«امکان بازگشت شیر و خوشید سرخ میسر است»

سازمان ملل روز گذشته، ۸ می را روز جهانی صلیب سرخ و هلال اجمر اعلام کرده است، اما علامت سومی هم کنار این دو وجود دارد: «شیر و خورشید سرخ» این علامت سال ۱۳۰۱ به درخواست ایران ثبت شد. با وجود شیر و خورشید سرخ ایران یکی از سه دارنده‌ی لوگوی بین المللی سازمان امدادرسانی جهانی است.

شعار سال: علی یونسی، دستیار سابق رییس جمهور و وزیر سابق اطلاعات پیش از این اظهاراتی در مورد این علامت داشت که منجر به دادگاهی شدن او شد. او درباره‌ی این دادگاه توضیح داده بود: «ما به دادگاه هم رفتیم و بازخواست هم شدیم؛ هر چند دادگاه حرف‌ها و استدلال‌های من را قبول کرد. گفتند چرا گفتید شیر و خورشید یک نماد ایرانی – اسلامی است؛ در حالی که نماد پهلوی بوده است. گفتند که شما بر خلاف نظر امام راحل سخن گفتید. من گفتم اولا مخالفت با نظر امام یا با نظر رهبری در حوزه نظر و علم جرم نیست، بلکه جزو مزیت‌ها و محاسن ماست، اصلا تربیت حوزوی و اسلامی ما این است که در مباحث نظری نظر بدهیم. ثانیا آن چیزی که امام فرمودند به آثار طاغوتی برمی‌گردد و منظورشان تاج بود، نه شیر و خورشید.»

در همین مورد با علی حیدر ابراهیم بای سلامی، نماینده‌ی دوره‌ی پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی به گفتگو پرداختیم. بای سلامی می‌گوی ایران تاکنون از حذف علامت شیر و خورشید سرخ در مکاتبات خود جلوگیری کرده است. به اعتقاد او علامت هلال اجمر یک نشان عثمانی است و جایگزینی آن با شیر و خورشید سرخ یک غفلت تاریخی بوده است.

ابراهیم بای سلامی در مورد لوگوی شیر و خورشید سرخ به انصاف نیوز گفت: «نهاد بین‌المللی نظام امدادرسانی، محدود به سه آرم و لوگوی مشخص بود، صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید سرخ. بعد از این مصوبه به دلیل اینکه در نشانه‌های کمکی و فوریت‌های امدادی اورژانسی پراکندگی و آشفتگی وجود نداشته باشد و سازمان‌های متعدد و ناهماهنگ تشکیل نشود، سازمان ملل دادن نشانه‌ها را محدود به این سه علامت کرد واعطای هرگونه آرم جدید را ممنوع کرد؛ بنابراین ایران تنها کشوری بودکه بانشانه «شیر و خورشید سرخ» دارای یک آرم معتبر بین‌المللی و ثبت شده در نظام امداد رسانی جهانی بود.

‎بعد از اینکه در جنگ‌های جهانی و همینطور مشکلاتی که در بحران‌های طبیعی مثل سیل و زلزله پیش می‌آمد، نظام امدادرسانی جهانی در اقدامی بشردوستانه وخیرخواهانه و با تاکید بر مسئولیت‌پذیری جامعه‌ز جهانی در قبال حوادث بزرگ، صلیب سرخ را ایجاد کرد. نماد صلیب سرخ، از همان پرچم کشور سوئیس که مواضع خودرا در جنگ‌ها بی‌طرف اعلام می‌کرد اخذ شد. به این گونه که صلیب سفید را سرخ و پرچم سرخ را سفیدکردند و این علامت به وجود آمد. این علامت در همه‌ی جهان به عنوان امدادرسانی بی‌طرف گسترش پیدا کرد. مبانی نظری و تئوریک این نشانه بیشتر ریشه در مذهب مسیحیت دارد و تا حد زیادی مربوط به نقش مهربانانه‌ای است که حضرت مسیح (ع) برای کمک به مردم داشت. مشخص است که بیشتر افرادی که مسیحی هستند آن علامت را در دنیا گسترش دادند.

‎نشانه‌ی هلال احمر در نظام امدادی از امپراطوری عثمانی آمده است و کشور ترکیه به دلیل سابقه‌ای که امپراطوری عثمانی در مجموع کشور‌های اسلامی غرب آسیا داشته پیشنهاد کرد. ترک‌ها اعلام کردند که ما مسیحی نیستیم که از صلیب سرخ استفاده کنیم، و در دوران جنگ‌های صلیبی با همین عنوان در ستیز
‎بوده‌ایم، به همین دلیل علامت «هلال احمر» پیشنهاد شد که این نشانه معکوس رنگ پرچم ترکیه است. جنگ‌هایی که عثمانی‌ها با اروپا و امپراطوری روم داشتند و خیلی از اتفاق‌های تاریخی دیگر در واقع باعث شد کشور ترکیه پیشنهاد کند که این تفکیک و تمایز درنظام کمک‌رسانی جهانی با هلال احمر بر پرچم سفید نقش بندد.

