شعار سال:کاهش غیراصولی قیمت گوجه‌فرنگی به معضلی حل‌نشدنی برای کشاورزان تبدیل‌شده و حتی خرید حمایتی دولت نیز حلال مشکلات نبوده و کشاورزان از سوی دلالان نیز تحت فشار هستند و همچنان مشکلات آنان پابرجاست.

اکنون دوباره فصل برداشت گوجه‌فرنگی رسیده و کشاورزان باید همچون گذشته سنگ صبور بازار آشفته‌ای باشند که سایه‌ها ایجاد کرده‌اند، انگار این دست‌های پشت‌ پرده‌ نمی‌خواهند به این زودی‌ها رو شوند.

بنا به گفته مسئولان سازمان جهاد کشاورزی قرار است امسال ۴۸۰ هزار تُن گوجه‌فرنگی از مزارع هفت شهرستان جنوب کرمان برداشت شود و این درحالی است که کشاورزان منطقه با یک بازار آشفته مواجه شده‌اند، به‌گونه‌ای که قیمت هر کیلوگرم گوجه به ۵۰۰ تومان رسیده است. یکی از کشاورزان جیرفتی وقتی گوجه خود را برای فروش به میدان تره‌بار آورده بود با شنیدن قیمت‌های پیشنهادی از سوی دلالان، حاصل دسترنج خود و خانواده‌اش را از بالای وانت نیسان به کف میدان ریخت و از مسئولان خواست برای این وضعیت اسف‌بار چاره‌ای بیندیشند؛ چراکه این قیمت‌ها هزینه کارگران مزرعه را هم پوشش نمی‌دهد.

این وضعیت تنها مختص گوجه نیست و درواقع تمامی محصولات کشاورزی این خطه همین وضعیت را دارند. واسطه‌ها یا همان دلالان فقط تعدادی خریدار ساده نیستند. آن‌ها قدرت دارند و کاش از این قدرتشان برای خیر رساندن به مردم محروم جنوب استفاده می‌کردند، نه این‌که با لابی‌گری و تبانی با هم، کشاورزان را به خاک سیاه بنشانند. جالب این‌جاست وقتی درمورد این نابه‌سامانی با آن‌ها گفت‌وگو می‌کنیم، طلبکار هم هستند و عنوان می‌کنند که اگر ما نبودیم محصول کشاورزان روی زمین‌ می‌ماند و خوراک احشام می‌شد.

برخی می‌گویند علاج مشکل کشاورزان این دیار، راه‌اندازی صنایع تبدیلی است. از این بزرگواران سوال می‌کنیم راه‌اندازی ۱۴ کارخانه رب‌گوجه چه گُلی به سر گوجه‌کاران زده‌ است؟ صحبت بر سرِ کارخانه‌ای است که با یک قیمت واقعی محصول کشاورز را خریداری کند، نه این‌که آن هم همان قیمتی را روی محصول بگذارد که دلالان گذاشته‌اند. سال گذشته قیمت یک کیلوگرم رب‌گوجه ۱۸ هزار تومان بود و کارخانه‌داران محصول کشاورزان را به قیمت ۵۰۰ تومان به‌ازای هر کیلوگرم خریداری کردند و امسال که قیمت رب به پنج هزار تومان رسیده هم حدود ۵۰۰ تومان می‌خرند. این یعنی هرچه که قیمت رب افزایش یابد، سودی عاید گوجه‌کار نمی‌شود. این مشکلِ نبود توازن را چه کسی باید حل کند، سازمان تعاون روستایی؟ این سازمان که خود از جانب کارخانه‌داران رب‌گوجه به دلالی متهم است. مطلب پیش روی شما، یک گزارش مستند از وضعیت بازار نابه‌سامان و فرآگیر گوجه است.

از آن‌جا که گوجه محصولی با قابلیت فرآوری به‌شمار می‌رود و بیش‌تر کشاورزان امیدشان به کارخانه‌های رب است، ابتدا به سراغ کارخانه‌داران رب‌گوجه جنوب کرمان رفتیم. این کارخانه‌داران از نبود تسهیلات سرمایه در گردش و نحوه ارائه وام‌ها از سوی بانک کشاورزی گلایه دارند و بر این باورند که اگر این تسهیلات به‌موقع پرداخت شود، می‌توانند محصول کشاورزان را با قیمت بهتری خریداری کنند. آن‌ها منع صادرات رب‌گوجه با حجم بالا را هم یکی از چالش‌های اساسی این حوزه عنوان کردند و خواستند دولتمردان برای هموار کردن مسیر صادرات این محصول تدابیر موثر و کارسازی اتخاذ کنند.

