شعار سال: با استاد احمد پژمان که سال هاست در ایالات متحده زندگی می‌کند و برای شرکت و راهبری جشنواره موسیقی فارس به ایران آمده، درخصوص این جشنواره و شرایط این روزهای موسیقی ایران به گفت‌و‌گو نشستیم.
طی سال جشنواره‌های بسیاری درکشورمان برگزارمی شود که هریک به نوعی توجه بیشتر به نسل آینده و موسیقی کشورمان است. نظر شما دراین باره چیست؟
درابتدا باید بگویم من به این جشنواره آمدم تا حامی جوانان باشم. به نظر من برگزاری چنین فستیوال‌هایی بهترین فرصت برای جوانان خواهد بود چرا که آنها عرصه‌ای برای ارائه و عرضه هنرشان ندارند.
دردو دوره‌ای که دراین جشنواره حضور داشتم، استقبال بسیارخوب بود و جای تعجب است که در شهرهای کوچک استان فارس چنین هنرمندان علاقه‌مند به موسیقی و هنر دیده می‌شود.شهرهای کوچکی که شاید اسم آنها به گوش پایتخت نشینان هم نرسیده است ومن تعجب می‌کنم با نبود امکانات، این هنرمندان می‌توانند بسیار با تکنیک و پرازاحساس و انرژی موسیقی اجرا کنند. اما نکته مهم حمایت از این جوانان است که این وظیفه بردوش متولیان فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان‌های مربوطه است. دولت باید کمک کند تا چنین جشنواره‌هایی هرچه بیشتربرگزار شود.
دراین دوره از جشنواره بخش پژوهش هم وجود دارد، بخشی که کمبود آن درعرصه موسیقی محسوس بوده؛با توجه به تجربه شما چرا چندان توجهی به پژوهش درهنر بویژه در موسیقی وجود ندارد؟
در زمینه هنر و موسیقی مشکلات و کمبود‌های بسیاری دیده می‌شود که چندان مورد اعتنای مسئولان نیست البته مردم هم علاقه چندانی به پژوهش ندارند و ترجیح شان این است یک کارساده بشنوند وتفریح کنند.
ازدیگر بخشی‌های این جشنواره اجرای موسیقی پاپ است؛ موسیقی ای که طی سال های اخیر توانسته به نوعی از موسیقی سنتی پیشی بگیرد و گیشه‌ها را به خود اختصاص بدهد. با توجه به تجربه شما وآثار بسیاری که دراین سال ها ساخته اید شرایط این روزهای موسیقی پاپ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر امروز موسیقی پاپ بیشتر به گوش می‌رسد مربوط به ذوق کلی کشورمان است. ما درمحیط و مملکتی زندگی می‌کنیم که مجبوریم موسیقی را به زور زنده نگه داریم درحالی که قبلاً این‌گونه نبود و علاقه بسیاری به موسیقی بویژه موسیقی جدی وجود داشت. آنچه امروزمی بینیم دشمنی با موسیقی است؛ با وجود این مسائل به نظرشما ذوق مردم چگونه باید پرورش پیدا کند؟ صدا و سیما هم که به عنوان رسانه ملی می‌تواند نقش بسزایی درتربیت گوش موسیقایی مردم داشته باشد واین فرصت را دردست دارد که روش خاص خود را دنبال می‌کند و برنامه خاصی با محور موسیقی دررسانه ملی وجود ندارد. با این اوضاع مردم چگونه موسیقی خوب و بد را تشخیص بدهند! آنها هرچه به دستشان می‌رسد گوش می‌کنند وازآثاری که ارزش هنری بالایی دارد به دورهستند. نکته دیگر بحث خلاقیت است که در هنرمندان و مردم کمتر به چشم می‌خورد که البته این موضوع هم هزارو یک دلیل دارد و شاید یکی ازعوامل آن شرایط اجتماعی باشد. ناگفته نماند درسطح جهانی هم وضع به همین منوال است وچون بیشتر آثار از طریق اینترنت قابل دسترسی است دیگر کسی به دنبال یک کار خوب نمی‌گردد. روانشناسان و جامعه شناسان باید بررسی کنند بگویند چرا ذوق مردم به موسیقی کم شده است! ما هم که ملت مقلدی هستیم و تمام تلاشمان براین است که آثارهنرمندان اروپایی و امریکایی و حتی سبک موسیقی که مردم غرب گوش می‌دهند را تقلید کنیم. به نظر شما موسیقی رپ امریکایی چه ارتباطی به ما دارد که جوانان به آن گوش می‌دهند و علاقه‌مندند و آن را امروزی عنوان می‌کنند! ما هم موسیقی رپ داریم که دربحر طویل است و بسیار زیبا اما جوانان به دنبال آن نیستند. موسیقی ما تقلیدی شده بجز آن نوع موسیقی که اساسش برسنت و اصالت است.
