شعار سال: عباس پرورده، کارشناس مسائل منطقه، بررسي پيامد اقدام اخير کاخ سفيد را مستلزم نگاهي دقيق به جوانب آن مي‌داند. او توضيح مي‌دهد که «اگر بخواهيم پيامدهاي اين تصميم آمريکا را ارزيابي کنيم، بايد اول جوانب آن را بررسي کنيم. اقدام انجام‌شده حاکي از وجود يک جدول برنامه‌ريزي‌شده براي فشار حداکثري بر ايران، بعد از روي کارآمدن دونالد ترامپ در آمريکاست. اوايل سال شمسي گذشته خروج آمريکا از برجام را داشتيم و بعد از آن هم اقدامات ديگري از سوي آمريکايي‌ها انجام شد. امسال نيز در آغاز سال نو، زماني که ايران با سيل درگير است و دقيقا در روز پاسدار اعلام سپاه پاسداران به عنوان يک گروه تروريستي، خيلي معنادار است. آنها با توجه با شناختي که از جامعه، فرهنگ و سياست در ايران دارند، برنامه‌هاي خود را در زمان‌هايی که به‌گمان خودشان مناسب هست، اعلام مي‌کنند. اين يک کار فکرشده و البته از نظر ما غيرانساني است.»
‌

ضدايراني: برند سياست خارجي ترامپ
به گفته اين کارشناس مسائل منطقه، «با روي‌کارآمدن دونالد ترامپ، سياست خارجي آمريکا به دست تندروها افتاده است» ماجرا البته زماني بدتر مي‌شود که «برنامه‌ريزي‌ها عليه ايران» نيز «به دست گروه‌هاي افراطي عليه ايران» سپرده شده است. پرورده اين رويکرد ضدايراني را «تقريبا برند سياست خارجي ترامپ» عنوان کرد. عباس پرورده در ادامه با بازگشت به اقدام اخير تيم ضدايراني کاخ سفيد گفت: «تروريستي اعلام‌کردن يک نهاد نظامي که در قانون اساسي يک کشور جاي دارد و يکي از بازوهاي حاکميتي يک دولت-ملت است، يک اقدام مقابله‌اي خصومت‌آميز پيش از جنگ است».
‌

فرضيه اصلي هنوز فشار براي کشاندن ايران به پاي ميز مذاکره است
«اگر آمريکايي‌ها حساب‌نشده اين کار را انجام نداده باشند، به‌سوي يک رويارويی نظامي گام برداشته‌اند. اما حالت ديگري هم وجود دارد و آن فشار حداکثري براي کشاندن ايران به پاي ميز مذاکرده است چراکه اميد بيشتري به کارکرد تحريم‌هايي که انجام داده‌اند، ندارند». عباس پرورده با اشاره به اين نکته توضيح مي‌دهد که اغلب کارشناشان داخلي و خارجي خاورميانه بر اين نقطه متفق‌القول هستند که «يکي از اهداف آمريکا کشاندن ايران به پاي ميز مذاکره» است. او ادامه داد: «به‌نظر من درج مقاله برايان هوک، مسئول گروه اقدام عليه ايران که يکي فعالان اصلي اجراي تحريم‌ها عليه ايران است، ديروز هم‌زمان با تروريستي اعلام‌کردن سپاه مقاله‌اي از طرف خودش در نيويورک‌تايمز منتشر و اعلام کرد که الان وقت آن رسيده که ايران با آمريکا مذاکره کند. آنچه فرضيه «فشار براي به‌پاي ميز مذاکره‌کشاندن» را تشديد مي‌کند، روحيه تاجرمآبانه دونالد ترامپ است».