‎ عنوان «هلال احمر» غیر از اینکه مفهومی اسمی به زبان عربی است هیچ ربطی به مبانی اسلامی ندارد و فقط نشانه‌ی امپراطوری عثمانی است که در مقابل صلیب سرخ قرار گرفته است. کشور‌های عربی مثل کشور عربستان، عراق و مصر یا کشور‌های دیگری که زمانی زیر سیطره‌ی عثمانی بودند نیز علامت هلال احمر را پذیرفته‌اند. نشانه شیر وخورشیدسرخ با درخواست کشور ایران در قبل از انقلاب (١٣٠١) باتوجه به اینکه کشو رما حاضر نشد علامت صلیبی و یا عثمانی در نظام کمک‌رسانی ملی و بین المللی را بپذیرد تصویب شد.

‎مبانی این علامت با عنایت به آموزه‌های اسلامی مثل شیر منتسب به تمثال امام علی (ع) یعنی اسدالله الغالب و خورشید منتسب به وجود پیامبر گرامی اسلام (ص) است و در نماد‌های ملی مثل درفش کاویانی ودیگر آثار فاخر ایرانی از این دو نماد وسمبل استفاده شده است.

‎بعد از انقلاب اسلامی تصور براین بوده که علامت شیر و خورشید سرخ، علامت نظام شاهنشاهی است در صورتی که مصوبه‌ی سازمان امدادرسانی بین‌المللی مثل نام ایران یا مثل پرچم سه رنگ هیچ ارتباطی به حفظ نظام شاهنشاهی یا علامت رژیم ویا حکومت خاصی ندارد. در ابتدای انقلاب در فرایند تغییر علایم بود، به دلیل اسم هلال احمر که عربی است، با یک غفلت تاریخی نام شیر و خورشید سرخ تبدیل به هلال احمر شد و این هلال منقش به پرچم ترکیه که ماحصل امپراطوری عثمانی است از اساس در ترکیه و کشور‌های عربی گسترش پیدا کرده بود، در ایران به عنوان علامت نظام امدادرسانی اعلام شد. بعد از انقلاب اسلامی ایران دیگر از علامت شیر و خورشید استفاده نکرد، ولی این از اعتبار مصوبه سازمان ملل متحد یا سازمان امدادرسانی جهانی کم نکرده و همچنان شیر و خورشید سرخ در سازمان امدادرسانی جهانی معتبر باقی ماند.

‎او در مورد تلاش‌های اسرائیل برای جایگزینی آرم «ستاره‌ی داوود» با شیر و خورشید سرخ توضیح داد: «در چندین سال گذشته کشور اسرائیل اعتراض کرد که اسرائیل نه مسیحی است که آرم مسیحیان یعنی صلیب سرخ را استفاده کند نه عثمانی است که آرم هلال احمر را استفاده کند و نه با ایران میانه‌ای دارد که یهودیان جهان و کشور غاصب اسرائیل تابع شیر و خورشید سرخ باشند. وقتی من نماینده مجلس بودم، اسرائیلی‌ها پیشنهاد کردند که شیر و خورشید سرخ از نظام‌های مصوب امدادرسانی جهانی حذف شود و به جای آن «ستاره‌ی داوود» را جایگزین کنند و گسترش دهند و به عنوان سومین علامت سازمان امدادرسانی جهانی در دنیا معرفی کنند. در همان زمان سازمان ملل و سازمان امدادرسانی جهانی با جمهوری اسلامی ایران مکاتبه کردند و جمهوری اسلامی ایران با اینکه ستاره‌ی داوود جایگزین شیر و خورشید سرخ شود به شدت مخالفت کرد و مقامات رسمی ما اعلام کردند که شیر و خوردشید سرخ همچنان برای ایران معتبر است و جمهوری اسلامی فعلا و به صورت موقت از آن استفاده نمی‌کند.

