شعار سال:اگر  قبلا می شنیدیم  که محصولات کشاورزی با فاضلاب کشف رود کشت می شود اما حالا شاهد تکرار این تراژدی در تربت حیدریه هستیم. اظهارات ساکنان اطراف تصفیه خانه شماره یک فاضلاب تربت حیدریه و گزارش میدانی شبانه خبرنگار خراسان رضوی  حکایت از آبیاری برخی مزارع اطراف تصفیه خانه شماره یک فاضلاب تربت حیدریه با پساب فاضلاب این تصفیه خانه دارد. به گزارش خراسان  رضوی، ساکنان اطراف تصفیه خانه شماره یک فاضلاب تربت حیدریه می گویند: پساب  خروجی تصفیه خانه وارد مسیل شده و برخی از کشاورزان این پساب را شبانه با پمپاژ به اصطلاح کف کش می کنند و این پساب را برای آبیاری محصولات خود به مزارع کشاورزی اطراف این تصفیه خانه می برند.براساس  مشاهدات خبرنگار خراسان رضوی از  محل  انتقال پساب ،لوله هایی دیده می‌شود  که از زیر خاک رد شده و سر لوله ها از مسیل آب رو پساب تصفیه خانه سر درآورده است،درون لوله ها مرطوب است و انگار افرادی این پساب را پمپاژ و به جایی منتقل می کنند.چوپانی که گوسفندهای خود را به چرا دراین محل آورده است،می گوید که ظاهرا شبانه افرادی به زیر پل می آیند و پساب را با پمپ کف‌کش به زمین های خود می برند.حدود ساعت سی دقیقه بامداد خبرنگار ما وارد جاده کمربندی می شود و از زیر‌ پل کمربندی از راه فرعی وارد منطقه پشت تصفیه خانه می شود. او مرد میان سالی را با وانت پیکانی زیر پل می بیند و هر چه جلوتر می رود صدای موتور پمپ آب بیشتر به گوش می رسد.خبرنگار ما در تماس با رئیس محیط زیست تربت حیدریه این موضوع را  به اطلاع وی می رساند و قرار می شود فردای آن شب تیمی از محیط زیست و مسئولان بهداشت علوم پزشکی تربت حیدریه به محل بروند و بازدیدی از آن جا داشته باشند.فردای آن روز رئیس اداره سلامت محیط و کار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه از جمع آوری یک عدد پمپ و تاسیسات آبیاری مزارع با پساب تصفیه خانه فاضلاب شهری در این بازدید شبانه خبر داد. مهدی سعیدی اظهار کرد: در بررسی و گشت زنی شبانه کارشناسان این معاونت و اداره حفاظت محیط زیست شهرستان از مسیر رودخانه پایین دست تاسیسات تصفیه خانه فاضلاب شهری، یک ایستگاه سیار پمپاژ آب در بستر رودخانه شناسایی و کشف شد.وی افزود: متخلف که متوجه حضور بازرسان شد قصد جمع‌آوری تاسیسات و مستغلات را داشت که با اقدام به موقع بازرسان، تاسیسات رها و متخلف متواری شد.وی تصریح کرد: با هماهنگی مقام قضایی، تاسیسات جمع آوری و ضبط شد.
مسئولیت بهره برداری از پساب با بخش خصوصی است
مهندس یوسفی مدیر آبفای تربت حیدریه می‌گوید: قرارداد مربوط بین شرکت آبفای خراسان رضوی و شرکت طوس مسیر سرمایه‌گذار طرح فاضلاب انجام  شده است و بهره برداری و راهبری شبکه و تصفیه خانه و پساب خروجی در اختیار بخش خصوصی و شرکت سرمایه گذار است.در حالی که مدیر آبفا بخش خصوصی را مسئول مدیریت پساب تصفیه خانه می داند؛ اما معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه  می گوید: مدیریت پساب تا وقتی در تصفیه خانه است با شرکت آبفا بوده و بعد از خروج آن تحویل امور منابع آب منطقه می شود.
