شعارسال : خراسان جنوبی با وجود خرده مالکی شدید، کیفیت نامطلوب منابع آب و شوری آب زمینه مناسبی برای اجرای سیستم آبیاری تحت فشار ندارد.

هم اکنون کاهش نزولات جوی، مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی و پایین رفتن سطح منابع آب زیرزمینی این هشدار را به کشاورزان خراسان جنوبی می‌دهد که باید هر چه سریع‌تر کشاورزان را برای تغییر شیوه آبیاری ترغیب و با دریافت تسهیلات مورد نیاز روش‌های آبیاری نوین را در استان اجرا کنند.

* تجهيز414 هکتار از اراضي خراسان جنوبي به سيستم نوين آبياري

هاشم ولی پور مطلق رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفت و گو با ایسنا گفت: سال گذشته در 900 هکتار از اراضی کشاورزی خراسان جنوبی سیستم آبیاری تحت فشار اجرا شد و امسال نیز مبلغ 43 میلیارد تومان اعتبار ملی برای آبیاری تحت فشار در نظر گرفته شد.

وی افزود: در حال حاضر 4 هزارو 713 هکتار از اراضی استان مجهز به سيستم آبياري است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: از 190 هزار هکتار اراضی کشاورزی خراسان جنوبی تنها 11 هزار و 400 هکتار از اراضی به سیستم‌های آبیاری تجهیز شد.

ولی‌پورمطلق افزود: 5 میلیون و 376 متر مکعب آب در سال 93 و 94 با اجرای طرح آبیاری تحت فشار در خراسان جنوبی صرفه‌جویی شد و شاخص ما در اراضی بخش کشاورزی 13.5 درصد بوده که این میزان در کشور 33.47 است.

وی با اشاره به خشکسالی‌های 17 ساله در خراسان جنوبی اظهار کرد: باید بهره‌وری از آب از نظر اقتصادی بالا برود و مصرف آب را در بخش تولید کم کنیم که مهم‌ترین و کم هزینه‌ترین راهکار برای مشکل آب خراسان جنوبی توجه به حوزه آب و خاک است و در بخش کشاورزی برای استفاده بهینه از آب باید از سیستم‌های نوین آبیاری استفاده کرد.

وی درخصوص برنامه آینده جهادکشاورزی برای آبیاری قطره ای ، گفت: به ازای هرهکتار آبیاری تحت فشار مبلغ 65 میلیون ریال کمک بلاعوض، به ازای هر هکتار آبیاری کم فشار مبلغ 32 میلیون ریال کمک بلاعوض و به ازای هرهکتار آبیاری بارانی مبلغ 50 میلیون ریال کمک بلاعوض پرداخت می‌شود.

ولی پور مطلق، افزايش راندمان آبياري، كاهش رشد علف‌هاي هرز، صرفه‌جويي در نيروي كارگري، عدم نياز به تسطيح اراضي، كاهش خسارت ناشي از شوري آب به درختان، افزايش محصول را ازجمله مزایای آبیاری قطره‌ای برشمرد.

* كوچك شدن اراضي كشاورزي پيامد منفي بسياري به دنبال دارد

علی شفیعی مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز با اشاره به اینکه خرده‌مالكي بر بيشتر منابع آبي خراسان حاكم است، به ایسنا گفت: كوچك شدن اراضي كشاورزي پيامد منفي بسياري به دنبال دارد كه از جمله آنها نبود امكان مديريت و برنامه‌ريزي درست براي كاهش مصرف آب و انرژي و استفاده بهينه از خاك، نيروي انساني و ماشين آلات است كه در نهايت منجر به افزايش هزينه توليد و جلوگيري از توليد محصول با كيفيت مطلوب و استاندارد مي‌شود.

وی افزود: خراسان جنوبي یکی از خشک‌ترین استان‌ها است و کمبود آب همواره یکی از مهمترین موانع در روند توسعه کشاورزی آن به شمار می‌رود.

شفیعی اظهار کرد: در طول زمان‌های متمادی کشاورزان در قالب دانش بومی خود روش‌های متعددی را برای مقابله با پدیده خشکسالی و پیامدهای ناشی از آن ابداع و توسعه داده‌اند.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ادامه داد: آنچه مسلم است با توجه به اهمیت این روش‌ها به عنوان ابزاری مهم در مدیریت منابع آب در مناطق مختلف روستایی، در این زمینه لازم است تا دانش بومی کشاورزان برای مقابله اثربخش تر با خشکسالی مورد توجه جدی قرار گیرد.

