شعار سال: این رکوردی است که در تاریخ استیضاح‌های پس از انقلاب به نام علی ربیعی ثبت شده است. او در حالی استیضاح شد که در ۲۲ اسفندماه سال گذشته، به سختی با آرای برابر موافقان و مخالفان استیضاح، به‌صورت بسیار شکننده مجوز مجلسی‌ها برای ادامه کار در راس این وزارتخانه را به دست آورده بود. علی ربیعی دومین وزیر کابینه روحانی است که با استیضاح از کار برکنار می‌شود. پیش از او، رضا فرجی دانا وزیر علوم کابینه اول روحانی با رای مجلس نهمی‌ها استیضاح و از وزارت کنار زده شد.

از سوی دیگر، جلسه مجلس برای استیضاح علی ربیعی را می‌توان در میان جلسات جنجالی ادوار مجلس جای داد اما یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این جلسه که آن را با سایر جلسات متمایز کرد، حاشیه‌های آن است که پای موضوع «فساد» را به جلسه استیضاح باز کرد. البته این دومین جلسه استیضاح پر حاشیه است که حواشی به موضوع «فساد» کشیده شده است.اولین بار ۱۵ بهمن ۹۱ که به «یکشنبه سیاه مجلس» شهرت یافت، مجلس نهمی‌ها جلسه استیضاح علیرضا شیخ‌الاسلامی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت دوم محمود احمدی‌نژاد را برگزار کردند اما این جلسه علاوه بر رای عدم اعتماد نمایندگان به شیخ‌الاسلامی، به صحنه جدال رئیس‌جمهور وقت و علی لاریجانی رئیس مجلس نهم تبدیل شد؛ جلسه‌ای که رئیس دولت اطرافیان رئیس مجلس را به «فساد» متهم کرد.

در آن جلسه نمایندگان استیضاح‌کننده بر این باور بودند که انتصاب سعید مرتضوی به‌عنوان مدیرعامل تامین اجتماعی غیرقانونی است و باید عزل شود اما محمود احمدی‌نژاد در دفاعیات خود از شیخ‌الاسلامی، ضمن متهم کردن رئیس مجلس به دخالت در امور اجرایی، تهدید به افشای برخی مطالب کرد و در ادامه فیلمی از دیدار سعید مرتضوی و فاضل لاریجانی (برادر رئیس مجلس) در جلسه علنی پخش کرد که به گفته احمدی‌نژاد، در این جلسه فاضل لاریجانی از مرتضوی خواسته است با گروه «ز» (بابک زنجانی) کار کند و خواهان شراکت با بابک زنجانی و سازمان تامین اجتماعی شده و برای این کار حاضر است تا موافقت علی لاریجانی به‌عنوان رئیس مجلس و صادق لاریجانی به‌عنوان رئیس قوه‌قضائیه را نیز کسب کند.

در نهایت نمایندگان در آن جلسه، به عبدالرضا شیخ‌الاسلامی رای عدم اعتماد دادند و او را از تصدی این وزارتخانه برکنار کردند.

