شعار سال: محمود احمدی‌نژاد این روز‌ها یکی از مهم‌ترین گزینه‌های انتخاباتی محسوب می‌شود که حدود یک سال تا برگزاری آن، باقی مانده و با توجه به خوی تغییرپذیر و پیش‌بینی‌ناپذیر سیاست ایرانی، اظهارنظر قطعی درباره گزینه‌های سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری، آن هم در شرایطی که جمهوری اسلامی با هزار و یک مشکل و معضل اقتصادی مواجه است و همزمان شاهد برگزاری انتخاباتی با کمترین مشارکت تاریخ خود بوده، امری است ناممکن، اما بازار گمانه‌زنی‌ها این روز‌ها چنان داغ شده که گویی خیال همه هم از تایید یا احزار صلاحیت گزینه‌ها توسط شورای نگهبان آسوده است و هم از میزان مشارکت انتخابات ۱۴۰۰. این میان، یکی از چهره‌هایی که بحث درباره تایید یا عدم تایید صلاحیتش نقل محافل است، همان رییس‌جمهوری سابق ایران است که حالا از آمادگی خود برای «فداکاری» در راه «ایران» سخن گفته است.
مساله صلاحیت احمدی‌نژاد که روزگاری بهترین رابطه ممکن را با نهاد‌های حاکمیتی و انتصابی همچنین طیف موسوم به «حزب‌اللهی» دیروز و «انقلابی» امروز داشت از آنجا آغاز شد که او پس از خداحافظی‌اش از کاخ «پاستور»، در پی محاکمه نزدیکانش، مقابل همین نهاد‌ها ایستاد و همزمان با بی‌توجهی به «نهی رهبری» در انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کاندیداتوری کرد تا شورای نگهبان را ناچار به ردصلاحیت مردی کند که تنها ۴ سال پیش از آن، رییس‌جمهوری نزدیک به نظام بود. این مهم سبب شد تا بخش قابل توجهی از چهره‌های نزدیک به او برای آنکه شانس تایید صلاحیت خود را حفظ کنند، رفته‌رفته از احمدی‌نژاد و مواضعش فاصله بگیرند. تصمیمی که ازقضا جواب داد و سبب شد تا تعداد قابل توجهی از یاران بهاری احمدی‌نژاد، حالا در «بهارستان‌نشینان» دوره یازدهم باشند و همزمان حامیان جدی او، برای بازگشت دوباره به حلقه اصلی قدرت.

 شرط تایید

«ممکن است در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ شرایط عوض شود و تایید صلاحیت شوند.» این عین عبارتی است که فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی دولت احمدی‌نژاد درباره وضعیت او در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده در آخرین گفت‌وگوی خود با روزنامه «اعتماد» به کار می‌برد. عبارتی که روز‌های بعد از انتشار با گفته‌های نزدیکان احمدی‌نژاد تکمیل شد تا خبر از تهیه پازلی از سوی بهاری‌ها با افق ۱۴۰۰ دهد. احمد خورشیدی آزاد، پدر داماد احمدی‌نژاد که در جریان رقابت بر سر کرسی ریاست مجلس ازجمله حامیان علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی احمدی‌نژاد بود، در اظهاراتی قابل تامل که خبرگزاری برنا آن را منتشر کرد از «احتمال توافق میان احمدی‌نژاد و شورای نگهبان» برای «تایید صلاحیت» او سخن به میان آورد. او جزییات بیشتری از چیستی مبانی این مذاکره احتمالی ارایه نکرده ولی عباس امیری‌فر، مشاور و ریاست شورای فرهنگی و امام جماعت مسجد سلمان نهاد ریاست‌جمهوری در دولت دهم نیز دیروز در گفتگو با خبرآنلاین «انتخاب تیم و مدیران انقلابی» را یکی از شروط «بازگشت احمدی‌نژاد» عنوان کرده است.

 تمایلی ندارم اما...

هیچ یک از چهره‌های نزدیک به رییس‌جمهوری سابق منظور خود از کلیدواژه «تیم انقلابی» را تشریح نکرده‌اند ولی با اتکا به نوع کنش و واکنش نهاد‌های حاکمیتی با احمدی‌نژاد، به نظر می‌رسد شرط بازگشت او، خداحافظی با نزدیک‌ترین رفقایش از اسفندیار رحیم مشایی و حمید بقایی گرفته تا مرتضی تمدن و محمدرضا الهام است. چهره‌هایی که در روزگار سختی رییس‌جمهوری دولت‌های نهم و دهم پس از خداحافظی با پاستور کنارش ایستادند و همین مساله کنار گذاشتن‌شان را دشوار کرده است؛ هر چند که امیری‌فر از ایجاد تغییر در دفتر او گفته و تاکید کرده است: «احمدی‌نژاد تیم سابقش را در دفترش عوض کرده و افراد داناتری را آورده است و دیگر اسمی از آقای بقایی و مشایی نیست.» با این حال و از قرار معلوم باید منتظر گذشت زمان بود و تغییرات احتمالی در تیم و یاران احمدی‌نژاد را به نظاره نشست ولی تا آن زمان گفته‌ها و مواضع او قابل توجه خواهد بود. رییس‌جمهوری سابق ایران درباره گمانه‌زنی‌ها درباره حضورش در انتخابات در اظهاراتی که شبکه ماهواره‌ای «یو اِس ایران تی‌وی» منتشر کرده، صراحتا حاضر به تکذیب ماجرا نشده و با تاکید بر اینکه او «به عنوان یکی از هفت و نیم میلیارد انسان این کره خاکی» دوست دارد «شاهد آسایش، آزادی، رفاه و عزت» باشد، گفته است که «هنوز هیچ فکری درباره انتخابات ریاست‌جمهوری» نکرده و «شخصا تمایلی به این مساله ندارد» ولی «همانند همه ایرانیان آماده فداکاری در راه ایران» است.