در گزارشی که ایرنا منتشر کرده، محمدرضا محمدرضایی، نماینده کارخانه‌های رب‌گوجه جنوب کرمان، به مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد اشاره کرد و گفت: سرمایه در گردش کارخانه‌های رب همچون خون در رگ‌های انسان است که اگر خون نباشد، انسان قادر به حیات نیست و این حکایت این روزهای کارخانه‌های رب‌گوجه منطقه جنوب کرمان است.

وی افزود: نبود سرمایه در گردش کارخانه‌ها یکی از مهم‌ترین مشکلات کارخانه‌های رب در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان است.

نماینده کارخانه‌های رب‌گوجه جنوب کرمان به نام‌گذاری سال‌جاری از سوی رهبر معظم انقلاب به نام جهش تولید اشاره کرد و گفت: عملکرد بانک کشاورزی در جنوب کرمان کاملاً مغایر شعار سال است.

وی افزود: مقام معظم رهبری تأکید زیادی بر جهش تولید دارند، ولی بانک کشاورزی با نپرداختن تسهیلات برای سرمایه در گردش، در مسیر مخالف شعار سال حرکت می‌کند.

محمدرضایی با بیان این‌که هیچ بانکی از کارخانه‌های رب حمایت نمی‌کند، تصریح کرد: بانک کشاورزی مقرر شد تا سرمایه در گردش کارخانه‌ها را تأمین کند؛ ولی متأسفانه با وجود بوروکراسی‌های سخت اداری وقتی به بانک مراجعه می‌کنیم، مدیران بانک کشاورزی اعلام می‌کنند فصل برداشت تمام شده و قادر به ارائه سرمایه در گردش نیستند.

وی گفت: کارخانه‌های رب‌گوجه وقتی می‌توانند محصول کشاورزان را بخرند که سرمایه در گردش داشته باشند، چون تا این گوجه خریداری شده به رب تبدیل و در بازار فروخته شود؛ زمان زیادی صرف می‌شود. از این‌رو در فصل برداشت محصول گوجه، سرمایه در گردش یک نیاز اساسی و حیاتی برای کارخانه‌داران است که اگر پرداخت نشود، این کارخانه‌ها قادر به خرید محصول تولیدی کشاورزان نیستند.

نماینده کارخانه‌های رب‌گوجه جنوب کرمان افزود: اگر محصول کشاورزان خریداری نشود، نارضایتی آن‌ها رقم می‌خورد و در نتیجه همچون سنوات گذشته شاهد تجمع کشاورزان مقابل فرمانداری‌ها و دفاتر نمایندگان مجلس خواهیم بود؛ از این‌رو با ملزم کردن بانک‌ها به تأمین سرمایه در گردش بدون سنگ‌اندازی و شرایط سخت به‌راحتی می‌توان مشکل کارخانه‌های رب‌گوجه جنوب استان را برطرف کرد.

وی ادامه داد: با رفع موانع تولید کارخانه‌های رُب شاهد بر طرف شدن مشکلات کشاورزان این منطقه نیز خواهیم بود.

این بخشِ نخستِ صحبت‌ نماینده کارخانه‌داران رب‌گوجه جنوب کرمان درمورد عملکرد بانک‌ کشاورزی بود، اما ببینیم مدیران این بانک چه پاسخی می‌دهند.

بانک کشاورزی آماده پرداخت تسهیلات است

مدیر ستادی بانک کشاورزی جنوب کرمان از آمادگی این بانک برای پرداخت تسهیلات به کارخانه‌های رب‌گوجه برایمان گفت. بابک کلانتری تصریح کرد: تاکنون فقط یک نفر برای درخواست تسهیلات سرمایه در گردش به این بانک مراجعه کرده است.

وی افزود: بانک کشاورزی در حیطه قوانین بانکی آماده ارائه تسهیلات به متقاضیان است.

مدیر ستادی بانک کشاورزی جنوب کرمان همچنین اظهار داشت: با توجه به شرایط کرونا مدتی در زمینه پرداخت تسهیلات با اختلال مواجه شده بودیم؛ اما هم‌اکنون آماده پرداخت تسهیلات هستیم.