شفیعی گفت: کشاورزان در قالب دانش بومی خود از روش‌های سنتی متعددی برای مقابله با خشکسالی و پیامدهای گسترده ناشی از آن استفاده می‌کنند که برخی از مهمترین آنها شامل؛ مواردی همچون ایجاد استخرهای ذخیره آب، اندود کردن جوی‌ها و نهرها با خاک رس، حذف ریشه‌های سطحی، هرس شدید درختان در مواقع خشکسالی، ماله‌زنی و دیسک زدن خاک پس از آبیاری، استفاده از کاه و کلش در موقع آبیاری، کاشت عمقی بذر گندم و پنبه، کشت محصولات و ارقام مقاوم به کم آبی، پیش‌بینی هوا از طریق روش‌های سنتی، کشت محصولات زودرس، استفاده از روش‌های زراعی کم شخم، کشت همزمان محصولات و کشت ردیفی می‌شوند.

* کشاورزان از تجهیزات با کیفیت در اجرای روش‌های نوین آبیاری استفاده کنند

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: جهاد کشاورزی در خصوص اجرای طرح‌های آبیاری نوین به کشاورزان مشاوره می‌دهد که گاهی برخی کشاورزان خارج از چارچوب پیشنهادی برای خرید تجهیزات مورد نیاز اقدام می‌کنند و این باعث اجرای بی‌کیفیت این طرح‌ها می‌شود.

وی تصریح کرد: انتظار ما از کشاورزان این است که در زمینه اجرای این طرح از مشاوره‌های جهادکشاورزی استفاده کنند و تجهیزات بی‌کیفیت برای نصب خریداری نکنند.

شفیعی با بیان اینکه به جد پیگیر اجرای این طرح با توجه به خشکسالی‌های چندین ساله در استان هستیم، اظهارکرد: در چارچوب قوانین این تسهیلات به کشاورزان پرداخت می‌کنیم.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ادامه داد: خرده مالکی در خراسان جنوبی سبب شده که هزینه‌های این روش آبیاری بیشتر برآورد شود و کشاورزان باید برای زمین‌های کشاورزی استخر جداگانه و دینام نصب کنند که این عامل برای کشاورزان مشکلاتی در پی داشته است.

شفیعی، خرده مالکی شدید، کیفیت نامناسب آب بعضی از منابع آب، گرمای زیاد و وجود بادهای موسمی شدید، افزایش و یا نوسانات شدید قیمت‌ها و کمبود مشاور و پیمانکار بومی را از جمله مشکلات اجرای طرح‌های آبیاری نوین در خراسان جنوبی برشمرد.

وی علت اصلی یا مشکلات توسعه نیافتن اجرای این طرح در مزارع کشاورزی را خرده مالكي، مشكلات اجتماعي و پايين بودن اعتبارات بلاعوض دانست.

* هدر رفت آب کشاورزی در مسیرهای خاکی

حسین امامی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی نیز گفت: با توجه به خشکسالی‌های چندین ساله و افزایش برداشت‌ها از منابع آب زیرزمینی باید برای باقی مانده آب مدیریت صحیح و مصرف درست اجرا تا کسری آب جبران شود.

وی افزود: با اشاره به هدررفت آب کشاورزی در مسیر کانال‌های خاکی، افزود: برای بالا بردن راندمان آبیاری در مزارع باید از آبیاری تحت فشار و قطره‌ای استفاده کرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: با ایجاد بستر و زیرساخت‌های لازم در بخش کشاورزی به عنوان بالاترین مصرف کننده آب در خراسان جنوبی می‌توان دغدغه‌های کمبود آب را جبران کرد.

امامی اظهار کرد: یکی از راه‌های جلوگیری از هدر رفت آب تغییر دادن الگوی کشت است که کنترل برداشت آب، نصب کنتورهای هوشمند در چاه‌های کشاورزی و جلوگیری از چاه‌های غیر مجاز از دیگر برنامه‌ها برای کاهش هدر رفت آب در خراسان جنوبی است.

وی یادآور شد: با نصب کنتورهای هوشمند آب سهم هر کشاورز برای برداشت از چاه‌های کشاورزی مشخص و از برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیر زمینی جلوگیری می‌شود.

باید گفت؛ کاهش نزولات جوی، مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی و پایین رفتن سطح منابع آب زیرزمینی این هشدار را به کشاورزان خراسان جنوبی می‌دهد که باید هر چه سریع‌تر برای تغییر شیوه آبیاری ترغیب و با دریافت تسهیلات مورد نیاز روش‌های آبیاری نوین را در استان اجرا کنند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وب سایت خبرگزاری دانشجویان ایران "ایسنا" استان خراسان جنوبی ، تاریخ انتشار شنبه 09 آبان 1394 ، کد مطلب : 948-284-5 : www.birjand.isna.ir