دکتر الهام بهره مند می افزاید: ما راهی نداریم جز این که یا این پساب دفع شود در چاه های جاذب برای تقویت آب های زیرزمینی یا این که در بستر رودخانه ها رها شود و با رعایت مسائل زیست محیطی در مسیر جذب شود یا اگر پساب مشکلی نداشته باشد و در آزمایش های مربوط تاییدیه بگیرد می تواند برای آبیاری محصولات غیر مثمر با تعریف جهاد کشاورزی استفاده شود.بهره مند می‌افزاید:  البته منظور استفاده  از پساب در  محصولات غیرمثمری است که مصارف خوراکی برای دام نداشته باشد .وی افزود: هیچ مجوزی برای استفاده ازاین پساب در امور کشاورزی مثل صیفی جات و سبزی جات وجود ندارد و این مسئله را در استعلامی به امور آب منطقه اعلام کرده ایم و بدون انجام آزمایش ها کسی نمی تواند بگوید این پساب قابل استفاده برای مصارف کشاورزی است.وی می افزاید: وقتی می توانیم تصمیم درست را بگیریم که یک سیستم پایش آنلاین و برخط برای آزمایش پساب تصفیه خانه داشته باشیم ما هیچ اجازه ای به جهاد کشاورزی یا آب منطقه ای نمی دهیم تا از پساب در کشاورزی استفاده شود و این که می گوییم آزمایش آنلاین معنی اش استفاده در مصارف کشاورزی نیست.دکتر بهره مند با تایید حرف خبرنگار ما مبنی بر انتقال پساب به مصارف کشاورزی می‌گوید: شواهدی وجود دارد که این پساب در زمین های کشاورزی استفاده می شود. امور منابع آب نباید اجازه بدهد که این آب به زمین های کشاورزی منتقل شود.سال گذشته ایستگاه های پمپاژ آب پشت دیوار تصفیه خانه وجود داشت که پساب رسما برداشت می شد اما در بازرسی ها یک دور کل آن تجهیزات جمع آوری شد. شکایت هایی بعد از آن از مردم پایین دست داشتیم که معتقد بودند باز هم از این پساب استفاده می شود و متاسفانه شب ها پمپ را داخل لوله ها می گذارند و آب را منتقل می کنند. آبان سال گذشته هم با هماهنگی قاضی حجازی مجدد تجهیزات و تاسیسات آن محل جمع آوری شد.مسئله این است که جهاد کشاورزی باید زمین ها را ارزیابی و مالکان را معرفی کند تا اخطار لازم به آن ها داده شود. دوشب قبل فرد خاطی متواری شده و فقط تجهیزاتش آن جا برای ما مانده است. ما فعلا به کمک محیط زیست فقط گشت های خودمان را انجام می دهیم.داوود نور محمدی رئیس محیط زیست تربت حیدریه  نیزمی‌گوید: پساب رها شده مورد تایید محیط زیست نیست و منکر آبیاری اراضی با پساب تصفیه خانه نیستم.وی می افزاید: طبق مکاتبه‌ای که با استانداری انجام داده ایم، مسئول و ناظر مستقیم  دانشگاه علوم پزشکی است و ما به عنوان ناظر محیط زیست چندین بار ورود کرده ایم و بارها در زمینه جمع آوری و تخریب اراضی حاصل از آبیاری پساب تصفیه خانه اقداماتی داشته ایم.وی با بیان این که پساب رها شده برای کشاورزی به هیچ عنوان مورد تایید محیط زیست نیست، خاطر نشان می‌کند: با این حال منکر آبیاری اراضی کشاورزی با این پساب نیستیم و این در حالی است که خواه ناخواه پساب رها شده منابع آبی و دام های اطراف را آلوده می کند.مهندس طلعتی مدیر آب منطقه ای تربت‌حیدریه به خراسان رضوی می‌گوید:انتقال پساب از حریم مسیل ها از نظر ما منع قانونی ندارد!وی می‌افزاید: تصفیه خانه فاضلاب و پساب آن در اختیار شرکت طوس مسیر و تحت مدیریت و نظارت شرکت آب و فاضلاب است و انتقال آب از بستر مسیل هیچ منع قانونی ندارد.طلعتی خاطر نشان می کند: طبق ماده ۱۲ آیین نامه تعیین حد بستر و حریم، عبور لوله های آب، برق و گاز از بستر و حریم کال ها و مسیرها با موافقت وزارت نیرو و آب منطقه ای بلامانع است و محافظت از لوله ها به عهده اشخاص است.