آغاز بازی هسته ای آمریکا و روسیه با چاشنی موشکی

مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری آمریکا در حالی وارد مسکو شده است که آمریکا در بالاترین سطح از احتمال خروج خود از پیمان منع موشک های هسته ای میان و کوتاه برد قرار دارد و مقام های روس نیز نسبت به این اقدام آمریکا هشدار داده اند.

شعار سال: مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری آمریکا در حالی وارد مسکو شده است که آمریکا در بالاترین سطح از احتمال خروج خود از پیمان منع موشک های هسته ای میان و کوتاه برد قرار دارد و مقام های روس نیز نسبت به این اقدام آمریکا هشدار داده اند.

«جان بولتون» شامگاه روز یکشنبه وارد مسکو شد، او قرار است ظرف امروز و فردا دیدارهایی با نیکلای پاتروشف دبیر شورای امنیت و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه داشته باشد ضمن اینکه دیمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهوری روسیه اعلام کرده که در حال تدارک دیداری میان بولتون و ولادیمیر پوتین است.

نکته کلیدی در سفر بولتن را می توان تهدید آمریکا مبنی بر احتمال خروج از پیمان منع موشک های هسته ای کوتاه و میان برد دانست که روز شنبه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در کاخ سفید آن را کلید زد. ترامپ مدعی شده است که روسیه بارها مفاد این پیمان دوجانبه را نقض کرده اند.

پیشتر نیز رسانه های غربی از جمله روزنامه انگلیسی گاردین به نقل از منابع آگاه از تصمیم آمریکا برای خروج از قرارداد موشکی با روسیه خبر داده بودند.

در گزارش های این رسانه ها گفته شده بود که بولتون خواهان خروج آمریکا از قرارداد کاهش موشک های کوتاه و میان برد با روسیه است.

به گزارش گاردین، بولتون به ترامپ توصیه کرده است که از قرارداد کاهش موشک های کوتاه و میان برد خارج شود اما پنتاگون و وزارت امور خارجه آمریکا مخالف این اقدام هستند.

** پیمان منع موشک های کوتاه و میان برد چیست؟
پیمان منع موشک های هسته ای میان برد و کوتاه برد هشتم ماه دسامبر سال 1987 بین میخائیل گورباچف آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی و رونالد ریگان رئیس جمهوری وقت آمریکا امضا شد.

براساس این پیمان، توسعه و کاربرد تمام موشک های هسته ای و غیر هسته ای کوتاه و میان برد به استثنای موشک های دریایی ممنوع شد.

این پیمان نخستین قرارداد کنترل تسلیحات هسته ای موشکی راهبردی در جهان به حساب می آید که با توجه به اینکه در دوره جنگ سرد بین دو ابرقدرت (شوروی و آمریکا) امضا شده بود از اهمیت بسیار بالا و حیاتی برخوردار شده است.

براساس این قرارداد، موشک های میان برد از یک هزار تا پنج هزار و 500 کیلومتر و کوتاه برد از 500 تا یک هزار کیلومتر باید نابود شوند.

علاوه بر آن دو طرف (شوروی و آمریکا) متعهد شده بودند که از تولید، نگهداری و استقرار این نوع موشک ها خودداری کنند.

قرارداد کاهش تسلیحات موشکی میانبرد و کوتاه برد تا سال 1991 که اتحاد جماهیر شوروی سابق فروپاشید اجرا می شد و بازرسی ها در چارچوب آن هم تا سال 2001در دو کشور ادامه داشت.

اما پس از آن تاریخ، روسیه و آمریکا بازرسی از مراکز نظامی یکدیگر در چارچوب اجرای این قرارداد را متوقف کردند.

بر اساس این قرارداد شوروی متعهد شده بود موشک های ار.اس.دی-10، ار-12، ار-14، موشک های کروز (بالدار) از نوع ار.ک-55 را و آمریکا موشک های پرشینگ-2، پرشینگ-1ای و تام هاوک خود را نابود کند.

در مجموع شوروی یک هزار و 846 موشک خود را مطابق قرارداد نابود کرد هر چند که حدود 50 درصد این تسلیحات در واحدهای نظامی قرار نداشتند؛ آمریکا نیز اعلام کرد در مقابل 846 مجموعه موشکی خود را نابود کرده است.