تبعات ناخواسته يک سياست نابخردانه
آمريکا با اقدام بي‌سابقه خود وضعيت را پيچيده‌تر و خطرناک‌تر کرده است. هرچند هنوز هم به نظر مي‌رسد که «مذاکره» مقصود ترامپ باشد اما نبايد از تبعات ناخواسته اعمال نيز غافل شد؛ به‌ویژه که اين تبعات ناخواسته مي‌تواند براي برخي از ديگر بازيگران منطقه دقيقا خود هدف باشد. عباس پرورده در اين‌باره توضيح داد: «از ابتدا خيلي از کارشناس‌هاي حوزه آمريکا به اين نکته اشاره مي‌کردند که ترامپ تا جايي که مجبور نشود پا در جنگي نمي‌گذارد. البته که اينها فرضيات هستند و نمي‌توان به‌طور کامل به آنها اعتماد کرد. با وجود این، اگر دو طرف (يعني ايران و آمريکا) همين سياست «به پاي ميز مذاکره‌کشاندن» را نتوانند خوب مديريت کنند و سوءبرداشت از آن شود و يک اتفاق پيش‌بيني‌نشده مي‌تواند کار را به درگيري يا بحران نظامي بکشاند». بي‌سابقه‌بودن اقدام دوشنبه کاخ سفيد، پاسخ به اين پرسش که با تروريستي اعلام‌شدن سپاه دقيقا چه اتفاقي قرار است رخ دهد را در هاله‌اي از مه فرو مي‌برد. اين کارشناس حوزه خاورميانه با توضيح اين نکته که «از منظر قواعد حقوقي بين‌الملل و عرف نظام بين‌الملل، اقدام آمريکا هيچ بنيان محکمي ندارد» به مطرح‌بودن «حق شکايت ايران از آمريکا» نيز اشاره کرد.

تأثير بر روابط ايران با کشورهاي ديگر
«اتفاقا يکي از اهداف اصلي تندروهاي دولت آمريکا هدف‌قراردادن روابط ايران با همسايگان و کشورهايي است که ايران هنوز با آنها ارتباط دارد. آنها با تروريستي اعلام‌کردن سپاه دنبال فشار حداکثري هستند تا به وسيله آن دولت‌هاي اروپايي را که هنوز در برجام هستند، پراکنده کنند تا جايي که اين پيمان آن اندک آثارش را نيز از دست بدهد». پروده با اشاره به اين هدف، ادامه داد: «تندروهاي آمريکايي بي‌صبرانه نوستالژي اجماع مجدد عليه ايران در شوراي امنيت را پيگيري مي‌کنند. يکي از اهداف ديگر آمريکايي‌ها از تروريستي اعلام‌کردن سپاه پاسداران، تحريک ايران است؛ تندروها در آمريکا مشتاق اين هستند که پاي ايران را به شوراي امنيت باز کنند و اجماعي در شوراي امنيت عليه ايران ايجاد کنند؛ اجماعي که پس از برجام از دست رفته است. از اين لحاظ هرگونه تحريک ايران که باعث واکنشي شود که آمريکايي‌ها بتوانند آن را به شوراي امنيت بکشانند، به‌ نظر من از اهداف اصلي آمريکايي‌ها در هم خروج از برجام و هم تروريستي اعلام‌کردن سپاه است. بنابراين مجموعه نظام جمهوري اسلامي ايران در واکنشي که به اين اقدام آمريکا نشان مي‌دهند بايد به‌شدت هوشيار باشند. آمريکايي‌ها منتظر واکنشي هستند تا گام بعدي خود را بردارند».
‌

کشورهاي دوست چه خواهند کرد
در چند ماه اخير سه سفر مقامات بلندپايه بين ايران و عراق انجام شد. سطح روابط و ديدارها چشمگير بود. در آخرين روز سال 97 نيز عراق موفق شد دوباره معافيت خود را از تحريم‌هاي حوزه انرژي ايران بگيرد. اما اقدام اخير آمريکا چه تأثيري بر روابط خواهد داشت؟ عباس پرورده در جواب به اين سؤال گفت: «بعد از تروريستي اعلام‌شدن سپاه ايران، اول سوريه، دوم حزب‌الله لبنان و سوم حزب‌الله عراق به‌طور رسمي از ايران حمايت کردند. نتيجه‌اي که از اين مي‌توان گرفت اين است که بخشي از حاکميت و ملت عراق کاملا مخالف اين اقدام آمريکا هستند. اين بيشتر به هوشياري و واکنش‌هاي متناسب و معقول جمهوري اسلامي ايران در اين مورد مربوط مي‌شود که حداکثر هوشياري و خردورزي سياسي را به کار ببندند تا آمريکايي‌ها از اين آبي که گل‌آلود کرده‌اند نتوانند ماهي بگيرند و دوستان ايران که با روابطه اقتصادي و سياسي دارند را نتوانند از دور ايران پراکنده کنند».

