ترامپ، آمریکا را از معاهده بین‌المللی تجارت اسلحه خارج می‌کند

«امضای‌مان را پس می‌گیریم»؛ این جمله‌ای است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، از زمان به‌قدرت‌رسیدن بارها به زبان آورده و در نهایت آمریکا را از بسیاری از توافق‌نامه‌های جهانی خارج کرده است. در آخرین مورد ترامپ گفته آمریکا را از معاهده بین‌المللی تجارت اسلحه خارج می‌کند؛ اقدامی که منتقدان آن را تضعیف نقش رهبری آمریکا در جهان می‌دانند؛ اما رئیس‌جمهوری ایالات متحده آن را در راستای شعار معروف انتخاباتی خود می‌خواند: «نخست آمریکا.»

شعار سال: دونالد ترامپ روز جمعه در نشست سالانه انجمن ملی سلاح شرکت کرد و در میان تشویق بی‌امان حضار پشت تریبون رفت و از یک تصمیم جنجالی دیگرش پرده برداشت. رئیس‌جمهوری آمریکا در این نشست نامه‌ای را امضا کرد که خطاب به سنای این کشور نوشته شده بود و از این مجلس می‌خواست معاهده اسلحه سازمان ملل را به کاخ سفید بفرستند تا او بتواند آمریکا را از این معاهده خارج کند. معاهده بین‌المللی تجارت اسلحه سازمان ملل که بر تجارت جهانی تسلیحات نظارت قرار می‌کند، در سال 2013 از سوی باراک اوباما، رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده، امضا شد؛ ولی به شکل قانون درنیامد. ترامپ روز جمعه در دفاع از این تصمیم خود گفت: «ما با قوانین آمریکا زندگی می‌کنیم، نه با قوانین کشورهای خارجی». ترامپ همچنین در توییتر این تصمیم خود را دفاع از «حق حاکمیت ملی آمریکا» نامید و تأکید کرد، «ما هیچ‌گاه اجازه نخواهیم داد که دیوان‌سالاران خارجی به اصلاحیه دوم اصل آزادی‌ها در قانون اساسی شما تجاوز کنند.»
در پی اظهارات دونالد ترامپ، کاخ سفید در بیانیه‌ای به تشریح دلایل این خروج پرداخت و ازجمله گفت: «معاهده بین‌المللی تجارت اسلحه فقط آن دست کشورهایی را محدود می‌کند که مسئولیت‌پذیرند؛ در‌حالی‌که تجارت غیرمسئولانه اسلحه را متوقف نمی‌کند»؛ در این بیانیه به ‌طور مثال به صادرکنندگان عمده اسلحه مثل روسیه و چین اشاره شده که جزء این معاهده نیستند. این در حالی است که ایالات‌ متحده بزرگ‌ترین صادرکننده اسلحه جهان است و فروش اسلحه‌های این کشور 58 درصد از روسیه؛ که دومین صادرکننده اسلحه جهان به شمار می‌رود، بالاتر است.
این در حالی است که سازمان ملل معاهده جهانی اسلحه را «دستاوردی برجسته در راستای تلاش برای ایجاد اطمینان از مسئولیت‌پذیری در انتقال سلاح‌های بین‌المللی» خوانده است. این معاهده که اولین توافق‌نامه در زمینه تجارت جهانی اسلحه است، به امضای بیش از صد کشور رسیده بود. طبق این معاهده، تجارت اسلحه این کشورها تحت نظارت قرار می‌گیرد و این کشورها باید مطمئن شوند که سلاح‌های صادراتی آنها در نهایت برای جرائم جنگی، جنایت علیه بشریت، نسل‌کشی یا اقدامات تروریستی استفاده نمی‌شود. در کل 130 کشور این معاهده را امضا کرده‌اند؛ ولی 101 کشور، از‌جمله آلمان، فرانسه و بریتانیا آن را به تصویب پارلمان کشورهای خود رسانده‌اند. ایالات ‌متحده در میان 29 کشوری است که این معاهده را امضا کرده؛ ولی تاکنون آن را به قانون تبدیل نکرده است.
انجمن ملی سلاح آمریکا همواره مخالف این معاهده بوده که تلاش می‌کند مقرراتی را بر تجارت 70 میلیارد‌دلاری سلاح‌های متعارف وضع کند و مانع دستیابی ناقضان حقوق بشر به اسلحه شود. با‌این‌حال فارغ از اقدام ترامپ، مفید‌بودن این معاهده برای بسیاری محل بحث است؛ چرا‌که در همین سال‌های اخیر سلاح کشورهای عضو این معاهده برای کشتن غیرنظامیان استفاده شده است. برای مثل آمریکا حتی پیش از خروج از این معاهده هم با فروش سلاح به عربستان‌ سعودی به کشتار مردم یمن کمک کرده بود.
ترامپ در سخنرانی روز جمعه خود بسیاری از اظهارات معمولش را تکرار کرد؛ ولی فضای کلی سخنرانی او به یک سخنرانی انتخاباتی و تلاش برای جذب رأی لابی قدرتمند و پرنفوذ اسلحه شباهت داشت. هرچند او بدون این سخنرانی هم عملا نشان داده بود که حافظ منافع انجمن ملی سلاح آمریکاست. خبرگزاری رویترز به نقل از گروهی که هزینه‌های کمپین‌های انتخاباتی را رصد می‌کند، نوشته که انجمن ملی سلاح در انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 ایالات متحده بیش از 30 میلیون دلار در حمایت از دونالد ترامپ خرج کرد.
گرچه ترامپ در سخنرانی خود بیشتر به موضوع اسلحه و اصلاحیه دوم قانون اساسی آمریکا می‌پرداخت؛ ولی او هم‌زمان فرصت را برای تعریف و تمجید از اقتصاد آمریکا و دفاع از کاهش مالیات‌ها غنیمت شمرد. ترامپ بار دیگر از حق شهروندان آمریکا برای حمل اسلحه دفاع کرد و بدون هیچ ملاحظه و لکنتی هشدار داد که مالکان اسلحه با تهدید بی‌سابقه‌ای از سوی جناح چپ حزب دموکرات روبه‌رو هستند: «رادیکال‌های چپ افراطی می‌خواهند صدا، حق و اسلحه‌های‌تان را از شما بگیرند.»
رئیس‌جمهوری آمریکا همچنان برای دفاع از حمل اسلحه معلمان در مدارس آمریکا به این گفته وین لاپیرس، رئیس انجمن ملی سلاح، اشاره کرد: «تنها چیزی که می‌تواند یک فرد مسلح بد را متوقف کند، یک فرد مسلح خوب است». او همچنین این سؤال را مطرح کرد که :«چه کسی به‌خوبی می‌تواند از دانش‌‌آموزان محافظت کند؛ جز معلمانی که عاشق آنها هستند؟ اقدام ترامپ موجی از انتقادها را از سوی گروه‌های حقوق‌بشری به دنبال داشت. استفان دوژاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، در واکنش به این تصمیم ترامپ این معاهده را تنها ابزار جهانی برای افزایش شفافیت و مسئولیت‌پذیری در تجارت بین‌المللی اسلحه خواند و گفت: «این معاهده به‌ویژه در موقعیت کنونی مهم است که ما شاهد افزایش بیش‌از‌‌پیش تنش‌های بین‌المللی و علاقه به گسترش و نوسازی زرادخانه‌ها هستیم.»