شعارسال: روز دوشنبه نامه‌ای از طرف فیفا به فدراسیون فوتبال ایران رونمایی شد که در آن فیفا نکاتی را در مورد بررسی پرونده ویلموتس گوشزد کرده است. در این نامه که در تاریخ ۲۷ آگوست ارسال شده و چهار روز بعد رسانه‌ای شده به‌طور خلاصه آمده است که فیفا در مورد پرونده ویلموتس و رسیدگی به تخلفات احتمالی حساس شده و ممکن است این فرآیند مصداق دخالت شخص سوم در فوتبال تفسیر شود و محرومیت‌هایی برای فوتبال ایران به همراه داشته باشد. این نامه موجی از نگرانی در بین اهالی فوتبال به وجود آورد. هم از این بابت که مبادا فوتبال کشورمان تعلیق شود و هم به این خاطر که مبادا بررسی عادی پرونده تخلفات قرارداد ویلموتس دچار مشکل شود.

نامه فیفا

نامه فیفا در واقع دو فرستنده دارد؛ دبیر کل فیفا خانم فاطما سامورا و ویندسور جان دبیر AFC. در این نامه که خطاب به مهدی محمدنبی، دبیر فدراسیون فوتبال ایران ارسال شده، آمده است: «از طریق منابع مختلف قابل اعتماد از جمله رسانه‌هایی که سخنان مقام‌های مسوول را نقل کرده‌اند، متوجه شدیم که چند تن از اعضای ارشد فدراسیون فوتبال ایران از سوی سازمان بازرسی کل کشور متهم به «اهمال در انجام وظیفه» شده‌اند.

 

دلیل این مساله هم حکم اخیر کمیته تعیین وضعیت فیفا درباره یک مورد مربوط به عدم انجام وظایف در یک قرارداد بوده، جایی که فدراسیون فوتبال ایران محکوم به پرداخت حدود ۶ میلیون یورو به مارک ویلموتس، مربی سابق تیم ملی فوتبال ایران شده است. همچنین متوجه شدیم که تحقیقات بیشتر و اقدام‌های قانونی احتمالی علیه این افراد از سوی دادستان کل تهران در دست بررسی است.

 

پیش از هر چیز باید ذکر کنیم که فیفا و ای‌اف‌سی کاملا مخالف استفاده از تهدید‌های قانونی و تلاش برای مرعوب کردن فرد یا گروهی از افراد، آن هم با استفاده از قدرت مقام‌های قانونی بی‌ارتباط به آن‌ها و درنتیجه زیر سوال رفتن قدرت‌شان هستند. باتوجه به این مساله، برای آنکه تمام زوایای قضیه روشن شود، از شما درخواست می‌کنیم تا روز دوم سپتامبر (پس‌فردا) ۲۰۲۰ برای ای‌اف‌سی و فیفا مدارک لازم و مرتبط با وضعیت فدراسیون فوتبال و اتهام‌های طرح شده را ارسال کنید. از این فرصت استفاده کرده و به شما یادآوری می‌کنیم براساس بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۱۹ فیفا، اعضای فیفا باید مسائل و مشکلات‌شان را به شکل مستقل حل کنند و نباید تحت‌تاثیر فرد سومی باشند. هرگونه تخلف از این بند می‌تواند به اعمال جریمه از سوی فیفا منجر شود، از جمله تعلیق فدراسیون عضو. علاوه بر این و در ارتباط با مسائل پیش گفته شده، می‌خواهیم تاکید کنیم که هرگونه نقض بند یک ماده ۱۴ حتی در صورتی که تاثیر فرد سوم ناشی از تقصیر فدراسیون عضو نباشد، باز هم می‌تواند منجر به اعمال جریمه شود

(نگاه کنید به بند سوم ماده ۱۴).

واکنش فدراسیون

فدراسیون فوتبال ایران که نزدیک به چهار روز از رسانه‌ای کردن نامه خودداری کرده بود (البته آن‌ها این بهانه را دارند که نامه در ایام تعطیلات ارسال شده است)، در پاسخ اعلام کرد تابع قوانین داخلی کشور است. در این جوابیه کوتاه که روی تلگرام مرکز ارتباطات فدراسیون فوتبال آمد، اعلام شد: «فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران با تایید دریافت نامه مشترک فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا تاکید می‌کند همچون گذشته و همیشه ضمن احترام به قوانین فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا، خود را مقید و ملتزم به رعایت قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران می‌داند.»

