شعارسال: مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) تغییر کرد و با رفتن سیدضیاء هاشمی، محمدرضا نوروزپور جایگزین وی شد. او قبل از این در سمت‌های دبیر شورای اطلاع رسانی دولت و مدیریت پایگاه اطلاع رسانی دولت (پاد) فعالیت می‌کرد.

برهمین اساس می‌توان به این موارد اشاره کرد:

- ایرنا یکی از رسانه‌های مهم و اصلی کشور است. دو دیدگاه درباره ایرنا و رسانه‌های زیرمجموعه دولت وجود دارد.

نگاه نخست: ایرنا به عنوان دستگاه تبلیغاتی دولت. به این معنی که رسانه به دستگاه تبلیغاتی دولت تبدیل می‌شود. از استقلال حرفه ای، بی طرفی، انصاف و تعادل برخوردار نیست و مهم، صرفا تبلیغ مواضع دولت است. تاثیرگذاری و اعتماد مخاطب در این دیدگاه در اولویت قرار نمی‌گیرد.

دستگاه تبلیغاتی دولت، امتداد دیدگاه‌ها و نظرات مثبت و منفی دولت است. اگر دولت با طرف داخلی و خارجی، در ستیز باشد ایرنا هم خبر‌های منفی خود را علیه آن متمرکز می‌کند و با نادیده گرفتن بخش‌های مثبت، بخش‌های منفی را برجسته می‌کند.

اگر دولت ودولتمردان به یک طرف داخلی و خارجی نگاه مثبت داشته باشند ارگان تبلیغاتی هم در پیروی از این رویه، پوشش خبری دوستانه‌ای در پیش می‌گیرد؛ نقاط مثبت را پررنگ می‌کند و نقاط منفی را نادیده می‌گیرد.

در این وضعیت، بزرگ‌نمایی و کوچک‌نمایی خبر‌ها و تمرکز بر نقاط مثبت و منفی، ارتباطی به واقعیت‌ها ندارد بلکه تابعی از نظرات مثبت و منفی دولت و دولتمردان است.

رسانه‌ای که در قالب دستگاه تبلیغاتی فعالیت می‌کند به راحتی می‌توان مواضع آن را حدس زد. در برابر همه موضوعات موضع دارد. خبر‌ها را به دور از بی طرفی (ولو نسبی) پوشش می‌دهد. خبر‌ها و گزارش‌های آن به دور از واقعیت‌ها و براساس نظرات است. خبر‌ها به شدت دارای موضع گیری هستند و بیشتر از خبر، نظر گزارش می‌دهد.

نگاه دوم: ایرنا به عنوان یک رسانه حرفه ای. در این دیدگاه، مجموعه اطلاع رسانی، نه در قالب دستگاه تبلیغاتی بلکه به عنوان یک رسانه حرفه‌ای فعالیت می‌کند. رسانه حرفه‌ای با وجود اینکه زیرمجموعه اداری دولت است؛ مدیر آن توسط دولت منصوب می‌شود و بودجه آن را دولت تامین می‌کند، اما از استقلال حرفه ای، آزادی مسوولانه و بی طرفی حرفه‌ای برخوردار است.

در این وضعیت، معیار فعالیت رسانه، نه نظرات سیاسی دولت و دولتمردان بلکه شاخص ها، واقعیت‌های عینی و ویژگی‌های فعالیت حرفه‌ای رسانه‌ای است. پوشش خبر‌های مختلف برپایه معیار‌های حرفه‌ای روزنامه نگاری انجام می‌شود و نه نگاه مثبت و منفی دولت و دولتمردان.

در این قالب، مدیران رسانه، به سرعت تغییر نمی‌کنند. مدیران رسانه از میان افراد باسابقه و با وجهه غالب فعالیت رسانه‌ای انتخاب می‌شوند. با تغییر دولت ها، مدیران و سردبیران و دبیران ارشد رسانه‌ها و جهت گیری‌ها و خطوط قرمز آن تغییر نمی‌کند.

در نگاه اول، رسانه تبلیغاتی، پیرو و دنباله رو دولت است و در نگاه دوم، عکس این وضعیت برقرار است. دولت و سیاستمداران، دنباله رو رسانه حرفه‌ای می‌شوند.

از نگاه نخست می‌توان به خبرگزاری‌های عربستان سعودی (واس)، امارات (وام)، ترکیه (آناتولی)، سوریه (سانا) و کره شمالی اشاره کرد.

از نگاه دوم هم می‌توان خبرگزاری‌های فرانسه، کره جنوبی و ژاپن را نام برد.

البته نگاه سومی نیز وجود دارد که اصولا معتقد است دولت نباید خبرگزاری یا رسانه داشته باشد، چون از اساس با بی طرفی رسانه‌ای و فعالیت حرفه‌ای رسانه در تعارض است. مانند بریتانیا و آمریکا. هر بخش دولت، یک روابط عمومی دارد که خبر‌های مربوط به خود را در وب سایت همین نهاد منتشر می‌کند.

- بزرگترین ضربه به یک رسانه، نگاه سیاسی - تبلیغاتی به آن و منصوب کردن مدیران سیاسی /تبلیغاتی در راس این مجموعه هاست که حاضرند استقلال، آزادی، اخلاق و فعالیت حرفه‌ای یک رسانه را به پای اهداف سیاسی و سیاست‌زده، قربانی کنند.

با نگاهی به روند سه دهه اخیر مشخص می‌شود سرعت تغییر مدیران در رسانه‌های زیرمجموعه دولت بسیار بالاست و این موضوع برای فعالیت حرفه‌ای یک آسیب بزرگ است. با تغییر دولت، قطعا تغییر مدیران و سردبیران ایرنا و رسانه زیرمجموعه آن یعنی روزنامه ایران در اولویت نخست قرار می‌گیرد. در دوره یک دولت هم تعداد این تغییرات زیاد است.

کافی است خبر‌ها و جهت گیری‌های ایرنا و روزنامه ایران را در دوره‌های مختلف به ویژه دوره‌های ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی نژاد و حسن روحانی بررسی کرد. گویی با تغییر هر دولت، در هر کدام از این رسانه‌ها انقلاب می‌شود. رسانه‌ای را تصور کنید که امروز یک جهت گیری دارد و فردا، جهت گیری صددرصد مخالف دارد.

شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت عصرایران، تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۳۹۹، کدخبر: ۷۳۱۸۱۰: www.asriran.com