شعار سال:اگرچه آموزش کشاورزی چندین دهه است که در دستور کار دانشگاه‎ها و مراکز آموزشی قرار گرفته است و تا حد زیادی منشأ اثراتی در بخش کشاورزی بوده است اما امروزه ورای آموزش کشاورزی، موضوعات مربوط به سواد کشاورزی در سطح حرفه‎ای و عمومی اهمیت پیدا کرده است به‎گونه‎ای که در ارتباط با آن باید بر روی مدیریت و سیاست‎های تولید مواد غذایی و به‌کارگیری منابع و پایداری تأمل بیشتری داشت.

سواد کشاورزی عبارت است از برنامه‎هایی برای ترویج درک و دانش لازم مرتبط با سنتز، تحلیل و ارتباطات اطلاعات اصلی راجع به کشاورزی برای دانشجویان، کشاورزان، مصرف‌کنندگان و عموم مردم. این برنامه‌ها به درک بهتر اثر کشاورزی بر جامعه کمک می‎کند. با توجه به تعریف سواد کشاورزی مشخص است که سواد کشاورزی دارای دو وجه عمومی و حرفه‎ای است که هر دو وجه باید مورد توجه باشد و بر روی آن کار کرد. به همین دلیل، سواد کشاورزی باید به‎عنوان موتور محرکه برنامه درسی مورد توجه قرار گیرد و از این منظر برنامه‎های درسی مورد پایش قرار گیرند و در صورت لزوم از طریق یک چارچوب رسمی با برنامه درسی چندتخصصی، ارزش‎ها و مهارت‎ها مورد تقویت قرار گیرند. برای ارتقای سواد کشاورزی روش‎های مختلفی وجود دارد که عبارت‌اند از رویکرد قیاسی مبتنی بر چارچوب‎های برنامه‌ریزی‌شده، رویکرد استقرایی مبتنی بر کاربرد دانش و مهارت و رویکرد سودمند مبتنی بر ارزش‎ها، ترویج ارزیابی مسئله‎های مربوط به سیستم کشاورزی- مواد غذایی. هدف اصلی این سه رویکرد تأمین استانداردهای چارچوب سواد کشاورزی از طریق تزریق محتوای علمی، تلفیق محتوای کشاورزی از طریق دوره‎های دانشگاهی، لحاظ ارزش‎ها، ادغام بین‌رشته‌ای و لحاظ مهارت‌ها و کاربرد آن‌ها در تصمیم‎گیری، حل مسائل بخش کشاورزی و قضاوت‎های تأثیرگذار است. درواقع محتوای درسی و مهارت‎ها باید بر روی شناخت، درک و قدرت تفکر، تحلیل و قضاوت و حل مسئله‎ها مؤثر باشند.
* با توجه به این مهم در شرایط کنونی با وجود بیش از 260 هزار فارغ‎التحصیل کشاورزی، باید بر سواد کشاورزی و مهارت‎ها اهتمام جدی داشت و بیشتر باید بر مطالبی تأکید شود که هم مردم به‎عنوان مصرف‎کننده و هم کشاورزان در صحنه میدانی بدان نیاز دارند و یا به‎نوعی از مسئله‎های اساسی آن‎ها به‌حساب می‎آید. در این ساختار، کشاورزی باید به شرایط و سطحی دست یابد که به‎عنوان یک شغل بتواند پیام‎هایی را به سطح مصرف‎کنندگان انتقال دهد زیرا مصرف‎کنندگان از بسیاری از فناوری‎های کشاورزی بی‎اطلاع بوده، راجع‎به آن‎ها نه شنیده‎اند و نه چیزی می‎دانند. درواقع، با توجه به چتر کشاورزی با کالاهای متنوع ضرورت دارد نگاه جدید به آموزش کشاورزی داشت و آن را از منظر سواد کشاورزی بیشتر و بهتر دید و اکثر تحرکات اجتماعی را در این راستا هدایت کرد تا آموزش کشاورزی بتواند وجه سواد کشاورزی و مهارت مدنظر در آن را مورد توجه قرار دهد.

از زاویه سواد کشاورزی باید بازنگری کلی در آموزش‎های کشاورزی داشت به‎گونه‎ای که دوره‎های تحصیلات کشاورزی به دو بخش آموزش و مهارت کشاورزی با تناسب لازم و ضروری و با برنامه درسی متمرکز بر روش‎های نوین کشاورزی و نیز مباحث مرتبط با مسئله‎های کشاورزی منطقه‎ای و ملی تقسیم شود تا مؤلفه سواد کشاورزی در جامعه دانشجویی (و نیز با درجاتی پایین‎تر در جامعه) نهادینه شود و ستاده نهایی دانشگاه، نیروهای حرفه‎ای با دانش و مهارت کشاورزی باشند تا بتوانند هم خود اقدام به راه‎اندازی کسب‎وکارهای کشاورزی موفق نمایند و هم بتوانند در سطح مزرعه منشأ خدمات ویژه عملیاتی باشند و بهره‎برداران کشاورزی اعتماد لازم را به خدمات آن‎ها پیدا کنند و عملاً اتفاق‎های مثبت تأثیرگذار بر بهره‎وری تولید در سطح مزرعه رقم بخورد. در این ساختار جدید لازم است همه دانشجویان و فراگیران کشاورزی دروس مدیریت کشاورزی، تجارت و بازاریابی کشاورزی و کسب‎وکارهای کشاورزی را در برنامه درسی خود داشته باشند تا کارآفرینی و ارزش‎آفرینی در اکوسیستم کشاورزی در عمل رخ دهد زیرا تجربه بین‌المللی و داخلی نشان می‎دهد که کشاورزان آینده باید مجهز به این سه ابزار اساسی برای داشتن کسب‌وکارهای کشاورزی موفق باشند.

امید این‌که در گام جدید کشاورزی موضوع سواد کشاورزی به‎عنوان جزء لاینفک تحول در بخش کشاورزی مورد توجه قرار گیرد و تجدیدنظر اساسی در وزن تحصیلات تکمیلی با رویکرد کاهشی و دوره‎های کارشناسی و کاردانی با رویکرد افزایشی انجام شود. همچنین در دوره‎های بازآموزی و نوآموزی لازم است وجه مهارتی آموزش‎های کشاورزی به‌شدت افزایش یابد تا کارشناس برای کار در سطح میدانی و عملیاتی مزرعه آماده شود. علاوه بر آن، راه‎اندازی پلی‎کلینیک‎های توسعه کشاورزی و روستایی می‎تواند به عملیاتی‎سازی مهارت‎ها ورای آموزش کشاورزی بسیار تأثیرگذار باشد و دانش‎آموختگان کشاورزی را برای خدمات  و مشاوره‎های سودمند در سطح مزرعه آماده کند.

 

پایگاه تحلیلی- خبری شعار سال، برگرفته از فضای مجازی