مقام‌هاي نظامي که نخواستند نام آنها فاش شود به رويترز گفتند:
ارتش آمريکا خط‌مشي جديدي براي نظاميان ايران دريافت نکرده است
ابعاد نظامي تصميم دوشنبه کاخ سفيد به‌ صورت رسمي اعلام نشده است. فعلا تنها مي‌توان گفت که مقامات آمريکايي از تأثير تصميم خود بر وضعيت نظامي در خاورميانه طفره مي‌روند. هنگامي که خبرنگار رندي به کنايه از پمپئو پرسيد که بعد از اين اقدام آيا نظاميان آمريکايي قاسم سليماني و ابوبکر بغدادی را به يک چشم خواهند ديد، پمپئو چاره‌اي نداشت تا بگويد سياست‌هاي دقيق‌تر متعاقبا اعلام مي‌شود. اما بنابر گزارش‌هاي خبرگزاري‌هاي خارجي، آمريکا خط‌مشي خود را در خاورميانه تغيير نداده است. خبرگزاري رويترز در بازتاب تروريستي اعلام‌شدن سپاه به جنبه نظامي ماجرا نيز اشاره کرد. به نوشته ايسنا، در گزارش رويترز آمده: «مقامات آمريکايي مي‌گويند که فرماندهان ارشد نظامي آمريکا همانند ترامپ درباره ايران و سپاه پاسداران ايران نگران‌اند، اما با تروريستي‌خواندن آن مدت‌هاست که مخالف‌اند، چراکه اين اقدام مي‌تواند عکس‌العمل بالقوه‌اي عليه نظاميان آمريکا در منطقه ايجاد کند و همچنين براي شرکاي آمريکا که با ايران در ارتباط هستند مشکل‌ساز شود. پنتاگون از ارائه توضيحات درباره اينکه ارتش آمريکا چه تدبيري براي حفاظت از نظاميان آمريکا در برابر هرگونه مقابله‌به‌مثل از طرف سپاه پاسداران يا شبه‌نظاميان متحد با ايران در مناطقي مانند عراق انديشيده است، خودداري کرد. رويترز به نقل از مقاماتي که نخواستند نام آنها فاش شود، نوشت: تروريستي اعلام‌کردن سپاه پاسداران به معناي آن نيست که ارتش آمريکا با سپاه پاسداران رفتاري مشابه با القاعده، داعش يا جنگ‌طلبان ديگري که مي‌تواند آنها را مورد هدف قرار دهد، خواهد داشت. رويترز به نقل از يک مقام آمريکايي ديگر نوشت: اين (تروريستي اعلام‌کردن سپاه) به معناي جنگ با ايران يا کشتن نيروهاي ايراني نيست؛ قطعا اين‌گونه نيست. ارتش آمريکا خط‌مشي جديدي مبني‌بر اين دريافت نکرده است که به سراغ نظاميان ايران برود. اين خبرگزاري در گزارش خود نوشت: جيسون بلازاکيس، يکي از مقامات اسبق وزارت امور خارجه آمريکا که در پروسه اعلام سازمان‌هاي تروريستي نظارت داشته، معتقد است که تروريستي اعلام‌کردن سپاه پاسداران با دلايل کاملا نمادين و با اهداف سياسي داخلي انجام گرفته است که مي‌تواند عواقب مرگ‌باري براي نظاميان آمريکا داشته باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 21 فروردین 98، شماره: 3399