بسیاری از کارشناسان این پاسخ را به معنای رد درخواست فیفا برای ارسال مدارک و کنار گذاشتن نهاد‌های قضایی از پرونده ویلموتس قلمداد و به این نکته اشاره کردند که فوتبال ایران باید آماده تعلیق شود. این در حالی است که هیچ‌یک از مقامات فدراسیون حاضر نشد توضیح بیشتری در این رابطه بدهد یا مشخص کند که آیا مدارک مورد نیاز برای فیفا و ای‌اف‌سی ارسال خواهد شد یا خیر؟

 

با این حال سیدمحمدرسول باختر، حقوقدان ورزشی گفت: «فیفا فعلا نه قصدی برای تعلیق دارد و نه حتی تهدیدی کرده است. آن‌ها فقط می‌خواهند بگویند که ما حواس‌مان هست که شما چه کار می‌کنید. این بیشتر هشداری است به مقامات سیاسی که وارد حیطه کاری ما نشوید. تنها اخطاری که داده شده این است که شما دخالت شدید سیاسی در فوتبال می‌کنید و در این بین ممکن است دچار اشتباهاتی شوید و این باعث شود فوتبال شما تعلیق شود.»

چه کسی خط داده است؟

در نامه فیفا به صراحت آمده آن‌ها «از طریق منابع مختلف قابل اعتماد از جمله رسانه‌هایی که سخنان مقام‌های مسوول را نقل کرده‌اند» متوجه این موضوع شده‌اند. با این حال خیلی‌ها معتقدند داستان کمی پیچیده‌تر از این حرف‌هاست و احتمالا افرادی از ساختمان سئول به وسیله نامه‌نگاری با فیفا چنین فضایی را به وجود آورده‌اند تا در برابر اتهامات وارده زیر چتر حمایتی فیفا قرار بگیرند.

 

استدلال این گروه مسبوق به سابقه بودن چنین حرکتی است. هنگامی که در کشور قانون منع به کارگیری بازنشستگان تصویب شد و طبق آن قانون مهدی تاج باید صندلی ریاستش را ترک می‌کرد، او و همکارانش از مقر AFC تا زوریخ و پایگاه فیفا را درنوردیدند تا حمایت رییس کنفدراسیون فوتبال آسیا و اینفانتینو را جلب و چنین وانمود کنند که اگر تاج برکنار شود فوتبال ایران تعلیق خواهد شد. در آن برهه کاملا مشخص بود که تاج و دوستانش در این زمینه با فیفا و ای‌اف‌سی مکاتبه می‌کنند. حتی وقتی اینفانتینو به تهران آمد و در یک گفت‌وگوی تلویزیونی مقابل عادل فردوسی‌پور نشست، با این سوال به صورت واضح روبه‌رو شد که «در صورت رفتن تاج به خاطر قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان آیا خطری فوتبال ایران را تهدید می‌کند یا نه؟» به نظر می‌رسد هدف از پرسیدن آن سوال این بود که اینفانتینو روی آنتن زنده تلویزیون ایران احتمال چنین اتفاقی را بدهد و همین کافی بود تا تاج در پستش باقی بماند.

فرق سیستم قضایی ایران و امریکا چیست؟

از زمان رسانه‌ای شدن نامه انتقادات زیادی نسبت به رویکرد فیفا و ای‌اف‌سی در کشور به راه افتاده است. اکثر اهالی فوتبال معتقدند فیفا و ای‌اف‌سی در مورد فوتبال ایران سیاست یک بام و دو هوا را پیش گرفته‌اند. دلیل بروز چنین انتقاداتی این است که در سال‌های گذشته بار‌ها و بار‌ها شاهد حضور آن چیزی که فیفا نامش را «شخص سوم» می‌گذارد در فوتبال دنیا بوده‌ایم. از خود فیفا که با حکم دادستانی نیویورک مورد هجوم پلیس سوییس قرار گرفت و مدیران ارشدش بازداشت شدند تا ورود پلیس ایتالیا به ماجرای کالچوپولی و وورد پلیس بلژیک به پرونده موجی‌پولی و ده‌ها نمونه دیگر از آفریقا تا امریکای جنوبی و اروپا.

