شعار سال: «چارلز كول»، سخنگوي سفارت آمريكا در بغداد، در حساب توييتري اين سفارت كه به دو زبان عربي و انگليسي انتشار يافت، خبر جنجالي ديدار مك گورك با ژنرال ايراني درباره رايزني دو طرف براي تشكيل دولت جديد عراق را فاقد صحت خواند. اين خبر در حالي تكذيب مي‌شود كه روزنامه «الجريده» چاپ كويت در گزارش روز جمعه خود با تيتر «ديدار محرمانه براي تشكيل دولت جديد در عراق» نوشت: طبق اطلاعات رسيده از منابع آگاه در سپاه پاسداران ايران، ژنرال قاسم سليماني فرمانده سپاه قدس با برت مك گورك، نماينده رئيس‌جمهور آمريكا در امور عراق، روز سه‌شنبه هفته گذشته محرمانه ديدار و درباره تشكيل دولت جديد در عراق و نيز توقف درگيري‌هاي دوجانبه گفت‌وگو كردند. طبق نوشته الجريده، اين ديدار بنا بر خواسته مك گورك صورت گرفته و طرف آمريكايي اين ديدار بر ارتباط‌نداشتن كشور متبوعش با حادثه آتش‌سوزي سركنسولگري ايران در جريان اعتراضات شهروندان بصره تأكيد کرد و از ايراني‌ها خواست تا براي ممانعت از حمله به منافع آمريكا در عراق حمايت كنند. در توييت سفارت آمريكا چنين آمده: اخبار جنجالي نادرستي درباره ديدار برت مك گورك با ژنرال ايراني براي رايزني در دولت جديد عراق منتشر شده كه كذب بوده و اساسا چنين ديدارهايی از ابتدا انجام نشده است. چارلز كول/ سخنگوي سفارت آمريكا در بغداد.

روابط ايران و عراق در آستانه انتخابات اين کشور، روزهاي پرفرازونشيبي را مي‌‌گذراند. از ماجراي اعتراضات در بصره که به‌آتش‌‌کشيدن سرکنسولگري ايران در اين شهر منجر شد تا راهپيمايي ديروز مردم بصره در حمايت از ايران. در چند روز اخير هم ماجراي ديدار فرمانده سپاه قدس با فرستاده ويژه آمريكا در بغداد از سوي يک روزنامه کويتي مطرح شد که روز گذشته سفارت واشنگتن در بغداد آن را تکذيب کرد. هرچند مروري بر سوابق و مواضع سردار قاسم سيلماني هم نشان مي‌دهد که احتمال چنين ديداري بين او و يک مقام آمريكايي بسيار بعيد به نظر مي‌رسد.

سه دهه فرماندهي سپاه قدس
سردار قاسم سليماني از سال 1376 فرمانده نيروي قدس است و بر اين اساس مي‌توان او را مرد شماره يک حوزه نظامي ايران در خارج از کشور دانست. اين شاخه برون‌مرزي سپاه پاسداران که با نام قدس شناخته مي‌شود، به فرماندهي سردار سيلماني در سال‌هاي اخير در منازعات مهم منطقه‌اي حضور داشته است، مانند مبارزه با داعش و تروريسم در سوريه و عراق که منجر به برچيده‌شدن سلطه تروريسم از اين دو کشور شد. سليماني در اين جنگ‌ها ارتش سوريه و نيروهاي حشد‌الشعبي در عراق را در کنار خود داشت. در اين ميدان‌ها در مقابل او همواره نيروهاي آمريكا هم حضور داشته‌اند. سليماني هيچ‌گاه با آمريكايي‌ها سر سازگاري نداشته و گفته مي‌شود نامه رئيس سازمان سياي آمريكا را که ادعا مي‌شود درباره عراق بوده، حتي تحويل نگرفته است. آذرماه سال گذشته رئيس وقت سازمان سيا، مايک پمپئو که حالا وزير خارجه آمريكاست، مدعي شد در نامه‌اي به سردار سليماني درباره منافع آمريكا در عراق هشدار داده است؛ اما قبل از پمپئو رئيس دفتر مقام معظم رهبري از دادن چنين نامه‌اي به سردار سليماني در بوکمال خبر داده بود و فرمانده سپاه قدس درباره واکنش به اين نامه گفته بود: «نامه تو را نمي‌گيرم و نمي‌خوانم و اصلا با اين افراد صحبتي ندارم.»
در چند سال اخير سخنراني‌ها و اظهارات سردار سليماني در صدر اخبار قرار داشته، اين در حالي است که او پيش از آنکه در ايران شناخته شود، بين ديگر کشورهاي حاضر در منطقه شناخته‌ شده بود؛ اما انگار سياست‌ حضور در رسانه‌ها برخلاف سياست‌هاي فرمانده‌هاي قبلي نيروي قدس بوده است. فرماندهان قبلي نيروي قدس مانند سردار احمد وحيدي، وزير دفاع دولت دهم محمود احمدي‌نژاد، همواره پشت پرده بوده‌اند. البته هنوز هم غير از سردار سليماني باقي نفرات نيروي قدس و فعاليت‌هاي اين نيرو جزء اطلاعاتي نيست که همه به آن دسترسي داشته باشند. با وجود اين سردار سيلماني در اين سال‌ها حضور فعالي در رسانه‌ها داشته است. در همين راستا او به ماجراي درگيري حسن روحاني با رئيس‌جمهور آمريكا نيز وارد شد. سردار سليماني در جواب توييت ترامپ که گفته بود هرگز يک آمريكايي‌ را تهديد نکن، در يک سخنراني گفت: «از آنچه فکر کنيد به شما نزديک‌تريم، يادتان باشد طرف حساب شما من هستم و نيروي سپاه قدس، نه تمام نيروهاي مسلح، شما که مي‌دانيد توان ايران در جنگ نامتقارن چقدر است». ترامپ در توييت خود گفته بود: «ما ديگر آن کشوري نيستيم که سخنان ناخوشايندي را که بوي مرگ و خشونت مي‌دهد تحمل کنيم. مراقب باش!». اين ادعاها در حالي مطرح مي‌شد که رئيس‌جمهوري ايران در واکنش به سياست به‌صفر‌رسيدن صادرات نفت تلويحا کشورهاي منطقه و آمريكا را به بستن تنگه هرمز تهديد کرده بود. فرمانده نيروي قدس هم در ادامه پاسخ خود به ترامپ گفته بود: «اين را بدانيد اگر جنگي اتفاق بيفتد اين نابودي همه امکانات شما و پيروزي ماست که پايان جنگ را رقم خواهد زد؛ پس شما جنگ را شروع کنيد، باقي ماجرا با ما.»

