شعارسال: گفت‌وگویی را با کامبیز عباسی، رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی، انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

تأثیر تحریم‌ها در بخش مکانیزاسیون کشاورزی را تشریح کنید.

با توجه به این‌که امسال شرایط سختی را در کشور تجربه کردیم؛ از این رو تحریم‌های اقتصادی به‌مثابه یک جنگ اقتصادی برای ما رقم خورد. متأسفانه شرایط تحریم‌ها در کشور بازتاب داشت و آثار آن به نوعی در اقتصاد ما نمایان شد. اما از طرفی خوشبختانه در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی این مشکل سبب خوداتکایی در صنعت ماشین‌سازی کشور گردید، به‌طوری که بیش از 95 درصد از ماشین‌آلات کشاورزی ما مبتنی‌بر صنعت داخلی است، از این رو می‌توانیم این ادعا را داشته باشیم که تحریم‌ها تأثیر چندانی را در فضای 95 درصدی تولید به لحاظ تأمین نگذاشته، اما تغییرات قیمتی منجر به افزایش قیمت ماشین‌آلات داخلی شد. به این مفهوم که 95 درصد از تولیدات داخلی ما میانگین بین 10 تا 20 درصد نیازهای ارزی دارند. از این رو قطعاً نیازهای ارزی آن کم و بیش با مشکل افزایش قیمت در بازار مواجه شده است. پنج‌درصد از باقیمانده ماشین‌آلات کشاورزی در کشور وارداتی است. در آن بخش دولت، ارز دولتی در اختیار عرضه‌کنندگان قرار می‌دهد؛ بنابراین از منظر من در حوزه ماشین‌ها و ادوات وارداتی ما با افزایش بیش‌تر و نوسانات قیمت ماشین‌آلات مواجه بودیم؛ اما در حوزه ماشین‌های کشاورزی، ماشین‌آلات پرتیراژ ما نظیر تراکتورهای تولید داخل حدوداً 45 تا 50 درصد افزایش قیمت را شاهدیم. با توجه به روند افزایش قیمت‌ها در سایر بخش‌ها عملاً به نظر می‌رسد که این افزایش قیمت در بخش مکانیزاسیون منطقی و معقول‌تر از سایر بخش‌هاست. در حوزه ماشین‌آلاتی که تولید داخل نیست، با توجه به این‌که تأمین ارز به‌صورت مبادله‌ای انجام می‌شود ما عملاً تغییر قیمت محسوسی را تجربه نکردیم؛ اما به‌‌دلیل تفاوت ارز سه‌هزار و 800 تومانی تا چهارهزار و 200 تومانی مقداری تغییر قیمت صورت گرفت. در مجموع با توجه به شرایط فعلی می‌توان اذعان داشت که عملاً روند توسعه کمی و کیفی مکانیزاسیون کشاورزی با اختلال مواجه نشد. این درحالی است که امسال یکی از سال‌های بسیار خوب ایران در روند جذب تسهیلات در این بخش بود. نیازهای ماشینی مردم با توجه به افزایش تولید کارخانجات موجب افزایش تقاضا شد؛ به‌طوری‌که تا اوایل ماه اسفند میانگین یک‌هزار و 284 میلیارد تومان تسهیلات در حوزه ماشین‌آلات کشاورزی پرداخت شد. درصورتی‌که آورده شخصی و خریدهای نقدی کشاورزان را هم لحاظ کنیم نزدیک به یک‌هزار و 600 میلیارد تومان در حوزه ماشین‌های کشاورزی سرمایه‌گذاری صورت گرفته است که این میزان رقم بی‌سابقه‌ای است؛ به‌عنوان مثال کارخانه تراکتور‌سازی ایران در سال 97 با تولید بیش از 15 هزار دستگاه تراکتور آن‌ها را با شیب کم افزایش قیمت به کشاورزان ارائه داد. از سوی دیگر در حوزه کمباین نزدیک به 500 دستگاه برداشت در اختیار کشاورزان قرار گرفت. به‌همین میزان در حوزه ادوات کشاورزی نیز سال بدی را تجربه نکردیم، تقریباً بیش از 25 هزار دستگاه انواع ادوات عمده و اساسی کشور (بذرکارها، سم‌پاش‌ها، خاک‌ورزها و...) در اختیار کشاورزان قرار گرفت؛ به‌طوری‌که روند جذب اعتبارات ما بیانگر آن است که نه‌تنها اختلالی صورت گرفته، بلکه افزایش جذب نیز در این حوزه رخ داده است. در حوزه ماشین‌آلاتی که دارای فناوری‌های نوین هستند، تعداد محدودی از ماشین‌های حوزه شیردوشی و برخی از ماشین‌های حوزه دام، طیور و آبزی‌پروری توانستند ارز دولتی دریافت کنند. از سویی دیگر سایر ماشین‌های که دارای ارز مبادله‌ای وارداتی بودند عملاً ارز دولتی دریافت نکردند و تأمین قطعات یدکی آن‌ها به لحاظ ارزی به‌دلیل نقل و انتقالات بانکی با مشکل مواجه شد، به‌طوری‌که در حوزه مکانیزاسیون و تحریم هیچ کشوری در دنیا برای تحویل ماشین با ما قطع رابطه نکرد، بلکه سیستم بانکی به ما در این حوزه آسیب وارد کرده است، یعنی تمام برندهای مطرح دنیا که در حال تولید تراکتور و کمباین هستند کماکان نمایندگی‌های آن‌ها در ایران فعال است و در نمایشگاه‌های داخلی حضور فعال دارند. متأسفانه ما در نقل و انتقال پول در کشور با مشکل مواجهیم. امیدواریم مشکل نقل و انتقال به‌درستی حل و فصل شود. میانگین بین 35 تا 40 درصد افزایش سرمایه‌گذاری در بخش مکانیزاسیون در سال 97 به نسبت سال 96 انجام شد؛ این افزایش سرمایه 15 تا 20 درصد در حوزه مکانیزاسیون باغبانی 15 تا 20 درصد در حوزه دام، طیور و آبزیان و مابقی آن در حوزه مکانیزاسیون زراعت بود. با توجه به افزایش میانگین سرمایه‌گذاری معتقدیم در ارتقای شاخص‌های حوزه مکانیزاسیون توفیقات خوبی حاصل شد. حتی بازار ایران با حضور شرکت‌ها رقابتی‌تر شد. ضمن این‌که در شرایط تحریم به‌دلیل روحیه خودباوری و خوداتکایی، خیلی از سازنده‌ها به این فکر افتادند که بخشی از کالاهای را که دارای ارز بری است خود به‌صورت مستقیم تولید و طراحی کنند. با وجود این‌که نزدیک به یک‌هزار و 300 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شد، در سال 97 معادل همین مقدار در بانک‌های کشاورزی مردم ثبت درخواست کردند که این موضوع بیانگر آن است که ذائقه کشاورزان ما در مکانیزاسیون کشاورزی متمایل به صنعت داخل است. از سویی دیگر این موضوع بیانگر آن است که ما به لحاظ قیمتی از مزیت بالایی برخورداریم؛ به‌طوری‌که یک بذر کار کشت داخل یک‌پنجم قیمت جهانی است و به لحاظ کیفیت نزدیک به کیفیت بذرکارهای خوب خارجی است. از سویی دیگر میزان تولید تراکتور نسبت به سال گذشته افزایش یافته و رکورد نزدیک به 20 هزار دستگاه را در سال رقم زد. منبعث از تأمین تراکتور، ادوات کشاورزی نیز رونق خود را حفظ کرد و عرضه‌کنندگان ما کالاهای مطابق با نیاز کشاورزی کشور را توانستند بفروشند؛ از این رو ما هیچ محدودیتی در حوزه تأمین تسهیلات و سرمایه‌گذاری در بخش مکانیزاسیون نداریم.