محور اتهامات

همچنان که گفته شد، جلسه استیضاح علی ربیعی نیز به صحنه‌ای برای اتهام‌زنی‌ها به فساد تبدیل شد. اتهاماتی که در این جلسه مطرح شد را می‌توان در سه محور خلاصه کرد؛ «اتهام به علی ربیعی مبنی بر اینکه برای کسب رای اعتماد به برخی نمایندگان امتیاز و پول داده است»، «اتهام به مخالفان استیضاح که از وزیر امتیاز و پول دریافت کرده‌اند» و «اتهام به متقاضیان استیضاح مبنی بر اینکه از وزیر امتیاز خواسته‌اند.» علی ربیعی در دفاع از خود در برابر اتهاماتی همچون لابی با نمایندگان و دادن امتیاز و پول به نمایندگان برای کسب رای اعتماد مجدد، در لفافه دلیل استیضاح خود را نپذیرفتن درخواست برخی متقاضیان استیضاح عنوان کرد. ربیعی در یک مورد با بیان اینکه در جلسه متاسفانه مواردی مطرح شد و اکنون نیز خارج از ۱۰ بند استیضاح به بنده گفتند شام معاویه و یزید می‌دهد، گفت: «رئیس بهزیستی سبزوار یک خانم برجسته است اما به من فشار می‌آوردند که یا این فرد را بردار یا شما را استیضاح می‌کنیم. در اتاق من در جلوی چشم من بدون اینکه ترسی از من داشته باشند در چشم من نگاه می‌کنند و می‌گویند سالی ۴۰۰ – ۵۰۰ میلیون تومان به‌حساب فرد مورد نظر واریز کن و به هر کسی که من می‌گویم بده.» هرچند ربیعی در این اظهاراتش به نام نماینده‌ای اشاره نکرد اما به‌نظر می‌رسد اشاره او به یکی از اصلی‌ترین متقاضیان استیضاح یعنی یکی از نمایندگان سبزوار بوده است.

ربیعی در بخش دیگری از دفاعیات خود درباره آنچه اتهام می‌خواند، از محمدرضا پورابراهیمی یکی دیگر از متقاضیان استیضاح و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نام برد و خطاب به او گفت: «در این استیضاح به من تهمت‌های زیادی زده شد و جملات ناروایی به من نسبت داده شد. آقای پورابراهیمی، آقای کهنوجی را شما می‌شناسید. رزومه ایشان دست من چه‌کار می‌کند؟ اگر ایشان مدیرعامل مس می‌شد مشکل شما اینچنین با من ادامه پیدا می‌کرد؟ آقای پورابراهیمی هر نشستی که در هیات‌مدیره استان داریم شما من را بیچاره می‌کنید و در استان شبکه می‌چینید.»

از سوی دیگر در این جلسه علاوه بر آنکه متقاضیان استیضاح، وزیر را به دادن پول و امتیاز متهم کردند و وزیر هم اتهاماتی علیه متقاضیان استیضاح مطرح کرد، متقاضیان استیضاح برخی همکاران خود را که با آنان در استیضاح ربیعی هم‌نظر نبودند هم به گرفتن پول و امتیاز متهم کردند. علاوه بر اتهاماتی که در این زمینه به‌صورت کلی در نطق متقاضیان استیضاح وجود داشت، در یک مورد محمدرضا پورابراهیمی، اتهاماتی را در مورد عملکرد پتروشیمی‌های تحت‌مدیریت وزارت رفاه در اختلال بازار ارز مطرح کرد و ضمن زیر سوال بردن عملکرد ربیعی در بعد اقتصادی، اعلام کرد: ربیعی مخالف تفکیک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بوده است و در این راستا لابی قوی کرده بود زیرا بخش اقتصادی وزارتخانه از وزارت تعاون جدا می‌شود.

پورابراهیمی همچنین در موردی دیگر، مسعود پزشکیان را به گرفتن امتیاز از ربیعی متهم کرد و در قالب یک سوال از او پرسید: «زهرا پزشکیان مسوول فاینانس پتروشیمی جم با شما چه نسبتی دارد؟» پزشکیان هم در تذکر آیین‌نامه‌ای خود در پاسخ به اظهارات پورابراهیمی، این «صحبت‌ها» را «نشانه بی‌اخلاقی و عدم‌تعهد» خواند و گفت: دختر من در پتروشیمی جم کار می‌کند، لیسانس ندارد بلکه دارای تحصیلات فوق‌لیسانس شیمی از دانشگاه صنعتی شریف است. او مسوول نیست بلکه پروژه‌ای را بر عهده گرفته است. در فضای مجازی گفتند که دختر من ۱۰ میلیون تومان حقوق می‌گیرد که باز هم درست نیست، او چهار میلیون تومان حقوق می‌گیرد. دختر من قبل از آنکه آقایان سر کار آیند در پتروشیمی کار می‌کرد. آیا این به آن معناست که من رانت‌خوار هستم؟ اگر قرار باشد ما هم مثل آقای پورابراهیمی حرف بزنیم، می‌خواهید بگوییم که بچه‌های آنها و دارودسته‌شان در این سیستم بیشتر درگیر هستند یا بچه‌های من؟»

او خطاب به لاریجانی گفت: آقای لاریجانی این حرف‌ها انصاف نیست که از پشت تریبون زده می‌شود.