روابط ايران و عراق در آستانه انتخابات
بعد از شروع دور اول تحريم‌هاي آمريكا، واشنگتن به دنبال اين بوده که کشورها را با خود همراه کند. در روزهايي که برخي کشورهاي غربي از همراهي‌نکردن با اين تحريم‌ها مي‌گفتند، نخست‌وزير عراق از پايبندي به اين تحريم‌ها خبر داد. حيدرالعبادي گفته بود که مخالف تحريم ايران هستيم؛ اما به آن پايبنديم. درست در همين زمان خبر درخواست العبادي براي سفر به ايران هم در رسانه‌ها منتشر شد؛ سفري که لغو شد و عده‌اي آن را به مواضع نخست‌وزير عراق در قبال تحريم‌هاي ايران پيوند زدند. با‌اين‌حال يک منبع آگاه در توضيح اين اتفاق به «شرق» گفت که درخواست سفر العبادي پيش از اظهارات او درباره تحريم‌ها مطرح شده بود. نکته ديگري که اين منبع آگاه در ميان گذاشت، ارتباط‌نداشتن لغو اين سفر با مواضع جديد العبادي بود. در واقع العبادي که برخلاف نخست‌وزير پيشين عراق روابط چندان نزديکي با ايران نداشت، در آستانه انتخابات عراق با سفر به ايران مقصود ديگري را دنبال مي‌کرد؛ نشان‌دادن نزديکي به ايران براي همسو‌کردن جريان‌هاي تأثيرگذار اين کشور که سياست‌هايي همسو با ايران دارند. جريان‌هايي که بعد از اعلام همراهي نخست‌وزير عراق با تحريم‌هاي آمريكا نيز پاسخ‌هاي تندي به او دادند. شايد بيراه نباشد اگر بگوييم اين همراهي همه معادلات العبادي را برهم زد؛ تا‌جايي‌که او از ترديد براي نامزدي دور بعدي نخست‌وزيري سخن گفت. البته پيش از اينکه العبادي از انصراف احتمالي بگويد، آيت‌الله سيستاني اعلام کرده بود که در انتخابات پيش‌رو از انتخاب کسي که در طول سال‌هاي گذشته بر سر قدرت بوده، براي عهده‌داري منصب دولتي حمايت نمي‌کند. به گزارش خبرگزاري «تسنيم» نخست‌وزير عراق چهار روز پيش در کنفرانس مطبوعاتي خود گفت: «به‌ دنبال نامزدي براي دور دوم نخست‌وزيري نبوده و به آن چشم ندوخته‌ام؛ اما برخي به من توصيه کردند که اين کار را انجام دهم؛ زيرا ما دستاوردهاي امنيتي و اقتصادي کسب کرديم؛ ولي اي کاش با توجه به درگيري سياسي که بر سر پست نخست‌وزيري ديدم، با اين نظر همراه نمي‌شدم». العبادي در ادامه بر پايبندي خود به توصيه‌ها و فرامين مرجعيت عالي ديني عراق تأکيد کرد.

گزينه‌هاي نزديک به ايران براي نخست‌وزيري
با توجه به موضع آيت‌الله سيستاني به نظر مي‌رسد گزينه نوري مالکي، نخست‌وزير پيشين عراق که روابط نزديکي با ايران داشت، از حيز انتفاع خارج باشد. در اين شرايط گويا عادل عبد‌المهدي، وزير نفت عراق، نامزد نزديک به ايران براي انتخابات پيش‌رو است. گفته مي‌شود که هادي عامري، رئیس سازمان بدر و سيد عمار حکيم، رهبر جريان حکمت ملي عراق، بر سر عادل المهدي به توافق رسيده‌اند. البته ائتلاف السائرون اعلام کرده که اين ديدار به نتيجه‌اي نرسيده و در نتيجه هنوز موضعي رسمي در‌اين‌باره صادر نشده است. با‌اين‌حال «ايسنا» هم در همين زمينه نوشته که يکي از رهبران ائتلاف البناء فاش کرد توافقاتي گسترده بين دو فراکسيون «البناء» و «الاصلاح» و فراکسيون‌هاي کُرد درباره تعيين يک سياست‌مدار مستقل نظير عادل عبدالمهدي براي پست نخست‌وزيري وجود دارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 26 شهریور 97، شماره: 3246