استادی که در گفت‌وگوی چند روز پیش ظریف، وزیر امور خارجه ایران با رادیوی آمریکایی ان‌پی‌آر مورد اشاره قرار گرفته، کسی نیست جز مسعود سلیمانی، استاد دانشگاه تربیت‌مدرس که اوایل آبان‌ماه سال گذشته در جریان سفر به کشور آمریکا برای استفاده از فرصت مطالعاتی خود در بدو ورود به فرودگاه شیکاگو توسط نیروهای امنیتی و پلیس فدرال این کشور دستگیر شد و حالا چند ماهی است در وضعیتی نامساعد در زندان «دیتون» آتلانتا در ایالت جورجیا بازداشت شده است.

مسعود سلیمانی کیست؟

اگرچه نام سلیمانی در ماه‌های اخیر و پس از انتشار خبر دستگیری‌اش در اردیبهشت‌ماه سال جاری سر زبان‌ها افتاده و کمتر کسی از اهالی دانشگاه هست که اسم او را نشنیده باشد، اما خوب است کمی از این استاد دانشگاه و محقق جوان ایران بیشتر بدانید تا دلیل حساسیت آمریکایی‌ها نسبت به این چهره علمی را بهتر درک کنید.

مسعود سلیمانی متولد شهریورماه 49 در اصفهان است. او دوره کارشناسی‌اش را در رشته خون‌شناسی دانشگاه تهران سپری کرد، تحصیلات تکمیلی خود را در رشته هماتولوژی آزمایشگاهی و بانک خون دانشگاه تربیت‌مدرس ادامه داد، سال 83 موفق به کسب مدرک دکتری در این دانشگاه شد و از سال 85 کار خود را به‌عنوان عضو هیات‌علمی در رشته خون‌شناسی آغاز کرد. براساس آمار سایت اسکوپوس، سلیمانی تاکنون 12 کتاب و 580 مقاله تالیف کرده که 16 درصدشان به صورت بین‌المللی به نگارش درآمده و در مجموع 8591 بار مورد استناد قرار گرفته است. سلیمانی درحال حاضر استادتمام گروه هماتولوژی دانشگاه تربیت‌مدرس بوده و شاخص اچ‌ایندکس او برابر 42 است. این استاد برگزیده کشوری در سال 2015 به‌عنوان یک درصد دانشمند برتر جهان شناخته شد. مهم‌تر از تعداد مقالات مسعود سلیمانی، موضوع تحقیقات اوست. سلیمانی در زمینه سلول‌های بنیادی، مغز استخوان و بند ناف پژوهش‌های مختلفی داشته و برای همکاری در پروژه‌های مختلف کشور، سفرهای زیادی به کشورهای دنیا ازجمله آمریکا داشته است که آخرین سفر او بدون‌شک بدترین آنها شناخته می‌شود.

چرا سفر؟ چرا آمریکا؟

سلیمانی برای استفاده از فرصت مطالعاتی خود در کلینیک مایو ایالت مینه‌سوتا به آمریکا می‌رود تا در پروژه‌ای تحقیقات مشترکی با این کلینیک در زمینه سلول‌های بنیادی داشته باشد، اما به اتهام دور زدن تحریم‌های اعمال‌شده توسط آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در فرودگاه دستگیر می‌شود. خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی پیرامون دستگیری این استاد برجسته می‌نویسد: «او در این سفر قصد داشت مرحله نهایی پژوهشی درباره معالجه بیماران سکته مغزی در کلینیک معروف «مایو» در مینه‌سوتا را کامل کند. اما وقتی پایش به خاک آمریکا رسید، ماموران دولت فدرال او را به اتهام نقض تحریم‌های تجاری آمریکا علیه ایران و تلاش برای صادر کردن مواد بیولوژیکی به ایران بازداشت کردند.»

برادر این استاد دانشگاه نیز دلایل بازداشت او را این‌گونه تشریح می‌کند: «اتهامی که به برادرم وارد شده بود، مربوط به سه سال پیش است که دو تن از دانشجویان وی به نام‌های محبوبه قائدی و مریم جزایری برای سفر به ایران پنج ویال هورمون رشد را برای مسعود سلیمانی بسته‌بندی کرده بودند که در فرودگاه این هورمون‌ها ضبط شد و این دو محقق نیز پس از برگزاری دادگاه با وثیقه 200 هزار دلاری و 300 هزار دلاری آزاد شدند. در کنار این اتهام؛ در زمانی که بحث تحریم‌ها مطرح نبود، مسعود سلیمانی تجهیزاتی را خریداری کرد که جزء لیست تحریم نیز نبوده و فقط به فعالیت تحقیقاتی او مربوط می‌شد. خوشبختانه با اعتراض برادرم و وکلایش، این اتهام از وی برداشته شد و تنها مبحث هورمون رشد و خرید آن جزء اتهامات برادرم است.»