لاریجانی هم ضمن تایید حرف پزشکیان، تاکید کرد که نباید از پشت تریبون اسمی برده شود.

در ادامه اما محمدرضا پورابراهیمی درباره اظهارات ربیعی و پزشکیان تاکید کرد که به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان شکایت خواهد کرد.

دستور لاریجانی

همه اتهاماتی که در جلسه علنی دیروز و در جریان استیضاح علی ربیعی مطرح شد، همه حاضران جلسه ازجمله نمایندگان مجلس و نمایندگان دولت را مکدر کرد. مجلسی‌ها در تذکرات پی‌درپی خواستار روشن شدن این اتهامات شدند. علی لاریجانی، رئیس مجلس هم در پاسخ به این تذکرات به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان فرمان داد تا ادعای مطرح شده در جلسه علنی دیروز را براساس مدارک و مستندات بررسی و نتیجه آن را نیز اعلام کند.

جلسه غیرقانونی؟

اما آنچه گفته شد، همه حاشیه‌های جلسه دیروز نبود. این استیضاح از روز اعلام وصول از سوی هیات‌رئیسه از سوی برخی نمایندگان مجلس غیرقانونی خوانده شد. آنها اعلام وصول طرح استیضاح را بدون آنکه در کمیسیون مربوطه بررسی شود، خلاف آیین‌نامه داخلی مجلس می‌دانستند. در آغاز جلسه علنی دیروز، با اعلام بررسی طرح استیضاح ربیعی در دستور کار مجلس، ‌چنان هیاهویی در صحن مجلس به پا شد که رئیس مجلس همان ابتدا نیم ساعت تنفس اعلام کرد تا به اماواگرهای استیضاح رسیدگی و یک تصمیم واحد درباره آن اتخاذ کند. او ایجاد تشکیک در بین امضاکنندگان استیضاح علی ربیعی را دلیل غیرعلنی شدن جلسه اعلام کرد. تنش‌ها با علنی شدن جلسه همچنان ادامه داشت تا جایی که ۱۱ نماینده موافق استیضاح در اعتراض به هیات‌رئیسه حاضر نشدند پشت میکروفن قرار بگیرند. بهروز نعمتی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس علت ماجرا را به قبل از اعلام تنفس مربوط دانست و گفت: «ماجرا این بود که نمایندگانی که برای صحبت در قالب موافق و مخالف استیضاح ثبت نام کرده بودند در دقیقه ۹۰ دچار تردید شده بودند و نمی‌خواستند صحبت کنند و همین شک و تردید باعث شد تا برای دقایقی جلسه غیرعلنی شود.»

عدم اعتماد

با این همه، گرچه طرفین استیضاح دفاعیات خود را بر پایه اتهاماتی علیه یکدیگر استوار کردند تا به نتیجه دلخواه خود دست یابند؛ اما در نهایت علی ربیعی نتوانست از سد مخالفان خود بگذرد. درحالی‌که در استیضاح پیشین، ۱۲۶ نماینده به رفتن ربیعی از وزارت رای داده بودند و ناکام ماندند، این بار اما ربیعی با رای موافق ۱۲۹ نماینده به استیضاحش، از کابینه دوم روحانی کنار زده شد. از میان ۲۴۳ نماینده حاضر در جلسه دیروز، ۱۱۱ نماینده به این استیضاح رای مخالف داده و سه نماینده نیز رای ممتنع به صندوق انداختند.

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 18 مرداد 97، کد مطلب: 3424763، www.donya-e-eqtesad.com