 

همین اواخر هم دادستانی سوییس به خاطر ملاقات‌های مخفیانه اینفانتینو با دادستان سابق پرونده فساد سال ۲۰۱۵ در فیفا قرار تعقیب صادر کرد. تمام این موارد نمونه‌های برجسته حضور نهاد‌های قضایی و امنیتی غیرمرتبط با فوتبال در پرونده‌های مربوط به فوتبال هستند.

 

حال چطور ممکن است در کشور‌های دیگر چنین اجازه‌ای وجود داشته باشد و فدراسیون‌های آن‌ها با خطر تعلیق مواجه نشوند، اما در مورد ایران چنین تهدیدی صورت بگیرد؟ آیا فیفا در مواجهه با سایر کشور‌ها به فکر تمامیت خودش نیست و فقط درقبال ایران نسبت به حفظ تمامیتش حساس می‌شود؟ باختر در این رابطه به «اعتماد» گفت: «وقتی دادستانی سوییس می‌تواند به پرونده‌های فوتبال ورود کند چرا دادستان تهران نتواند؟ باید از فیفا پرسید مقامات سوییس و امریکا محترم هستند و مقامات ما نه؟ قانون سوییس و امریکا و ایتالیا و بلژیک محترم است و قانون ما غیر محترم؟»

فیفا و ای‌اف‌سی زرنگ شده‌اند!

حضور پررنگ فیفا در یک پرونده مالی که احساسات بسیاری از مردم کشورمان را جریحه‌دار کرده است زمانی عجیب‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم این نهاد در سال‌های گذشته بار‌ها و بار‌ها از انجام اقدامات قانونی خود طفره رفته است. درست برخلاف چیزی که دبیرکل فیفا و دبیر کل ای‌اف‌سی می‌گویند که اطلاعات در مورد پرونده ویلموتس را از رسانه‌ها دریافت کرده‌اند، باید گفت آن‌ها هیچ توجهی به رسانه‌های ایران نمی‌کنند.

 

به عنوان مثال سال‌هاست گفته می‌شود باشگاه‌های ایرانی با پرونده‌سازی در مورد پرداخت بدهی‌های خود مجوز حرفه‌ای دریافت می‌کنند، اما فیفا و ای‌اف‌سی اهمیتی نمی‌دهند و در واقع با دروغ مدیران باشگاه‌های ایران همراهی می‌کنند. به قول کفاشیان سال‌ها فدراسیون فوتبال ایران سر فیفا کلاه گذاشت که ما نهاد غیردولتی هستیم، اما وقتی این دروغ برملا شد فیفا واکنشی نشان نداد. حتی حالا هم که اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران مغایرت‌های زیادی با اساسنامه فیفا دارد، این نهاد بین‌المللی سعی دارد مشکل را به شکلی حل کند که نه سیخ بسوزد نه کباب.

 

ورود زنان به استادیوم، تراز‌های مالی، اداره دو باشگاه توسط یک نهاد یا شخص در لیگ و هزاران مشکل دیگر در فوتبال ایران با وجود بازتاب گسترده در رسانه‌های کشور بار‌ها و بار‌ها توسط فیفا و AFC نادیده گرفته شده است. در چنین شرایطی آیا عجیب نیست که فدراسیون فوتبال ایران به خاطر پیگیری پرونده فساد تهدید به تعلیق می‌شود؟ جالب اینجاست که فساد مالی یکی از بزرگ‌ترین روسیاهی‌های فیفا در چند سال اخیر بوده است و اینفانتینو یکی از شعارهایش را مبارزه با فساد مالی برگزیده است. باختر در این رابطه گفت: «فساد مالی در فوتبال عامل بسیار بدی است. مثلا یکی از دلایل اصلی که سامانه TMS طراحی و راه‌اندازی شد این بود که جلوی جرایم مالی گرفته شود؛ جرایمی نظیر پولشویی و رشوه و.»

فیفا چه می‌خواهد بداند؟

با وجود تمام انتقادات به رویکرد فیفا و ای‌اف‌سی پاسخ به ابهامات این دو نهاد نباید زیاد مشکل باشد. البته رویکردی که فدراسیون و مهدی محمدنبی در پیش گرفته‌اند آن چیزی نیست که فیفا می‌خواهد بداند و آن چیزی هم نیست که به فوتبال ما در این شرایط کمک می‌کند. اینکه ما براساس قوانین داخلی عمل می‌کنیم پاسخ مناسبی برای نهاد‌های بالادستی فوتبال نیست. فدراسیون باید خیلی شفاف و صریح اتهاماتی که به تاج و اعضای هیات رییسه فدراسیون وارد شده را به فیفا گزارش بدهد و تاکید کند که پرونده در دست بررسی است.

