌افزاید: از شهریور ماه سال گذشته تاکنون ۳۰ خانه و بنای تاریخی واقع در بافت تاریخی شهر یزد که بهسازی آنها ضروری بوده با حفظ اصول اولیه مرمت شده است. «ساباط ها» و «تویزه ها» (در اصطلاح معماری سنتی، باریکه‌های باربری از سقف‌های قوسی شکل است که عامل انتقال بارهای فشاری به دیواره‌های جانبی و پایینی است) از جمله ساباط‌های «ابوالمعالی» و «محله کوشک نو» از مهم‌ترین بناهای تاریخی مرمت شده در این طرح بوده است. همچنین جمع‌آوری و اندود کاهگل پشت بام حسینیه «سرجمع»، جمع‌آوری و اجرای مجدد ناودان‌های بازار «صراف‌ها»، ساماندهی پشت‌بام خانه «حظیره‌ای»، مرمت پشت‌بام خانه «لاری‌ها»، پای دیواره‌های بیرونی زورخانه «کسنویه»، رفع خطر و کاهگل بقعه «سیدگل سرخ»، مرمت پشت‌بام حسینیه «لرد آسیاب»، جمع‌آوری بندهای فرسوده و اجرای بندکشی جدید مسجد «ساباط» و لکه‌گیری بدنه‌های مسیر گردشگری از دیگر اقدامات انجام شده بوده است.

برش
حفظ بافت‌های تاریخی
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد تجدید حیات در بافت‌های تاریخی استان را یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها می‌داند و می‌گوید: برای دستیابی به این هدف مشارکت جامعه محلی ضروری است. ثبت جهانی هر شهر تاریخی بی‌شک ظرفیت‌های اقتصادی فراوانی را برای جامعه محلی مهیا می‌کند. جامعه بومی و محلی باید نسبت به مزایای ثبت جهانی این بافت آگاهی داشته باشند، زیرا برای حفظ این آثار تاریخی مهم‌ترین رکن و اصلی‌ترین ذی‌نفعان خود آنان هستند. ریاحی مقدم بر شناخت این فرصت تأکید دارد و می‌افزاید: بافت تاریخی چون درخت کهنسالی است که باید توسعه یابد و نباید اجازه داد، این موجود زنده دچار فرسودگی شود و در نهایت از بین برود، بلکه باید شاخ و برگ‌های زائد آن چیده شود تا جوانه‌های تازه در آن به‌وجود آید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار -، شماره: 476711