شعار سال: در ادبیات عامه داستان های زیادی از بختک وجود دارد.
در ادبیات ماورایی ، بَختَک (یا بَختو) را موجودی مادینه موهوم و مهیب که شبها بر برخی خفتگان سنگینی میکند، میپندارند. عوام بختک را که تجسم کابوس است، عفریته یا ماده دیوی ناپیدا یا جنی سهمناک میپندارند که پیکرش از قیر و بینیاش از گل است. این موجود نامرئی، در تاریکی شب همچون «سیاهی» بر خفتگان، بویژه جوانان، نمایان میشود و آنان را چندان میفشارد که نفس شان میگیرد و از حرکت باز میمانند و زبان شان بند میآید. بنابر افسانهها، بختک کنیز اسکندر و همسفر او در جستجوی آب حیات بود. اسکندر پس از دست یافتن به آب حیات، مشکی از آن برداشت و از شاخه درختی آویخت، اما کلاغی با منقارش مشک را سوراخ کرد و آب بر زمین ریخت. بختک بیدرنگ مشتی از آب حیات را پنهان از چشم اسکندر نوشید. وقتی اسکندر آگاه شد، بربختک خشم گرفت و فرمان داد تا بینی او را ببرند و دماغی گلین از خاک آغشته به آب زندگانی، به جای آن بگذارند. از آن پس کلاغ (عمر طولانی) و بختک زندگی جاودانه یافت. این در حالی است که، داستان بختک و اسکندر ـ به شرحی که گذشت ـ در هیچیک از آثار معتبر، چون شاهنامه فردوسی، اسکندرنامه نظامی و خردنامه اسکندری جامی و کتابهای قصص انبیا نیامده است.
فلج خواب یا به اصطلاح عموم بختک به علت استرسهای روزانه و دیدن کابوسهای وحشتناک فراوان مانند افتادن از جایی، غرق شدگی یا مرگ به وقوع میپیوندد. در این حالت فرد احساس میکند جسمش سنگین گشته و هر چه فریاد میزند کسی صدایش را نمیشنود، اما خوشبختانه این حالت هیچگونه عارضه جسمی در پی ندارد ومی توان با لمس بدن فرد یا صدا کردن اسم او، وی را از این حالت خارج کرد. فلج خواب درصد کمی از مردم جهان را تحت تاثیر قرار میدهد، اما این شرایط میتواند برای افرادی که به آن دچار میشوند، تجربهای وحشتناک باشد.
خواب در بیشتر موارد به عنوان یکی از گزینههای آرامش بخش برای انسان شناخته میشود. خواب به بازیابی انرژی کمک میکند و شرایط لازم برای بهبود بیماریها را فراهم میکند. اما این عنصر آرامش بخش میتواند جنبههای ترسناکی نیز داشته باشد که یکی از آنها فلج خواب است.
فلج شدگی در عمیق ترین مرحله خواب پیش میآید:
امیرهوشنگ جلالی، متخصص گوارش و غدد، در خصوص این اتفاق گفت: همانگونه که از نام آن مشخص است، فلج خواب به معنای فلج شدن بدن شماست و بدون در نظر گرفتن میزان تلاشی که برای حرکت دستها و پاها و یا نشستن انجام میدهید، در این کار موفق نخواهید بود. او ادامه داد: این شرایط زمانی رخ میدهد که خواب رِم (عمیقترین مرحله خواب، جایی که رویاها شکل میگیرند) را تجربه میکنید، در شرایطی که بیدار هستید. در این شرایط ارتباط بین بدن و ذهن قطع شده است، و اگرچه ذهن بیدار است، اما بدن گرفتار و فلج باقی مانده است.
نورنهای حرکتی تحریک نمیشوند:
مرحله REM خواب که خواب دیدن در آن اتفاق میافتد، زمانی است که عضلات ارادی ما فلج میشوند، چرا؟ این پدیده رِم آتونیا گفته میشود و جلوی حرکت ما در خوابها و رویاهایمان را میگیرد. علت آن هم این است که نورنهای حرکتی تحریک نمیشوند و بدن حرکت نمیکند.
10 دقیقه پس از خواب بهبود می یابید:
جلالی در پایان گفت: در برخی موارد این فلج شدگی حتی میتواند بعد از بیدار شدن نیز به مدت 10 دقیقه ادامه داشته باشد؛ حالتی که به آن فلج خواب گفته میشود.
در مجموع متوجه شدن از فیزیولوژی و مکانسیمهای خواب به غلبه کردن بر فلج خواب کمک شایانی میکند. استرسهای مزمن و برهم خوردن ریتم خواب میتوانند اسیبهای متعددی بر روی سلامتی داشته باشند. عادتهای سالم خوابیدن فقط برای بهبود این عارضه نبوده و بر سلامتی کل بدن تاثیر گذار هستند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ 7 دی 98، کد مطلب: 941891: www.borna.news / سایر منابع.