**روسیه و آمریکا بارها یکدیگر را به نقض قرارداد موشکی متهم کرده اند
مقام های روسیه و آمریکا در سالیان اخیر بارها یکدیگر را به نقض قرارداد کاهش موشک های میان و کوتاه برد متهم کرده اند.

روسیه از سال 2007 که آمریکا شروع به اجرای طرح پدافند موشکی جهانی خود با فراهم آوردن مقدمات استقرار سکوهای موشکی در رومانی و لهستان کرد، انتقادات از واشنگتن را در نقض قرارداد کاهش موشک های میان و کوتاه برد آغاز کرد و پوتین اظهار داشت که ماندن در این پیمان دیگر به نفع کشورش نیست.

توجیه روس ها این بود که موشک های آمریکایی که در سامانه پدافند موشکی آمریکا در اروپا استفاده می شود، توان تهاجمی دارند بنابراین پیمان منع موشک های هسته ای کوتاه و میان برد را نقض می کنند.

آخرین بار باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا در سال 2014 روسیه را به نقض پیمان منع سلاح های هسته ای کوتاه و میانبرد متهم کرد اما با این وجود ایالات متحده اعلام نکرد که در مقابل چه خواهد کرد تا اینکه دوران ریاست جمهوری اوباما به پایان رسید.

واشنگتن از حدود هفت ماه پیش، بار دیگر شروع به انتقاد جدی از روسیه بخاطر نقض این پیمان کرد.

علت این مساله پیشرفت های روسیه در عرصه موشکی و استقرار موشک های تاکتیکی پیشرفته اسکندر در منطقه کالینین گراد در مرز با لهستان بود چرا که روسیه با این اقدام توانست توان سامانه پدافند موشکی آمریکا در لهستان و رومانی را به پایین ترین سطح ممکن برساند و مانع از برتری موشکی آمریکا در اروپا شود.

پوتین اسفند ماه 96 چند روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری از تولید مجموعه های موشکی جدید از جمله موشک های سارمات و آوانگارد خبر داد که ناراحتی کاخ سفید و غرب را در پی داشت و آمریکا را مجبور کرد تا در دوران دونالد ترامپ برای نخستین بار اعلام کند که روسیه پیمان منع موشک های هسته ای میان و کوتاه برد را نقض کرده است.

«جیمز متیس» وزیر دفاع آمریکا چندین بار در ماه های اخیر با طرح آشکار این موضوع، مدعی شده که نقض تعهدات روسیه «غیرقابل توجیه» است و پیام داده که دولت آمریکا در حال بازنگری در سیاست های موشکی خود است.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز در واکنش به انتقاد آمریکا از مسکو درباره قرارداد کاهش تسلیحات تهاجمی (استارت-2) و قرارداد نابودی موشک های میان و کوتاه برد اعلام کرده است که مسکو حاضر به مذاکره در این باره است؛ ما هم از طرف آمریکایی انتقاد داریم.

از شواهد موجود چنین به نظر می رسد که عرصه موشکی رویارویی آینده آمریکا و روسیه است زیرا که چند روز پیش پوتین در خصوص پایان دنیا و رفتن روس ها به بهشت در صورت حمله اتمی به این کشور خبر داد و گفت: زمانی ما از سلاح هسته ای استفاده خواهیم کرد که اطمینان یابیم حمله ای علیه روسیه آغاز شده و در این صورت «حدود 10 ثانیه بعد»، به سوی آن کشور سلاح اتمی پرتاب می کنیم.

با این وجود، به نظر می رسد هدف بولتون در سفر دو روزه به مسکو بیش از موضوع بودن یا نبودن آمریکا در پیمان منع موشک های هسته ای، گرفتن امتیاز از مسکو یا حداقل ارزیابی دیدگاه مقامات کرملین است. چرا که آمریکا عمدا از روز شنبه دست به تحریک و تهدید روسیه زده و حضور بولتون در مسکو فرصت مناسبی برای مقامات کاخ سفید است تا از نزدیک واکنش روس ها را در این خصوص ارزیابی کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ انتشار: 30 مهر 1397، کدخبر: 83073950 ، www.irna.ir