میزان تسهیلات تخصیصی بانک‌ها به بخش مکانیزاسیون کشاورزی چه میزان است؟

بعد از تشکیل دولت دوازدهم سالانه میانگین یک‌ تا یک‌هزار و200 میلیارد تومان تسهیلات در بخش مکانیزاسیون کشاورزی پرداخت شد. این رخداد در تاریخ کشاورزی کشور بی‌سابقه بود. درحال‌حاضر هیچ بانک کشاورزی نمی‌تواند بگوید که تسهیلاتی برای پرداخت به ماشین‌های کشاورزی ندارد. سال گذشته نیز علاوه‌بر این مبلغ 700 میلیارد تومان از محل تسهیلات اشتغال پایدار برای مکانیزاسیون کشاورزی در نظر گرفته شد که میانگین 30 تا 40 درصد از آن اعتبار جذب شد. در سال 92 با حدود 750 میلیارد تومان تسهیلات خط اعتباری مکانیزاسیون آغاز به‌کار کرد و از نیمه‌دوم سال 92 تاکنون شش‌خط اعتباری مکانیزاسیون برای سال‌های 92 تا 97 تأمین اعتبار شد و بیش از 90 درصد خطوط جذب شدند؛ اما خوشبختانه امسال میانگین 107 درصد افزایش جذب را تجربه کرده است. برای سال آینده با توجه به برنامه‌های کمی، دوهزار و500 میلیارد تومان تسهیلات به‌صورت نامحدود در اختیار کشاورزان قرار خواهد گرفت.