دستگاه‌های مختلف پیگیر آزادی محقق ایرانی

دستگیری سلیمانی تا بهار امسال رسانه‌ای نمی‌شود و اولین‌بار رسانه‌های خارجی خبر مربوط به دستگیری او را اعلام می‌کنند. پس از رسانه‌ای شدن بازداشت این استاد ایرانی فشارهای مختلفی برای بهبود وضعیت او صورت گرفته است.

رئیس دانشگاه تربیت‌مدرس در این خصوص می‌گوید: «این استاد خود به صورت مستقیم خریدی انجام نداده، بلکه سفارش‌دهنده بوده و اتهامی که مطرح شده واقعا مضحک و غیرقابل قبول است. موضوع بازداشت وی یک عملیات ایذایی است. اقداماتی با کمک هیات‌امنای دانشگاه و خانواده وی برای تامین وکیل انجام شده است. در دادگاه آمریکا هم این جرم قابل اقامه نیست. در آنجا هم این مساله محکمه‌پسند نیست. طی این مدت منتظر برگزاری جلسه بودیم که یک یا دو بار به وسیله FBI به تعویق افتاد؛ چراکه مدرکی در این زمینه وجود نداشته و به دنبال تهیه مدارک بیشتری هستند.»

اردیبهشت امسال دو هزار نفر از دانشجویان و اساتید دانشگاهی کشور با تشکیل کمپین حمایت از مسعود سلیمانی و جمع‌آوری امضای الکترونیک، خواهان آزادی این دانشمند بزرگ سلول‌های بنیادی کشور با حمایت وزارت خارجه، علوم و بهداشت کشور شدند. چندی پیش نیز دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با صدور پیامی ضمن محکومیت دولت آمریکا در بازداشت غیرقانونی دکتر سلیمانی دانشمند برجسته ایران و جهان، خواستار پیگیری بیشتر موضوع توسط مجامع علمی و دانشگاهی کشور و دستگاه‌های مسئول به‌ویژه وزارت امور خارجه شد. اخیرا هم جمعی از دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های کشور با جمع‌آوری امضای الکترونیکی سعی در ارسال نامه‌ای این‌بار به سازمان ملل متحد برای ورود به موضوع دستگیری دانشمند ایرانی دارند.

تشکیل شورای پیگیری وضعیت استاد سلیمانی در دانشگاه تربیت مدرس

حسن مسلمی‌نائینی، استاد دانشگاه تربیت‌مدرس در تشریح پیگیری‌های صورت گرفته برای آزادی محقق جوان کشورمان گفت: «شورایی در دانشگاه تربیت مدرس جهت پیگیری آزادی آقای سلیمانی تشکیل شده است. فتح‌اللهی معاون پژوهشی دانشگاه‌، فواد ایزدی مدیر مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان، مجتبی زارعی رئیس سازمان بسیج اساتید کشور در این شورا حضور دارند و رئیس بسیج استان تهران، کانون دانشگاهیان ایران اسلامی هم در این فعالیت همکاری می‌کنند. رئیس دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس نیز مستقیما پیگیر آزادی ایشان هستند. پیگیری آزادی دکتر سلیمانی نیازمند برنامه‌ریزی جدی است.»

وی با اشاره به وضعیت سلامتی این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «سلامتی ایشان واقعا در خطر است و متاسفانه هیچ توجهی به این مساله نمیشود. به نظر می‌رسد هیچ توجهی از نظر تغذیه برای ایشان قائل نشده‌اند و اخیرا با خبر شدیم از ناحیه چشم هم دچار ضعف بینایی شدند. حتی زمانی که خواستیم از طریق آمازون برایشان کتاب ارسال شود، گفتند که دیگر نمی‌تواند مطالعه کند. از سوی دیگر وی بیماری سوء‌تغذیه هم گرفته است.»

مسلمی‌نائینی در ادامه اظهار کرد: «دادگاه ایشان یک سالی است که تشکیل نشده است.

آنها می‌خواهند به زور اقراری برخلاف واقع بگیرند که با مقاومت دکتر سلیمانی مواجهه شده‌اند و ایشان به هیچ عنوان زیر بار تعهدات اعلامی نرفته‌اند. به همین علت فشارها به ایشان بیشتر شده که امیدواریم با کارهایی که در حال انجام است هرچه زودتر شاهد آزادی این دانشمند جوان بین‌المللی ایرانی باشیم.»

این استاد دانشگاه تربیت مدرس درباره برنامه‌های در دست اقدام برای آزادی سلیمانی اضافه کرد: «برنامه‌های مختلفی طراحی شده و درحال پیگیری است. اولی درخواستی است که نوشته شده و بیشتر از دو هزار نفر از دانشمندان داخلی و خارجی امضا کرده‌اند. یکی دیگر مکاتبه و مطالبه‌ از کلینیکی است که ایشان را دعوت کرده؛ آنها باید بیشتر احساس مسئولیت کنند و پیگیری لازم را درخصوص وضعیت دکتر سلیمانی داشته باشند؛ چراکه حضور او به دعوت این کلینیک اتفاق افتاده است. کلینیکی که به‌عنوان یکی از موسسات تحقیقاتی بزرگ آمریکا شناخته می‌شود و متاسفانه به نظر می‌رسد تاکنون پیگیری خاصی نداشتند و باید در این زمینه فعال‌تر شوند.»