یک بشکه رُب ۲۰۰ دلار و یک بشکه نفت کم‌تر از ۴۰ دلار

نماینده کارخانه‌های رب‌گوجه جنوب کرمان همچنین با بیان این‌که ارزش یک بشکه رب ۲۰۰ دلار و یک بشکه نفت منفی ۴۰ دلار است، گفت: دولت در شرایط حساس کنونی دنیا می‌تواند با آزاد کردن صادرات رب‌گوجه ارز‌آوری خوبی داشته باشد.

محمدرضایی گفت: ممنوع شدن صادرات این محصول، انبارهای پُر از رب‌گوجه را رقم زده؛ لذا این مسأله باعث بی‌انگیزگی کارخانه‌ها در زمینه خرید محصول گوجه کشاورزان می‌شود.

وی تصریح کرد: کارخانه‌های رب در اوج رقابت با کشورهایی همچون چین و ترکیه به‌دنبال مشتری می‌گردند، اما ممنوعیت صادرات موجب برهم خوردن تجارت کارخانه‌داران شده و این مسأله درواقع باعث ضرر و زیاد کارخانه‌داران، تولیدکنندگان و خود دولت می‌شود.

قیمت رب‌گوجه پارسال ۱۸ و امسال 5 هزار تومان

نماینده کارخانه‌های رب جنوب کرمان علت کاهش شدید قیمت رُب‌گوجه را نسبت به سال گذشته، یک سیاست اشتباه عنوان کرد و گفت: قیمت رب در سال گذشته ۱۸ هزار تومان بوده که متأسفانه امسال به پنج هزار تومان رسیده و این به‌معنی ضرر کامل کارخانه‌دار است.

وی تصریح کرد: وقتی به‌صورت لحظه‌ای برای صادرات تصمیم‌گیری می‌شود، قطعاً تأثیر منفی روی بازار و شرایط تولید گذاشته می‌شود و این سیاست‌ها برخلاف شعار سال در زمینه جهش تولید است. با رفع ممنوعیت صادرات کمک بزرگی به کارخانه‌های رب‌گوجه کشور می‌شود تا در سال جهش تولید افزایش تولید و ارزآوری بیش‌تری داشته باشیم.

خاک خوردن خطوط تولید رب حجم‌‌بالا

نماینده کارخانه‌های رب جنوب کرمان علت خاک خوردن خطوط تولید رب اسپتیک (حجم‌بالا) در کارخانه‌های این منطقه را ممنوعیت صادرات عنوان کرد و گفت: تا زمانی‌که صادرات حجم بالای رب ممنوع باشد، این خطوط همچنان غیرفعال است.

وی ادامه داد: بیش‌تر کارخانه‌های رب خط تولید اسپتیک دارند و در صورت باز بودن صادرات این خط فعال و در غیر این‌صورت غیرفعال خواهد بود.

نماینده کارخانه‌های رب جنوب کرمان با بیان این‌که ۱۴ کارخانه رب در این منطقه فعال است، گفت: هم‌اکنون 11 کارخانه آماده فعالیت در شهرستان‌های کهنوج، قلعه‌گنج، عنبرآباد و جیرفت هستند.

محمدرضایی گفت: کارخانه‌های رب این منطقه ظرفیت بالایی دارند، اما هر ساله با یک‌سوم ظرفیت خود کار می‌کنند. سال گذشته کارخانه‌های این منطقه از ۴۸۰ هزار تُن گوجه تولیدی، بیش از ۱۴۰ هزار تُن را خریداری و فرآوری کردند.

سازمان تعاون روستایی در مسیر تولید حرکت کند

نماینده کارخانه‌های رب جنوب کرمان اظهار داشت: سازمان تعاون روستایی باید از نقش دلالی بیرون آید و در مسیر حمایت از تولید حرکت کند.

محمدرضایی با بیان این‌که کارخانه تولید رب آیدا وابسته به سازمان تعاون روستایی کشور است، تصریح کرد: تعاون روستایی در نقش خرید تضمینی، گوجه کشاورز را می‌خرد و کرایه حمل بار تا کارخانه اصفهان را از دولت می‌گیرد و از آن‌طرف گوجه خریداری شده را در کارخانه خود فرآوری و با قیمت بالا می‌فروشد.

وی بیان داشت: اگر دولت در سال جهش تولید، سازمان تعاون روستایی را ملزم به فروشِ گوجه‌های خریداری شده کشاورزان به کارخانه‌های رب جنوب کرمان کند، نقش مهمی در تحقق شعار سال ایفا کرده است.