یکی ازشاخصه‌های مهم شما درعرصه موسیقی، تولید آثار بدیع وخلاقانه است اتفاقی که در نسل امروز کمتر قابل رؤیت است. به نظر شما این موضوع به بخش آموزش موسیقی مرتبط است؟
متأسفانه آموزش خوب موسیقی درکشورمان وجود ندارد. خواننده‌ها ونوازنده‌ها هر آنچه را که دربازار موسیقی موجود است، خریداری می‌کنند و گوش می‌دهند و این اتفاق مهم به عهده مسئولان فرهنگی ورسانه ملی است. آنها هم که تنها توجه شان به ذوق طبقه‌ای خاص است وبخاطر خالی نبودن عریضه یک تعداد برنامه را اجرا می‌کنند. زمانی بود که بهترین موسیقی‌ها از رادیو شنیده می‌شد و اگر کسی به شهرت می‌رسید، به دلیل پخش آثارش از ازرادیو و تلویزیون بود، ولی متأسفانه در حال حاضر بهترین‌ها در رادیوحضور ندارند و کسانی که مشهور هستند و مردم دوستشان دارند بیرون از صدا و سیما فعالیت می‌کنند.
درگذشته با وجود محدود بودن دانشگاه و آموزشگاه‌های موسیقی خلاقیت در هنرمندان و همچنین مردم بسیار بود ولی امروزه با وجود تعدد بسیار آموزشگاه‌های موسیقی فضایی به وجود آمده است که دیگر هنرمندان خوب به وجود نمی‌آیند. ذوق و سلیقه مردم دنیا تغییر کرده! نسل امروز چیز دیگری می‌خواهند و موسیقی خودشان را دارند. ما از نظر فرهنگی مملکت پیشرفته‌ای نیستیم و دائم فرهنگ کشورهای دیگر را تقلید می‌کنیم و دنباله رو شده‌ایم.
یکی دیگر از کارهای خوب شما توجه به ملودی‌های محلی است اما متأسفانه به این سبک موسیقی هم چندان التفاتی نیست.
اگر به همان روشی که من 30-40 سال پیش این نوع موسیقی را آغاز کردم توجه کنند و ادامه بدهند خوب است اما زمانه تغییر کرده است. آهنگسازان ایرانی باید ازموسیقی ایرانی و نواحی الهام بگیرند و آن را خلق کنند. پیشینه ادبیات ما حافظ، سعدی، شاهنامه فردوسی مثنوی مولانا و...است و پیشینه موسیقی ما موسیقی نواحی و ردیف دستگاهی است البته برخی هنرمندان این کاررا انجام دادند اما نسل امروزی‌ها چندان به دنبال آن نیستند و فضاو شرایط هم برای آنها مساعد نبوده است.من در شهر لار به دنیا آمدم اما اگر در محیط بهتری زندگی می‌کردم و امکانات بیشتری بود به لحاظ تکنیک خیلی جلوتر از امروز بودم و بازدهی بیشتری داشتم.منظور من این است که تلاش خود هنرمندان هم مؤثر است آنها باید تحقیق و پژوهش داشته باشند تا خلق کنند.