 معاون اولی آقای رییس؟

نکته قابل توجه در این میان آنکه از قرار معلوم اصولگرایان برای استفاده از سبد رای احمدی‌نژاد به ویژه در شهر‌ها و روستا‌های کوچک‌تر خواب و خیال‌هایی دیده‌اند؛ چنان که امیری‌فر از احتمال ارایه پیشنهاد معاون اولی به احمدی‌نژاد، از جانب «ابراهیم رییسی» و «سعید جلیلی» سخن به میان آورده است؛ پیشنهادی که دست‌کم در مورد رییسی با توجه به تکذیب حضورش در انتخابات ریاست‌جمهوری ازجانب محسنی اژه‌ای - قائم‌مقام این روزهایش در دستگاه قضا- کمی دور از ذهن است ولی درباره جلیلی که روابطی حسنه با نهاد‌های حاکمیتی دارد، ممکن است عملیاتی شود هر چند که تحقق این مهم به معنای سایه انداختن معاون اول بر رییس دولت است و چندان منطقی به نظر نمی‌رسد ولی احتمال حضور احمدی‌نژاد در بیرون از صحنه و حمایت از جلیلی و حتی مهرداد بذرپاش همچنان وجود دارد؛ به‌ویژه آنکه حدادعادل ثابت کرده در میان اصولگرایان نیز سبد رای قابل توجهی ندارد و این مهم همزمان با گسترش دایره نفوذ عدالتخواهان و به اصطلاح نیرو‌های انقلاب درمیان اصولگرایان می‌تواند به منزله فرصتی برای حضور رییس‌جمهوری سابق در راس هرم اصولگرایان یا دست‌کم بخش تندرو آنان تلقی شود.

 تغییر مواضع

امیری‌فر در بخشی از اظهاراتش درباره احمدی‌نژاد و شرط و شروط تایید صلاحیت دوباره‌اش از سوی شورای نگهبان به مواضع اخیر او اشاره کرده و گفته است: «این پیغام‌ها برای من می‌رسد که ایشان مواضع خودشان را تغییر داده است.» احتمالا منظور او از تغییر مواضع رییس‌جمهوری سابق ایران، نوع نگرش به نهاد‌های حاکمیتی و رهبری است، اما از قرار معلوم تغییر مواضع احمدی‌نژاد شامل نوع نگاه او به امریکا و جهان غرب نیز شده است. رییس‌جمهوری سابق ایران که در روز‌های حضورش در راس دولت به‌زعم تحلیلگران یکی از خصمانه‌ترین روابط میان جمهوری اسلامی با اروپا و امریکا را رقم زد، حالا از لزوم «حل و فصل مشکلات» گفته و خواستار «مذاکره بی‌واسطه تهران و واشنگتن» شده و تاکید می‌کند که «رفتار‌های تند» حاصلی ندارد.
به این ترتیب ظاهرا باید منتظر ماند و دید احمدی‌نژاد برای بازگشت دوباره به حاکمیت تا چه حد حاضر به کنار گذاشتن دوستانش است و همزمان برای جلب نظر طیف دانشگاهی و روشنفکر جامعه ایرانی که چندان تمایلی به او ندارد، حاضر است از  برخی از تفکرات خود عبور کند یا اینکه در بر همان پاشنه خواهد چرخید که پیش از این می‌چرخید؟



اولین واکنش مسعود پزشکیان نسبت به احتمال کاندیداتوری ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰فعلا خبری نیست

افزایش میزان نارضایتی عمومی در جامعه و گسترش فاصله میان دولت و ملت که درنهایت با کاهش جدی مشارکت در انتخابات خود را نشان می‌دهد، اگر چه برای اصولگرایان با توجه به حضور حتمی حامیان این جریان سیاسی در انتخابات، به منزله فرصت برای پیروزی بر رقبای سنتی آنان است ولی در نقطه مقابل اصلاح‌طلبان در چنین اوضاعی با مشکلات جدی مواجه خواهند شد. مشکلاتی که با توجه به نوع تفسیر و برداشت شورای نگهبان از «نظارت استصوابی» دوچندان می‌شود. به این ترتیب و در چنین شرایطی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات در مرحله اول منوط به کاندیدایی است که مشکل خاصی در تایید صلاحیت او وجود نداشته باشد و همین مساله می‌تواند فرصت را برای «مسعود پزشکیان» و چهره‌های نظیر او افزایش دهد.
پزشکیان که حالا به عنوان نماد اصلاح‌طلبان در پارلمان یازدهم شناخته می‌شود، در ۴ سال مجلس دهم با حضور دائمی خود در فراکسیون امید و عدم چرخش به سمت اصولگرایان و معتدل‌ها، توانست بدون دردسر کرسی نایب‌رییسی اول مجلس را از آن خود کند، اما حضورش در انتخابات ۱۴۰۰، بیش از هر چیز به اجماع عمومی جریان اصلاحات برای حضور در انتخابات بستگی دارد؛ شاید از همین رو در پاسخ به پرسش خبرگزاری فارس در این راستا تنها به ذکر این جمله که «فعلا خبری نیست»، بسنده می‌کند. او همچنین برخی اخبار منتشر شده مبنی بر دیدارش با سیدمحمد خاتمی، رییس دولت اصلاحات را تکذیب کرده تا حضور یا عدم حضورش در انتخابات ۱۴۰۰ همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی بماند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه اعتماد تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۴۹۲۷۲، www.etemadnewspaper.ir