افزایش قیمت ارز چه مشکلاتی را در روند واردات می‌تواند ایجاد کند؟

این موضوع برای کالاهایی که دارای ارز بری بالایی هستند می‌تواند اثرگذار باشد. کالاهای تولید داخل در بخش مکانیزاسیون کشاورزی در حدود 15 تا 20 درصد میانگین ارز بری دارند؛ لذا با توجه به نوسانات ارزی در سال آینده پیش‌بینی می‌شود که بیش از 25 درصد افزایش قیمت را در بخش ماشین‌های کشاورزی نخواهیم داشت. برای کالاهایی که مستقیم از خارج وارد می‌شوند ارز بری آن متکی بر واحد غیرریال است. با توجه به قابلیت‌های تولید داخل، احتمال این‌که نیازهای وارداتی کشاورزان با تغییراتی از منابع داخلی تأمین شود دور از ذهن نیست؛ ضمن این‌که برای بخشی از نیازهای وارداتی ارز دولتی لحاظ شده است، درصورتی‌که ارز دولتی در اختیار ما قرار گیرد بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات وارداتی ما افزایش قیمت نخواهند داشت. عموماً ماشین‌های وارداتی که ارز دولتی دریافت نمی‌کنند و در این گردونه نیستند، افزایش قیمت را تجربه خواهند کرد؛ از این رو آن‌ها با ماشین‌های داخلی جایگزین می‌شوند. درحال‌حاضر تقریباً تمام گندم‌های کشاورزان با بذرهای داخلی کشت می‌شود. از سویی دیگر نیز 98 درصد از گندم کشور ما با کمباین داخلی برداشت می‌شود. به‌دلیل این‌که همه نیازهای ما متکی به صنعت داخل است، عملاً در 95 درصد عملیات مکانیزه با مشکل مواجه نیستیم و تنها در پنج درصد با مشکل مواجهیم که برای آن پنج درصد ارز دولتی تخصیص پیدا می‌کند؛ از این رو برای سال آینده نوسان قیمتی حدود 25 درصد فرض می‌شود.

برنامه‌های بخش مکانیزاسیون کشاورزی در سال آینده را تشریح کنید.

در حال حاضر ضایعات غلات کشور ما به محدوده چهار درصد رسیده است. در ابتدای دولت، ضایعات برداشت غلات در مواردی نزدیک به 10 درصد رسید. از این رو امیدواریم این میزان به محدوده سه درصد نیز کاهش یابد. در حوزه مدیریت برداشت گندم، جو آبی و دیم ما رکورد‌دار هستیم. همچنین در سال آینده دوهزار و 500 دستگاه کمباین غلات نو به ناوگان ماشینی برداشت غلات کشور اضافه خواهد شد که امیدواریم به مطلوبیت بهتری برسیم. از سویی دیگر در حوزه مکانیزاسیون برنج ما با یک جهش تاریخی مواجه بودیم. در ابتدای دولت 10 تا 12 درصد از مزارع شالیزاری ما مکانیزه بود؛ درحالی‌که اکنون این میزان به 80 درصد افزایش پیدا کرده است. با مراجعه به استان‌های شمالی کشور متوجه می‌شوید که عملاً تمام شالیزارهای ما به‌صورت مکانیزه برداشت می‌شود، به‌دنبال این هستیم که تا پایان برنامه ششم و در سال آتی توسعه مکانیزاسیون برنج را با جدیت و تلاش بیش‌تری در کشور ادامه بدهیم. به‌طوری که پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان برنامه ششم 95 درصد از اراضی شالیزاری کشور را کاملاً مکانیزه کنیم و با کاهش صعوبت این کار پرمشقت که موجب بیماری‌های متعددی برای شالی‌کاران زحمتکش می‌شود شأن این عزیزان را حفظ کرده و به‌سمتی ببریم که برازنده جمهوری اسلامی باشد. در حوزه مکانیزاسیون غلات نیز توجه به مکانیزاسیون گندم جو آبی و دیم کشور جدی‌تر خواهد شد. هم‌اکنون در کشور حدود 70 درصد مزارع گندم ما به‌صورت مکانیزه کشت می‌شود. امیدواریم که به بیش از 95 درصد کشت مکانیزه گندم و جو در کشور برسیم. در ابتدای دولت حدود 57 درصد از اراضی گندم ما مکانیزه بود، اکنون این رقم به بیش از 75 درصد رسیده است. در حوزه مکانیزاسیون چغندرقند یکی از افتخارات دولت تأمین ماشین‌های زراعت چغندرقند بود. در حوزه مکانیزاسیون باغبانی ما با یک عقب‌ماندگی از گذشته مواجهیم خوشبختانه در طول پنج‌سال رشد 137 درصدی را در شاخص‌های مکانیزاسیون باغبانی شاهد بودیم. تأمین تراکتور با تنوع برند مدل یکی از افتخاراتی بود که دولت داشت، به‌طوری که سالانه بیش از یک‌هزار دستگاه انواع تراکتور وارد باغ‌های ما شد و توانستیم مشکل سرمازدگی و تگرگ را با معرفی فناوری نوین، سامانه‌های ضدتگرگ تقریباً رفع کنیم. در حال حاضر سازندگان خوبی در حوزه کشاورزی حفاظتی داریم. از ابتدای دولت تاکنون 5/2 میلیون هکتار سطح تحت پوشش کشاورزی حفاظت با عملیات خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی صورت گرفت و پیش‌بینی می‌کنم در سال آینده حدود سه‌میلیون هکتار از اراضی کشاورزی را تحت پوشش عملیات کم خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی قرار بدهیم.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار:20اسفند1397 ، کدخبر: 63912: www.sabzineh.org