برای پیشرفت درموسیقی ایران چه راهکاری وجود دارد؟
بهتراست دولت کاری به کارهنرمندان نداشته باشد تا آنها خودشان راه‌شان را پیدا کنند. هنرمندان ما باید آزاد باشند، فکر و ذهن و نگرانی هنرمندان ما این است که موزیک یا آلبومشان مجوزمی گیرد یا خیریا این‌که آلبومشان به فروش می‌رسد درحالی که این موضوع صدمه به تولید کننده و مصرف کننده است. وزارت ارشاد پایه‌گذاری شده تا کار بد و بی مایه بدست مردم نرسد اما کار خوب و بد را چه کسی تشخیص می‌دهد!
درحال حاضر چه کاری آماده انتشار دارید؟
فعالیت عمده من دررشته‌ای است که درآن تحصیل کرده ام.به تازگی هم روی یک آلبوم موسیقی کار می‌کنم با اشعاری از سهراب سپهری که بخش ارکستر آن تنظیم و میکس شده و تقریباً آماده انتشار است اما به خاطر نوسان قیمت دلارکه بر بازار اقتصادی تأثیرگذاشته این برنامه فعلاً متوقف شده است.


کشف استعدادها در عرصه رقابت
دهمین جشنواره موسیقی فارس با تمرکز بر گروه نوازی و با اجرای 49 گروه ازسراسر استان فارس، ازنهم تا شانزدهم آذرماه جاری، درتالارحافظ شیراز درحال برگزاری است. این جشنواره در شاخه‌های موسیقی محلی، موسیقی دستگاهی، موسیقی پاپ، موسیقی کلاسیک و گروه‌های کر و کوبه‌ای به صورت رقابتی و در شاخه موسیقی کودک به صورت غیر رقابتی برگزار می‌شود. یکی از شاخصه‌های مهم جشنواره امسال در مقایسه با دوره‌های پیشین، افزوده شدن بخش پژوهش و حضور چهره‌هایی چون محمدرضا درویشی، محمدرضا فیاض و هومان اسعدی در این بخش است. همچنین در کنار دبیر هنری جشنواره که مسئولیت آن را همچون دور گذشته، احمد پژمان برعهده دارد، هنرمندان نام آشنایی چون حسین علیزاده، شریف لطفی، فردین خلعتبری، همایون نصیری، صادق چراغی، کامبیز گنجه‌ای، احمد صدری، عماد توحیدی و... حضور دارند.
کیوان فرزین قائم مقام دبیر جشنواره موسیقی فارس هدف از برگزاری این جشنواره را تمرکز برگروه‌نوازی به عنوان عمده‌ترین شیوه ارائه موسیقی چه در اجراهای صحنه‌ای و چه تولید آلبوم، در کنار کشف استعدادهای جوانان و راهنمایی و تشویق ایشان درعرصه رقابت عنوان کرد. به گفته او« تغییروتحولات مدیریتی سبب شده وقفه‌هایی دربرگزاری جشنواره گروه نوازی فارس ایجاد شود. از این رو بود که ازسال 93 تا 96 این جشنواره برگزار نشد تا آن‌که امروز با حضوراستاد احمد پژمان و بازنگری درآیین نامه جشنواره، باردیگر شاهد حضور و استقبال بسیار خوب هنرمندان در این جشنواره هستیم.» فرزین می‌گوید« این جشنواره به جز دربخش پژوهش که در ابعاد ملی برگزار می‌شود، درحیطه استان فارس بوده ومحدود به هنرمندان مقیم این استان و کسانی است که متولد استان فارس هستند.» این نوازنده سنتور و منتقد موسیقی همچنین افزوده شدن بخش پژوهش را اقبال کمتر دراین بخش و کم بودن پژوهش بویژه درگروه‌نوازی موسیقی ایرانی عنوان کرد و گفت: در حوزه گروه‌نوازی و آنسامبل در موسیقی ایرانی با این‌که پرتعدادترین شیوه ارائه موسیقی در تمامی ژانرهای موسیقی محسوب می‌شود اما کمتر پژوهش بنیادین خاصی وجود دارد که فعالان این حوزه بتوانند به آن تکیه کنند و همین بود که تصمیم گرفتیم این بخش را به صورت کشوری برگزارکنیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار 13 آذر 97، شماره: 6939