مهندس پیوندی مدیر عامل شرکت طوس مسیر به خراسان رضوی می‌گوید: در این تصفیه خانه ما یک قرارداد بای بک بسته ایم که قرار است پساب آن را در بخش صنعت مصرف کنیم. در ابتدای تحویل این تصفیه خانه با مشکلات زیادی روبه رو بودیم و بلوئرهای هوادهی دچار مشکل بود که رفته رفته این مشکلات را رفع کرده ایم و ان شاء ا... اگر پیمانکار به موقع عمل کند با نصب تجهیزات خشک کن لجن بخش بسیاری از بوی نامطبوع از بین خواهد رفت و مشکلی از این دست در آن جا نخواهیم داشت‌.در خصوص مصرف این پساب در ۵ نوبت در روزنامه  آگهی کرده ایم که آماده انتقال آن برای مصارف صنعتی هستیم اما متقاضی پیدا نشده است. وی می افزاید: این پساب فقط باید در صنعت استفاده شود و اصلا مصرف کشاورزی ندارد. ما در حال مذاکره با شرکت های فولاد تربت حیدریه،فولاد سنگان و شرکت توسعه فراگیر سناباد برای کارخانه های کنسانتره در سنگان برای انتقال این پساب برای بخش صنعت هستیم و تاکنون کشاورزانی به ما مراجعه کرده اند تا این آب را بخرند اما ما نفروخته ایم‌ زیرا می‌دانیم که این آب برای مصارف‌کشاورزی مفید نیست و اگر این کار را کنیم برای آن ها حقابه ایجاد می شود. وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر وجود اخباری از انتقال پساب تصفیه خانه تربت حیدریه به سنگان خواف می‌گوید: ما صنعتی در تربت حیدریه و اطراف آن نداریم که به این پساب نیاز داشته باشد و فقط این ظرفیت در فولاد سنگان خواف و کارخانه های کنسانتره وجود دارد. او می افزاید: جالب است به آن ها اجازه می دهند که بروند و آب را از چاه بردارند که البته بعد از آن در وزارت نیرو مصوب شد که باید از پساب های منطقه در صنعت شان استفاده کنند.وی در پاسخ به  این سوال  که چه برنامه ای برای مدیریت پساب و جلوگیری از ورود آن به مزارع کشاورزی دارید می گوید: برنامه‌ای نداریم چون کاری نمی توانیم انجام دهیم و این مسئله در مشهد هم ۵ هزار لیتر بر ثانیه در کشف رود ریخته می شود.پیوندی در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم راه اندازی فولاد جلگه رخ تربت حیدریه  آیا می شود فعلا برای مدت ۳ تا ۵ سال آب را به سنگان برد و بعد از آن برای مصرف در فولاد تربت حیدریه برگرداند، خاطر نشان می‌کند: اگر‌ مسئولان بخواهند مقاومت کنند برای انتقال پساب از منطقه ای به منطقه دیگر و بمانیم تا صنعتی شکل بگیرد این مشکل وجود خواهد داشت. پیوندی می‌گوید: انتقال پساب به صورت موقت به سنگان امکان ندارد و هر کس بخواهد این پساب را بخرد باید در همان ۲۹ سالی که طبق قرارداد پساب در دست ماست، این اتفاق بیفتد.دکتر الهام بهره مند معاون بهداشت علوم پزشکی تربت حیدریه نیزبا تایید مضر بودن مصرف محصولاتی که با این پساب رشد می کنند، می‌گوید: این یک کار گروهی بوده و نمی توانیم بگوییم به تنهایی می شود، مثلا محیط زیست یا علوم پزشکی یا آب منطقه ای مشکل را حل کند.او می‌گوید: متاسفانه با این پساب خیار و گوجه و سبزیجات کاشته می شود و رسیدگی به این مسئله بسیار حائز اهمیت است.او معتقد است علوم پزشکی و محیط زیست یک کار مقطعی را انجام می دهند اما چاره حل مسئله به صورت ریشه ای جای دیگری است و اگر حل نشود این محصولات سر سفره همه ما خواهد آمد و تاثیر آن روی زندگی همه ما خواهد بود و جدای از وظایف سازمانی مان وظیفه انسانی حکم می کند که پیگیر حل این مسئله باشیم.

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از روزنامه خراسان رضوی، تاریخ انتشار 11 تیر    99، کد خبر:240769،www.khorasanrazavi.khorasannews.com