در این رابطه محمد بلندنظر، معاون بازرگانی تعاون روستایی جنوب کرمان، نقش دلالی سازمان تعاون روستایی را در خرید گوجه‌فرنگی کاملاً رد کرد و گفت: کارخانه رب‌گوجه آیدا متعلق به اتحادیه مرکزی تعاون روستایی و کشاورزی ایران است که در صورت انجام خرید حمایتی، تعاون روستایی امکان دارد از این واحد در تولید رب استفاده کند.

وی همچنین به تشریح فرآیند برنامه‌ریزی خرید حمایتی پرداخت و تصریح کرد: خرید حمایتی محصولات کشاورزی باید توسط ستاد تنظیم بازار استان تصویب و در ستاد تنظیم بازار کشور قیمت خرید محصول از کشاورز تعیین شود و پس از تأمین اعتبار مورد نیاز توسط سازمان برنامه و بودجه کشور، توسط وزارت جهاد کشاورزی به سازمان مرکزی تعاون روستایی ابلاغ شود.

بلندنظر ادامه داد: پس از ابلاغ قیمت‌ها به مدیریت تعاون روستایی با تشکیل مراکز خرید در شهرستان‌ها نسبت به خرید حمایتی با قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار کشور اقدام می‌شود.

سازمان تعاون روستایی و خرید تضمینی گوجه

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان، اما راه‌حل برطرف شدن مشکل کشاورزان گوجه‌کار جنوب کرمان را خرید تضمیتی گوجه‌فرنگی توسط سازمان تعاون روستایی عنوان کرد و گفت: این تصمیم در نشست ستاد تنظیم بازار استان گرفته شد.

مسلم مروجی از رایزنی برای رفع مشکلات گوجه‌کاران جنوب کرمان و کارخانه‌های رب خبر داد و افزود: دو پیشنهاد برای بر طرف شدن مشکلات مربوط به کاهش قیمت گوجه ارائه کردیم و به‌دنبال عملیاتی شدن این دو راهکار هستیم.

وی تصریح کرد: خرید تضمینی و عرضه مستقیم گوجه توسط سازمان تعاون روستایی برای تازه‌خوری این محصول در استان‌ها از راه‌حل‌های برطرف کردن مشکلات گوجه‌کاران این منطقه است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان گفت: سال گذشته ۱۴۰ هزار تُن گوجه معادل یک‌سوم تولید گوجه‌کاران این منطقه توسط کارخانه‌های رب خریداری شد. این میزان گوجه به مبلغ ۲۲۰ میلیارد تومان خریداری شد که ۲۰۰ میلیارد پرداخت شده و ۲۲ میلیارد آن را به کشاورزان بدهکار هستند.

بانک کشاورزی موظف به تأمین سرمایه در گردش شده است

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان از موظف شدن بانک کشاورزی برای تأمین سرمایه در گردش کارخانه‌های رب خبر داد و گفت: این مصوبه نشست رفع موانع تولید استان کرمان است و باید اجرایی شود.

وی تأکید کرد: بانک کشاورزی باید سرمایه در گردش کارخانه‌های رب را تأمین کند.

این در‌حالی است که در سطور بالا خواندید مدیر ستادی بانک کشاورزی عنوان کرد در پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش هیچ مشکلی نداریم.

سطح زیرکشت گوجه در جنوب کرمان ۱۱ هزار هکتار است

رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان نیز سطح زیرکشت گوجه‌فرنگی را در هفت شهرستان جنوبی استان ۱۱ هزار و ۸۰۰ هکتار اعلام کرد و گفت: طبق برآورد کارشناسان جهاد کشاورزی از این میزان سطح زیرکشت ۴۸۰ هزار تُن گوجه‌فرنگی برداشت می‌شود.

سعید برخوری از آغاز برداشت گوجه‌فرنگی در جنوب کرمان خبر داد و گفت: هم‌اکنون برداشت گوجه‌فرنگی از مزارع شهرستان‌های رودبارجنوب و قلعه‌گنج آغاز شده است.

وی ادامه داد: از ابتدای برداشت گوجه در این شهرستان‌ها تاکنون بیش از ۳۰ درصد محصول برداشت شده است.

برخوری هم خواستار لغو ممنوعیت صادرات در حجم بالا شد و گفت: با توجه به نبود توجیه اقتصادی برای برخی از کارخانه‌داران در زمینه بسته‌بندی رب پنج‌کیلویی، انبار کارخانه‌ها پُر از رب شده و این مشکل باید توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت برطرف شود.

شعار سال، با اندکی تخلیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه،  تاریخ 12 اردیبهشت ماه 1399، کدخبر:83060،www.sabzineh.org