شعارسال: تراکم جمعیت روستایی در هر کیلومتر مربع از خراسان‌رضوی 9/14 درصد و نرخ روستانشینی در استان 9/26 درصد است. خراسان‌رضوی به‌عنوان یکی از استان‌های مرزی و تأثیرگذار در اقتصاد کشور، نیازمند توجه بیش‌تری است تا همه برنامه‌ها بر ارائه خدمت به روستاها متمرکز و از مهاجرت روستاییان به شهرها جلوگیری شود.

2هزار و 389 دهیاری در خراسان رضوی فعالیت می‌‌کنند

مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان‌رضوی با اشاره به این‌که طبق آمار سرشماری سال 95، خراسان‌رضوی دارای سه‌هزار و 281 آبادی دارای سکنه است، افزود: تاکنون برای دوهزار و 434 روستا مجوز دهیاری صادر شده، ولی به‌دلیل وجود برخی مشکلات در تقسیمات کشوری، تعداد دهیاری‌های ما براساس کد آبادی تغییر پیدا کرده‌است و تعداد دوهزار و 389 دهیاری با مجوز فعالیت می‌‌کنند که اگر مشکلات برطرف شود، 45 روستای دیگر هم کد دریافت خواهند کرد.

محمدعلی همدمی‌نژاد در رابطه با آخرین وضعیت مهاجرت از روستاهای استان گفت: در سال‌های اخیر با توجه به مشکل خشک‌سالی و نبود شغل، مهاجرت از روستاها به شهرها افزایش بسیاری داشته و این مهاجران در اطراف شهرهای بزرگ مانند مشهد حاشیه‌نشینی می‌کنند. برای این‌که این مشکل تا حدودی حل شود، روستاهایی که مهاجرت گسترده داشتند، با همکاری فرمانداری و دستگاه‌های اجرایی مربوطه شناسایی شدند و طرح‌هایی درخصوص توانمندسازی افراد جهت ایجاد اشتغال و معکوس‌کردن مهاجرت اجرا شده ‌است. در این زمینه با همکاری بانک سینا و بنیاد علوی استعداد بسیاری از روستاها شناسایی شد و توانستیم به نتایج خوبی برسیم.

همدمی‌نژاد آمار بیکاری روستاییان در خراسان‌رضوی را 7/10 درصد اعلام و اضافه کرد: این رقم برای سال 97 است و سعی داریم آن را تا حد ممکن با برنامه‌هایی که در دست داریم، کاهش دهیم.

ارائه تسهیلات اشتغال‌زایی به روستاییان

این مسئول در رابطه با اجرای طرح توسعه پایدار اشتغال روستایی در استان خراسان‌رضوی گفت: اقدام دولت تدبیر و امید در حوزه اشتغال روستایی بسیار چشمگیر بوده‌است. پیش از راه‌اندازی سامانه کارا، از محل صندوق توسعه ملی تسهیلاتی به روستاییان واگذار می‌شد که مبلغ آن برای کل کشور 5/1 میلیارد دلار در نظر گرفته شده بود. این تسهیلات با سود صفر درصد در مناطق مرزی و چهار درصد در روستاهای غیرمرزی پرداخت می‌شد که بازپرداخت وام‌های چهاردرصدی با اقساط درازمدت بود، اما از سال 96 که ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ارائه تسهیلات به طرح‌های اشتغال‌زایی ذیل برنامه اشتغال فراگیر را از منابع بانک‌های عامل منتخب تصویب کرد و هیئت وزیران هم آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری را با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی به تصویب رساند، سامانه کارا به‌منظور تسهیل در فرآیند ارائه تسهیلات در اختیار سرمایه‌گذاران و کارآفرینان قرار گرفت. درهمین‌جهت طرح‌های اشتغال‌زایی از کل استان خراسان‌رضوی جمع‌آوری و به بانک‌ها ارسال شد که شغل‌های فراوانی را در روستاها ایجاد کرده‌است.

پرداخت تسهیلات اشتغال‌ روستایی به 6هزار و 209 طرح

همدمی‌نژاد افزود: سهم خراسان‌رضوی از تسهیلات ارائه شده 652 میلیارد تومان است که تاکنون 6/565 میلیارد تومان به بانک‌های ما ابلاغ شده‌. دستگاه‌های اجرایی نیز در این زمینه همکاری خوبی با ما داشتند و تاکنون 7/437 میلیارد تومان در قالب شش‌هزار و 209 طرح پرداخت شده و حدود سه‌هزار شغل ایجاد کرده‌است. همچنین شهرستان‌های تربت‌جام، قوچان و مشهد رتبه‌های اول را در جذب اعتبارات داشته‌اند. ‌

مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان‌رضوی اضافه‌کرد: حدود 70 درصد مشاغل روستایی استان مربوط به حوزه کشاورزی و صنایع وابسته است. اعتبارات جذب شده نیز بیش‌تر در حوزه‌ کشاورزی و دام و سپس ارائه خدمات گردشگری مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین 16 نقطه روستایی در خراسان‌رضوی برای بحث گردشگری تعیین شده که سال گذشته در دو مرحله و در مجموع یک‌میلیارد و 680 میلیون ریال اعتبار به هر یک از این نقاط داده شد.