همچنین درخواست اسراییل برای تاسیس سازمانی بین‌المللی با اهداف مشابه و با نام و نشان ستاره سرخ داود، موجب گردید تا کنوانسیون ژنو در دسامبر ۲۰۰۵ با تصویب «پروتوکل الحاقی ۳» نشان سومی را به دو نشان قبلی اضافه نمود، بنام کریستال سرخ. این کار به منظور جلب مشارکت کشور‌ها و جمعیت‌های دیگری که مایل به استفاده از دو نشان صلیب یا هلال نیستند، همچون یهودیان (اسراییل)، بودیسم یا هندوییسم و ... انجام گرفت. به این ترتیب از سال ۲۰۰۶ حرکت جدیدی با عنوان صلیب سرخ، هلال احمر، کریستال سرخ راه اندازی شد. ‎در عصر جهانی شدن که علائم و نماد‌ها اهمیت زیادی برای حفظ وتعالی هویت‌ها دارند، این نشانه یک ذخیره‌ای است برای نظام امدادرسانی کشورایران که متاسفانه الان تحت عنوان هلال احمر فعالیت می‌کند و زیر نشانه عثمانی معرفی می‌شود.»

‎ابراهیم بای سلامی در پاسخ به اینکه آیا اکنون امکان بازگشت این لوگو وجود دارد یا خیر گفت: «امکان بازگرداندن آن برای ایران از طریق وزارت امور خارجه میسر است، فقط باید در سطح کلان سیاستگذاری نظام به این نتیجه برسد و یک مصوبه در مجلس شورای اسلامی داشته باشیم و بتوانیم این کار را انجام دهیم. ایران به عنوان یکی از سه معتبر دارنده‌ی لوگوی امدادرسانی جهانی، در دنیای جدید که نشانه‌ها برای حفظ هویت مهم هستند این نشانه بین المللی و این آرم و لوگو قابل گسترش در سطح جهانی را دارد ‎و می‌تواند از ان استفاده کند. اگر موانع اداری و بین‌المللی هم وجود داشته باشد با توجه به متن مصوبه‌ی قدیم سازمان ملل متحدقابل رفع است. در اوضاع کنونی ممکن است امریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها مخالفت کنند؛ ولی مشکلات ما بیشتر در داخل و جملاتی و برخی عبارات است که از طرف برخی بزرگان در مورد شیر و خورشید ممکن است گفته شده باشد. من فکر می‌کنم الان بعد از گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی ونابودی ذهنیت نظام شاهنشاهی خیلی مشکلی نباشد.

‎اگر چنین اتفاقی بیافتد و مجلس شورای اسلامی چنین طرحی داشته باشد با استقبال گسترده‌ی مردم و ایرانیان و کسانی دوست ندارند زیر علامت صلیب سرخ و علامت عثمانی هلال احمر فعالیت کنند مواجه خواهد شد و این تغییر با یک اقبال جهانی روبه‌رو می‌شود. با ملاحظاتی که نظام نسبت به نظام شاهنشاهی دارد، در حیطه‌ی سیاست‌گذاری کلان و ملی و شورای امنیت ملی و همچنین وزارت خارجه و تصمیم عالی‌ترین مقامات کشور استفاده از این نشانه میسر است.

‎در خصوص موانع استفاده از این نشانه، در وهله‌ی اول مانع سیاسی وجود دارد. در مورد بخش فرهنگی که علامت شیر علامت اسدالله حضرت علی ابن ابی طالب است که این در ادبیات ما زیاد آمده و در کتاب‌ها به آن اشاره شده، من هم در یک مقاله که در اوایل دهه هشتاد چاپ ومنتشر شده است به ریشه‌های این علامت اشاره کردم که علامت شیر علامتی است که مربوط به حضرت علی ابن ابی طالب (ع) است و حتی در برخی از مطبوعات قدیم مثل وقایع الاتفاقیه این تصویر وجود دارد. خورشید هم مربوط به وجود گرامی حضرت پیامبر (ص) مربوط می‌شود که موجب روشنایی و رهایی و درخشانی می‌شود و رهاکننده‌ی زمین از سیاهی‌ها و تاریکی‌ها و جریان زندگی است.»

اخیرا برخی گروهک‌های ضدانقلاب و ضدایران که در حمله به خاک ایران در رمان جنگ آلت دست صدام شدند واکنون از حمله دشمن به خاک ایران استقبال می‌کنند نیز از نشانه شیر و خورشید استفاده می‌کنند که اقدام به موقع ایران می‌تواند این علامت بین المللی را تصرف دشمنان ملت ایران نجات دهد.»

‎ابراهیم سلامی در پایان در پاسخ به سوالی در مورد اقدامات انجام شده برای استفاده از شیر و خورشید سرخ اضافه کرد: «من حدود سال ۸۰ مقاله‌ای نوشتم و منتشر شد، تعدادی از دوستان دیگر هم مثل وزیر اسبق اطلاعات در چند سال گذشته نظر داده بودند، اما تا جایی که من می‌دانم و اسناد آن وجود دارد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مکاتباتی که در اوایل دهه‌ی هشتاد با سازمان ملل کرد می‌خواست از لغو ونابودی نشانه شیر و خورشیدجلوگیری کند»