 

باختر در این رابطه گفت: «فیفا خوشحال می‌شود که اگر جایی جرم مالی اتفاق می‌افتد رسیدگی شود. مقامات قضایی کشورمان هم بار‌ها تاکید کرده‌اند که در حال بررسی موضوع هستند تا ببینند آیا جرمی اتفاق افتاده یا خیر و هنوز برای کسی قرار تعقیب یا بازداشت صادر نکرده‌اند.» اگر ما همین موارد را به فیفا و ای‌اف‌سی منعکس کنیم طبیعتا نباید مشکلی در بررسی پرونده وجود داشته باشد. باختر همچنین افزود: «ارسال مدارک از جنبه دیگری هم اهمیت دارد. صرفا به عنوان مثال می‌گویم اگر بعد‌ها ثابت شد این اتفاق‌ها شامل فساد مالی می‌شده همین اسناد و مدارک می‌تواند باعث شود کمیته انضباطی فیفا هم بتواند این افراد را محکوم کند.»

نصرالله پژمان‌فر یکی از نمایندگان مجلس که پیگیر پرونده ویلموتس بوده است نیز در رابطه با اینکه فیفا اگر به اسناد و مدارک ما توجه کند نظرش تغییر می‌کند، گفت: «فیفا به این مساله اشاره کرده که چند تن از مدیران ارشد فدراسیون فوتبال از سوی سازمان بازرسی کل کشور متهم به اهمال در انجام وظیفه شده‌اند، در حالی که سازمان بازرسی در پیگیری پرونده مارک ویلموتس و متهم دانستن ۸ نفر در این پرونده به اتهام اهمال کاری، هیچ نامی از افراد حقیقی یا حقوقی نبرده است. پس نقطه نظر فیفا و وارد کردن این اتهام به مدیران ارشد فدراسیون فوتبال، نکته‌ای بوده که برداشت فیفاست و اطلاع‌رسانی سازمان بازرسی کل کشور روی سایت خود اشاره‌ای به هیچ شخصی نداشت. مساله مطرح شده در ایران، ابعاد پیچیده‌ای دارد که در حال بررسی است. مسلما در صورت مشخص شدن تمام ابعاد این پرونده، فیفا همان‌طور که به خودش اجازه نداده در بعضی پرونده‌ها در کشور‌های مختلف از جمله «کالچوپولی» ایتالیا ورود کند، در این مساله هم مداخله‌ای نخواهد داشت و حتی برای مبارزه با فساد در فوتبال از اقدامات صورت‌گرفته در داخل ایران نیز حمایت خواهد کرد.»

چه چیزی در انتظار ماست؟

به نظر می‌رسد همان جریان رسانه‌ای که کمک کرد تاج در سال ۹۷ در مسند قدرت بماند و حالا این بلا‌ها را سر فوتبال ما بیاورد، با قدرت دست به کار شده تا با دستاویز قرار دادن مساله‌ای به نام تعلیق جلوی رسیدگی پرونده تاج و دوستانش را بگیرد یا لااقل آن را منحرف کند. ترس تعلیق همیشه آخرین تیر ترکش کسانی بوده که منافع خود را به منافع میلیون‌ها هوادار فوتبال در ایران ترجیح داده‌اند. فردا فدراسیون فوتبال باید جواب نامه فیفا و ای‌اف‌سی را بدهد.

 

ما می‌توانیم با یک پاسخ صحیح و مستدل نگرانی‌های فیفا را مرتفع کنیم یا می‌توانیم با سکوت یا لج‌بازی اوضاع را به سمت پیچیده‌تر شدن ببریم. به نظر می‌رسد نهاد‌های نظارتی باید در این مورد به‌خصوص هم کاملا هوشیار عمل کنند و مدارک لازم را دراختیار نبی قرار دهند و از آن مهم‌تر مطمئن شوند این مدارک برای نهاد‌های بالادستی ارسال می‌شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه اعتماد، تاریخ انتشار: ۱۲ شهریور ۱۳۹۹، کدخبر: ۱۵۴۰۸۳، www.etemadnewspaper.ir