خشک‌سالی و بحران آب، از دلایل مهاجرت روستاییان خراسان

همدمی‌نژاد خشک‌سالی و بحران آب را از دیگر دلایل مهاجرت روستاییان خراسان برشمرد و با اشاره به اقداماتی که برای حل این مشکل صورت گرفته‌است، افزود: مشکل آب در اکثر روستاهای کشور وجود دارد و در این زمینه اداره آب و فاضلاب روستایی استان توانسته بسیاری از مشکلات را با مشارکت مردم، جذب اعتبارات و اجرای برنامه‌های مختلف حل کند؛ برای مثال حدود 800 روستا با تانکر آب‌‌رسانی می‌شدند که این رقم امسال به 400 روستا کاهش پیدا کرده‌. همچنین بارش‌های سال گذشته‌ تعداد مراجعان بابت مشکل آب را کاهش داده‌است.

افزایش امکانات زیربنایی در روستاها

وی درخصوص خدمات دولت برای توسعه زیربناها و افزایش امکانات رفاهی، خدماتی و بهداشتی روستاهای خراسان‌رضوی گفت: ‌رویکرد دولت در این زمینه بسیار مثبت بوده‌است. در ابتدای دولت یازدهم شش‌هزار و 560 کیلومتر راه آسفالت داشتیم و در طول سال‌های 92 تا 98 یک‌هزار و 47 کیلومتر راه روستایی آسفالت شده است. طرح هادی از خدمات دیگری است که برای روستاها در نظر گرفته شده. در ابتدای سال 92، 682 طرح مصوب داشتیم که در شهریور امسال این رقم به دوهزار و 522 طرح رسید و تعداد روستاهایی که طرح هادی در آن‌ها اجرا می‌شود، به 952 روستا رسیده‌. همچنین توزیع آب بهداشتی و گاز تا انتهای امسال به 97 درصد کل روستاهای استان خراسان‌رضوی تعمیم می‌یابد.

این مسئول اضافه‌کرد: در زمینه آموزشی برنامه‌ریزی‌های خوبی از جانب وزارت آموزش ‌و پرورش و ادارات استان انجام شده‌است. در سال 92 و در ابتدای آغاز به‌کار دولت تدبیر و امید حدود 14هزار و 348 کلاس درس در استان بود که این رقم در شهریور 98 به 18هزار و 309 رسیده‌. در حوزه خانه‌های بهداشت و پزشک خانواده نیز در روستاها توسعه قابل‌توجهی داشته‌ایم.

همدمی‌نژاد در رابطه با فعالیت دهیاری‌ها و عملکردشان افزود: دهیاری‌ها به‌عنوان یک نهاد خودکفا تأسیس شده‌اند و از قانون تجمیع عوارض به‌عنوان کمک به بودجه دهیاری‌ها استفاده شده‌است. در سال‌های اخیر نیز براساس صحبت‌هایی که با مجلس داشتیم، سهم دهیاری‌ها تغییراتی داشته، به‌طوری‌که در سال 96 بالغ‌بر 224 میلیارد تومان به حساب دهیاری‌ها واریز شده‌ که یک‌ رقم نسبت به نهادهای دیگر بالاتر است؛ اما با توجه به این‌که تعداد روستاها زیاد است، در سال‌های اخیر مجلس ارقامی را برای تعلق به دهیاری‌ها به‌منظور انجام طرح‌های روستایی در نظر گرفته، درحالی‌که این نهاد یک نهاد عمومی غیردولتی است و خود مردم هم باید مشارکت داشته باشند تا طرح‌های عمرانی و... به بهترین نحو در روستاها انجام شود.

کاهش مهاجرت از روستاها در گرو توجه به تولید و اشتغال

مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان‌رضوی در پایان گفت: توجه به تولید، اشتغال و اجرای طرح‌های هدف‌دار و نظام‌مند اقتصادی به توسعه پایدار روستاها و کاهش مهاجرت روستاییان می‌انجامد، در غیر این صورت با افزایش بیکاری و مهاجرت روستانشینان زندگی شهری هم با مشکلات فراوانی روبه‌‌رو خواهد بود. هر چند دوام و استمرار دو دهه پدیده خشک‌سالی کشور شرایط زندگی را در روستاها دشوار و روستاییان و عشایر را به زندگی در شهرها سوق داده، اما با ایجاد مزیت‌های زندگی در این مکان‌ها و اجرای طرح‌های اقتصادی و اشتغال‌زا می‌توان از مهاجرت آنان جلوگیری کرد. ازهمین‌رو تمام تلاش سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف خراسان‌رضوی ایجاد مهاجرت معکوس و افزایش مزیت‌های زندگی در روستاها است و تحقق این مهم را در قالب اجرای طرح‌های اقتصادی، بهسازی روستا، ایجاد رفاه و توسعه خدمات زیربنایی و روبنایی دنبال کرده‌ایم، با وجود این هنوز این حوزه نیازمند توجه بیش‌تری است.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 22مهر1398 ، کدخبر: 76320: www.sabzineh.org