وی پیگیری‌های حقوقی وزارت امور خارجه و معاونت حقوقی وزارت علوم را ناکافی برشمرد و افزود: «به نظر می‌رسد در چند روز اخیر مسئولان وزارت خارجه فعال‌تر شده‌اند. آقای ظریف تقریبا در هر مصاحبه‌ای که در نیویورک داشتند، گریزی به این قضیه زدند. انتظار این بود که پیگیری‌ها جهت آزادی این دانشمند از ابتدا جدی‌تر می‌بود.»

آخرین وضعیت استاد بازداشت‌شده از زبان برادرش

رسول سلیمانی درباره وضعیت برادرش مسعود سلیمانی در آمریکا گفت: «ایشان تقریبا چند روز یک بار با سه شماره‌ای که مجاز به استفاده هستند، تماس می‌گیرند. شنبه این هفته افرادی از دفتر حافظ منافع به همراه وکلای ایشان برای رسیدگی به وضعیت‌شان به زندان می‌روند، اما اجازه ندادند قرآن و سایر کتاب‌ها و حتی داروهایی را که به همراه داشتند، به ایشان برسانند. درصورتی که برای سایر بازداشتی‌ها چنین محدویت‌هایی وجود ندارد. از سوی دیگر قاضی هم جوابگو نیست، باید تاکنون رای اعلام می‌شد که هنوز رایی صادر نشده است.»

وی با اشاره به بیماری گوارشی برادرش افزود: «او از بیماری IBS (سندروم روده تحریک‌پذیر) رنج می‌برد و این بیماری در وضعیت بدتری قرار گرفته که باعث ایجاد شرایط روحی نابسامانی شده و وضعیت بینایی او نیز دچار مشکل شده است. یک جلد قرآن از یکی دیگر از زندانیان به جا مانده بود که مطالعه می‌کرد، اما اخیرا گفته که دیگر نمی‌تواند مطالعه کند. برادرم همچنین از غذاهایی که آنها می‌دهند نمی‌تواند مصرف کند. در کنار این شرایط سخت او هنوز از درگذشت مادرمان بی‌خبر است و به شیوه‌های مختلف سعی می‌کنیم او بی‌خبر بماند.»

پیگیری‌های مستمر ظریف برای آزادی

سلیمانی به پیگیری‌های وزیر امور خارجه در این پرونده اشاره کرده و ادامه داد: «از طریق ایمیل با آقای دکتر ظریف در ارتباط هستم. ایشان هم به‌صورت مستمر پیگیر احوال آقای برادرم است. از ظریف درخواست کردم از بالاترین ظرفیت دیپلماسی خود در این موضوع استفاده کند. ایشان هم پاسخ دادند که شرایط اصلا خوب نیست، ولی تمام تلاش خود را برای بهبود وضعیت دکتر سلیمانی انجام داده‌ام و ادامه هم خواهم داد.»

وی اضافه کرد: «از ظریف درخواست کردم در سخنرانی‌ها و جلساتی که دارند، این مساله را پیگیری کنند. تقریبا هر روز با وزیر امور خارجه در ارتباط بودم و پیگیر مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهای اخیر رسانه‌ای ایشان هستم. آقای ظریف در رابطه با دکتر سلیمانی مستقیما اشاره کردند و حتی تلویحا پیشنهاد معاوضه دادند. نکته‌ای که برای ما بیش از همه چیز اهمیت دارد، نتیجه این پیگیری‌هاست.»

سلیمانی با گلایه از رسانه‌ها در زمینه پوشش رسانه‌ای اخبار مربوط به این استاد برجسته گفت: « رسانه‌ها برای مسائل کوچک و کم‌اهمیت ورود گسترده دارند و هیاهو به‌راه می‌اندازند، اما برای این مساله آنچنانکه باید، کار خاصی صورت نگرفت. از تمام کسانی که می‌توانستند برای اذهان عمومی داخل کشور کاری کنند ولی نکردند، گله دارم. از سلبریتی‌ها و مردم گلایه‌مندم. این گلایه‌ها به خاطر برادرم نیست، برای این است که روشنگری لازم حاصل شود تا اساتید و دانشجویان با حقایق آمریکا آشنا شوند و بدانند که چه شرایط بدی حاکم است.»

وی در پایان خاطرنشان کرد: «منتظر تماس از جانب مسئولان ایرانی حاضر در نیویورک هستیم و امیدواریم در وضعیت برادرم تغییری حاصل شود.»

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از پایگاه خبری جهان نیوز ، تاریخ انتشار: 4 شهریور 1398 ، کدخبر: 702167 ، www.jahannews.com