شعارسال: نخستین روز هفته دولت بود که محمود واعظی به عنوان نماینده دولت و همچنین وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به قم آمد تا ضمن ابلاغ سلام رئیس جمهور و اعضای دولت به مراجع معظم تقلید، گزارشی کلی هم از وضعیت عمومی کشور در حوزه‌های مختلف ارائه دهد.

اگرچه بحث‌های مختلفی در این دیدارها مطرح شد؛ اما به نظر می‌رسد توجه خاص مراجع معظم تقلید به بحث فضای مجازی که پیش از این هم مسبوق به سابقه است، و البته گزارش‌های تکمیلی جناب وزیر در این زمینه، فضای مناسبی را پدید می‌آورد تا در این نوشتار ضمن اشاره به کلیت بحث‌های انجام شده، راهکارهایی هم در راستای استفاده همه جانبه از فرصت‌های فضای مجازی در کنار کاستن تهدیدهای احتمالی این فضا مطرح شود.

بنابراین می‌توان کلیت مطالب مطرح شده در این دیدارها را از زبان مراجع معظم تقلید و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات چنین بر شمرد:

الف. توجه دادن به این نکته که نمی‌توان دور کشور دیوار کشید؛ در عین حال باید کاری کرد که مشکلات و کاستی‌های فضای مجازی به کمترین حدّ خود برسد.

ب. منطقی نبودن ذخیره اطلاعات 20 میلیون کاربر ایرانی در خارج از کشور و توسط تلگرام.

ج. اشاره به اینکه تاکنون در زمینه فیلترینگ هوشمند و صیانت اجتماعی، کار فراوانی با همکاری 14 دانشگاه و پژوهشگاه مختلف انجام شده است.

د. اشاره به این نکته که هدف همه دلسوزان در زمینه فضای مجازی یکی است؛ اگرچه ممکن است اختلاف نظرهایی در روش‌های اجرایی باشد.

ه. توجه دادن به این نکته که فضای مجازی برای همه جوامع، هم فرصت است و هم تهدید که باید از فرصت‌ها استفاده کرد و تهدیدها را کمتر کرد.

و. تولید محتوا، اساس کار در فضای مجازی است و بر این اساس، 10 برابر کردن تولید محتوا در برنامه ششم توسعه هم مورد توجه قرار گرفته است تا با همکاری قم به عنوان متخصص تولید محتوا و فرهنگ‌سازی، گام‌های جدی‌تری برداشته شود.

اکنون می‌توان چنین گفت که با توجه به نگرانی صریح مراجع معظم تقلید در خطرناک بودن فضای مجازی برای اقشار مختلف جامعه و به ویژه نوجوانان و جوانان، شاید بتوان این نکته را به عنوان مهم‌ترین نکته مطرح شده در این دیدارها برشمرد:

«تلاش شده و می‌شود تا با تولید محتوا، فیلترینگ هوشمند و البته راه اندازی شبکه ملی اطلاعات که فاز نخست آن در همین هفته دولت به بهره برداری می‌رسد و مزایایی مانند سرعت بالاتر، هزینه کمتر و محتوای غنی‌تر دارد، تهدیدهای فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به حداقل برسد.»

اینک و در ادامه این نوشتار، لازم است تا راهکارهایی برای تحقق سریع‌تر مطالب مطرح شده مورد اشاره و دقت نظر قرار گیرد:

یک. با توجه به تدبیر مناسب در راه اندازی شورای فرهنگی اجتماعی وزارت‌خانه ارتباطات و فناوری اطلاعات، لازم است تا برای تحقق عینی مطالب و اهداف مطرح شده، کارگروه‌هایی متشکل از کارشناسان فنی وزارت‌خانه و البته کارشناسان تولید محتوای حوزه‌های علمیه و مراکز دانشگاهی و پژوهشی فعال در امر فضای مجازی تشکیل شود تا امر تولید محتوا به شکل جدی‌تری پیگیری و مطالبه شود. بدیهی است این کارگروه‌ها همچنین می‌توانند زمینه را برای توسعه تبلیغ طلاب مبتکر و خلاق در فضای مجازی که طبق آمار رسمی، هم اکنون هزار و 400 مبلّغ تأیید شده در این فضا مشغول به فعالیت هستند، با گسترش آموزش کاربردی به طلاب علاقه‌مند و البته ایجاد علاقه‌مندی در سایر طلاب فراهم کنند.

دو. یکی از نکات مهم مطرح شده در دیدار وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با مراجع معظم تقلید، نکته‌ای بود که از زبان آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی(حفظه الله) بیان شد. بخشی از سخنان این مرجع تقلید چنین است:

«... روز گذشته با شنیدن گزارش‌های فضای مجازی نسبت به وضعیت جوانان کشور و تهاجم ضد فرهنگی دشمن گریه کردم ... بر اساس آمار بخش قابل توجهی از مردم پنج تا 9 ساعت در روز با تلگرام ارتباط دارند و این در حالی است که افراد در کشورهای غربی تنها 16 ساعت در ماه یعنی حدود نیم ساعت در روز از این شبکه استفاده می‌کنند ... آمارها همچنین نشان می‌دهد که بیش از 80 درصد دانش‌آموزان، با معدل 12 یا کمتر از این، نمره قبولی خود را دریافت کرده‌اند که علت اصلی این افت تحصیلی، گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی بوده است.»

این چنین است که باید گفت یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، باید اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به عموم مردم از طریق رسانه‌ها و با استفاده از تبلیغات خلاقانه و مبتکرانه باشد تا عموم مردم نسبت به هویت شبکه‌های اجتماعی و ضرورت حرکت به سمت استفاده صحیح از آن‌ها، دانش بیشتری کسب کنند. بدیهی است مرحله بعدی این آگاهی بخشی، آموزش عمومی از طریق رسانه‌هاست تا بر این اساس، عموم استفاده کنندگان از این شبکه‌ها بتوانند این آموزش‌ها را در زندگی روزمره خود به کار گیرند و به بهبود سبک زندگی خود کمک کنند و البته نظارت دقیق‌تری هم از سوی والدین بر فرزندان صورت گیرد.

سه. باید اذعان کرد که قم و حوزه علمیه قم با وجود همه کاستی‌های موجود در راه تبلیغ در فضای مجازی، گام‌های قابل توجهی در این زمینه برداشته است؛ گام‌هایی که تجربیات حاصل از آن می‌تواند برای مدیران و کارشناسان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مغتنم باشد. از این رو ضروری است تا علاوه بر استفاده از حوزه علمیه برای تولید روزافزون محتوای سالم و غنی ایرانی اسلامی، از تجربیات ساختاری این گروه از طلاب و مبلغان مجازی حوزه‌های علمیه هم استفاده شود. البته نباید از نظر دور داشت که خود کارشناسان فعال فضای مجازی در حوزه‌های علمیه که عموماً جوانان با نشاط، نوآور و مبتکری هستند، هم لازم است تا با برگزاری نشست‌های مستمر و منظم، ایده‌ها، طرح‌ها و نظرات کارشناسی خود را برای طرح در کارگروه‌های مشترک حوزه و وزارتخانه ارتباطات گردآوری کنند تا از این رهگذر، هم مطالبه‌ای وسیع و ملی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات پدید آید و هم به تبع آن، شاهد تحولی نوین در عرصه استفاده بهینه از فرصت‌های فضای مجازی در کشور و کاهش حداکثری تهدیدهای این حوزه باشیم؛ ان شاء الله.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: 6شهریور1395، کدخبر: 13950606001088: www.farsnews.com