با مطالعه اجمالی میزان فقر، بیماری و مشکلات فرهنگی و اقتصادی در جوامع مختلف به راحتی می توان به رابطه معکوس سطح باسوادی و تاثیر مستقیمی که بر کاهش این چالش های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی دارد، پی برد؛ به این معنا که هر چه سطح سواد افزایش یابد به همان میزان از فقر، عقب ماندگی، مشکلات سلامت و فرهنگ کاسته می شود.
شاهد این ادعا در کشور ما و در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی، افزایش امید به زندگی و سلامت، کاهش فقر و غیره متناسب با افزایش سطح سواد خانواده هاست؛ موضوعی که «علی اکبر باقرزاده» در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا به آن اشاره کرد و گفت: جای تردیدی نیست که سوادآموزی در کشور ما پیشرفت خوبی داشته و شواهد آن را می توان در بهبود کیفیت زندگی و تسهیل مسیر رشد و شکوفایی دید.
رییس پیشین سازمان نهضت سواد آموزی در این گفت و گو، بحث سوادآموزی را در سه شاخص با دوران پیش از انقلاب اسلامی، میانگین جهانی و همچنین دستاوردهای سه کشور برزیل، چین و ترکیه مقایسه کرد.

**سبقت رشد سواد آموزی ایران در میدان رقابت با میانگین جهانی
باقرزاده ادامه داد: بر اساس نتایج سرشماری در سال های پیش از انقلاب یعنی سال 1355 که جمعیت کشور بالغ بر 34 میلیون نفر بود که 47 درصد شهرنشین و 53 درصد در روستا زندگی می کردند، در گروه سنی پانزده سال و بالاتر، 36 درصد افراد باسواد بودند در حالی که میانگین جهانی 69 درصد اعلام شده بود یعنی ما حدود 33 درصد از میانگین جهانی عقب تر بودیم.
وی افزود: در سال 1395 که آخرین سرشماری ایران حکایت از جمعیت 80 میلیون نفری را نشان می دهد با توجه به گزارش های رسمی جهانی، میزان باسوادی ایرانیان به 86 درصد رسید حال آنکه این رقم در دنیا 82.2 درصد باقی ماند؛ یعنی ایران توانست نزدیک به چهار درصد از دنیا پیشی بگیرد. همچنین می توان گفت در این سال ها یعنی از سال 1355 تا 1395 میانگین جهانی باسوادی، 13.2 درصد رشد کرده اما میانگین رشد باسوادی در جمهوری اسلامی حدود 50 درصد یعنی چهار برابر رشد باسوادی در جهان بوده است.
رییس پیشین سازمان نهضت سوادآموزی اضافه کرد: در سال های 91 تا 95 هم رشد باسوادی کشور 2.85 درصد برآورد شده که تقریبا سه برابر میزان رشد میانگین جهانی در فاصله 15 سال یعنی 2000 تا 2015 است و یک و نیم میلیون نفر از جمعیت بی سوادان در سال های 91 تا 95 کم شده است.

**پیشگامی ایران در عرصه سوادآموزی در مقایسه با کشورهای همتا
رییس پیشین سازمان نهضت سوادآموزی در ادامه برای درک بهتر رشد باسوادی در چهل سال انقلاب به مقایسه ایران با برخی کشورهای همتا پرداخت. به گفته وی، ترکیه در بسیاری از شاخص ها در رده رقبای ایران به شمار می رود؛ به همین دلیل مقایسه نرخ باسوادی میان این دو کشور قابل درک خواهد بود.
وی ادامه داد: همانطور که ذکر شد در سال های پیش از پیروزی انقلاب یعنی در سال 1355، در گروه سنی پانزده سال به بالا ، درصد باسوادی 36 درصد و ترکیه در همین سال دارای 61.6 درصد نرخ باسوادی بود.
باقرزاده تصریح کرد: حال با گذشته چهل سال از انقلاب، درست است که ایران دارای حدود 85 درصد نرخ باسوادی و ترکیه حدود 95 درصد است اما به طور متوسط 48.5 درصد در چهل سال رشد باسوادی داشتیم که ترکیه در همین بازه زمانی 34 درصد رشد داشته است.
چین دومین کشوری بود که باقرزاده به مقایسه آن با ایران پرداخت و گفت: چین به عنوان کشوری که در زمینه سوادآموزی رشد و توسعه بسیاری داشته، در خلال سال های 1982 تا 2010 ، از میانگین رشد باسوادی 29.5 درصد برخوردار بوده است در حالی که ایران در همین بازه زمانی نزدیک به 42 درصد رشد داشته است.
وی افزود: اگر همین مقایسه را در خلال سال های 1980 تا 2014 بین ایران و برزیل داشته باشیم در می یابیم جمهوری اسلامی ایران در این سال ها 45 درصد و برزیل 17 درصد رشد داشته است.
باقرزاده یادآوری کرد: همه این شاخص ها نشان می دهد میزان رشد باسوادی در ایران بالا رفته اما راه پیموده نشده هم زیاد است.

**کاهش فاصله باسوادی زنان و مردان از ثمرات انقلاب اسلامی
این مسوول پیشین درباره وضعیت سواد زنان در گذر چهل سال از انقلاب گفت: پیش از انقلاب بنا بر آخرین سرشماری سال 1355، جمعیت زنان 16 میلیون و 300 هزار نفر بود که به همین نسبت درصد باسوادی زنان بالای 15 سال 24 درصد اعلام شد که همین نرخ در جهان 61 درصد را نشان می داد. با تلاش مسوولان و همت بالای زنان در عرصه سوادآموزی، این نرخ در سال 1395 مطابق آخرین آمار اعلام شده، به 82 درصد رسیده یعنی حدود 58 درصد رشد داشته که در جهان این عدد 82 درصد است.
وی ادامه داد: مطلب قابل توجه در این رشد،کاهش فاصله با سوادی زنان و مردان است به این معنا که پیش از انقلاب فاصله باسوادی زنان با مردان حدود 24 درصد بود که اکنون این عدد به 70 درصد رسیده است که نشان از کاهش چشمگیر این فاصله دارد.

**روند افزایشی جمعیت باسواد در چهل سال انقلاب
باقرزاده در مورد نرخ جمعیت باسواد در پیش و پس از انقلاب هم خاطرنشان کرد: در سال اول پیروزی انقلاب اسلامی، 51.6 درصد از جمعیت 15 تا 24 سال کشور با سواد بودند و در دنیا این عدد 77.6 درصد اعلام شد در حالیکه طبق گزارش ها نرخ باسوادی در همین بازه سنی در سال 95 به 97.4درصد رسیده است و این نرخ در دنیا، 91 درصد است.
رییس سابق سازمان نهضت سوادآموزی همچنین بیان کرد: همچنین در گروه سنی 10 تا 49 سال، استان های تهران، اصفهان، مازندران، سمنان، زنجان، البرز و بوشهر ک بالای 99 درصد و 24 استان بالای 96 درصد رشد باسوادی هستند که در همین گروه سنی، 11 استان کشورمان بالای 97 درصد نرخ باسوادی دارند. این ها همه افتخارات بزرگ کشور و دستاوردهای مهمی است که به برکت انقلاب و تلاش همکاران ما در سواد آموزی و جدیت استانداران و فرمانداران و مدیران آموزش و پرورش حاصل شده است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار 12 بهمن 97، کدخبر: 83192210، www.irna.ir