شعار سال: فناوری بلاکچین یکی از این فناوری هاست که به دلیل وسعت کاربرد و قابلیت‌های بی بدیل آن در سال‌های اخیر مورد توجه فراوان واقع شده و روزانه شاهد توسعه بیش از پیش آن هستیم. در این مطلب فارغ از کاربرد‌ها و قابلیت ها، به روش‌های غالب سوءاستفاده از این فناوری پرداخته می‌شود.

جوامع بشری از گذشته تاکنون شاهد فعالیت‌های اقتصادی مخرب و منفعت طلبانه بسیار متعددی توسط عده‌ای برای کسب منافع با بهره گیری از خدعه، فریب و نیرنگ از جامعه بوده است. اکثر این روش‌ها و دام پراکنی‌ها بر بهره گیری از خصلت واحد طمع در انسان‌ها استوار شده اند. وعده کسب منافع عظیم، سریع و مطمئن در آینده‌ای نه چندان دور از جمله موارد مشترک در اکثر این فعالیت هاست. طی اعصار گوناگون بیشتر شاهد ایجاد تغییر در روش‌های پیاده سازی این فعالیت‌ها بوده ایم تا تغییر در اصول.

بازدهی فعالیت‌های اقتصادی یا کسب منفعت و سود از سرمایه گذاری در آن‌ها عموما دارای اصولی غیرقابل انکار هستند. غالبا ارزش افزوده از فعالیت‌های سرمایه گذاری تجاری و اقتصادی از ارائه یک محصول یا خدمت حاصل می‌شود. هر فعالیت اقتصادی الزاما باید دارای طرح و مدل کسب و کار باشد که در آن به وضوح تمام مراحل عملکرد اقتصادی تا کسب سود و منافع حاصله تشریح می‌شود و سرمایه گذار با بررسی دلایل، راهکار‌ها و تطبیق مراحل مذکور در این اسناد با منطق فضای هر طرح کسب و کار، امکان قضاوت داشته و چگونگی حصول نتیجه را برآورد می‌کند.

فناوری‌های نوین با توجه به ناآشنایی عموم جامعه با کاربرد و مکانیسم‌های آن‌ها طبعا ابزار مناسبی برای پیاده سازی فعالیت‌های مذکور است. از جمله این فناوری‌ها که به صورت روزافزون در حال گسترش است می‌توان به فناوری بلاکچین اشاره کرد؛ فناوری‌ای که اکنون با ظرفیت‌های بالقوه خود نقش موثری در پیاده سازی بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی دارد. توجه به این نکته ضروری است که فناوری بلاکچین هم یک ابزار برای پیاده سازی ایده‌های کسب و کار است (مگر در مواردی که تغییرات بنیادی در بطن این فناوری سبب ایجاد ارزش افزوده شود). تاکنون ایده‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری با بهره گیری از این فناوری به ثمر نشسته و به طور بی نظیری در حال فعالیت هستند. همانگونه که انتظار می‌رفت با توسعه این فناوری مطالب بسیاری در جامعه از طریق رسانه‌های عمومی و خصوصی با تمرکز بر قابلیت‌های این فناوری منتشر شده و می‌شوند. از سویی این تبلیغات و اطلاع رسانی (گاهی ناقص و کوتاه بوده و) بستر مناسبی را برای فعالیت سودجویان فراهم می‌آورد که با اتکا بر ناآگاهی عمومی و تاخیر در اطلاع رسانی از سوی مسئولان اقدام به تامین منافع می‌کند.

پس از قانونمندی فعالیت استخراج رمز ارز و شناسایی این حرفه به عنوان یک صنعت در سال گذشته شاهد رشد روزافزون طرح‌ها و پروژه‌های کلاهبرداری در سطح جامعه هستیم. با بررسی این موارد دو موضوع بیشتر از سایرین خودنمایی می‌کند که به بررسی هر یک در حد توان می‌پردازیم:


۱- فروش و ارائه توان پردازش ابری (cloud mining)

در برخی زنجیره‌های بلاکچین، برای تامین امنیت شبکه از قانون و روشی به نام اثبات کار استفاده می‌شود. در این روش ثبت و تائید تمام تغییرات بر روی زنجیره طی فرآیندی توسط افرادی داوطلب به نام استخراج کننده (miner) صورت می‌پذیرد. استخراج کنندگان با بهره گیری از پردازنده‌های خاصی نسبت به این امر اقدام نکرده و به عنوان کارمزد، در برابر و به میزان مشارکت خود مقداری رمزارز از زنجیره دریافت می‌کنند. حال چنانچه کسی به هر دلیلی مایل به مشارکت در این فعالیت بوده و از امکانات لازم برخوردار نباشد می‌تواند نسبت به خرید مقدار مورد نیاز توان پردازشی متناسب با بودجه خود از ارائه دهندگان خدمات مذکور اقدام کند. در جامعه جهانی یکی از فعالیت‌های مقبول کسب و کار مرتبط با صنعت استخراج رمزارز، ارائه توان پردازشی (cloud mining) است. همانگونه که این فعالیت اقتصادی با ایجاد بستری جهت مشارکت عمومی در زنجیره بلاکچین برای متولیان و سرمایه گذاران تامین منافع و خلق ارزش افزوده می‌کند گاهی نیز به عنوان ابزاری برای کلاهبرداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این خصوص لازم است متقاضیان شخصا نسبت به احراز صلاحیت ارائه دهندگان سرویس استخراج ابری اقدام و حصول اطمینان در حد معقول نمایند که در اینجا به مواردی از آن می‌پردازیم:

• رویت و کسب اطمینان از اصالت مدارک، اسناد و مجوز‌های مرتبط به مالکان واحد صنعتی ارائه دهنده خدمات (بالاخص رویت پروانه بهره برداری).

• بررسی و سنجش صحت میزان کل ظرفیت پردازشی ارائه دهنده سرویس با بهره گیری از مشخصات و نشانی واحد صنعتی (در این مورد ارائه دهنده سرویس موظف به شفاف سازی در خصوص کل توان پردازشی موجود و مقدار واگذار شده است)

• کسب اطمینان از مالکیت ارائه دهنده خدمات و محل استقرار واحد استخراج

• بررسی مشخصات و امکانات پلتفرم ارائه دهنده سرویس (مالکیت دامین، روش اختصاص توان پردازشی و محاسبه درآمد)

۲- تامین مالی جمعی (Crowd Funding)

تامین مالی جمعی یا کراود فاندینگ یکی دیگر از قابلیت‌های بسیار فناوری بلاکچین است. تامین مالی جمعی در حقیقت تجمیع و گردآوری سرمایه‌های عده‌ای در راستای دستیابی به هدفی واحد است. هر چند که بیشتر از این روش برای کسب منافع اقتصادی بهره گیری می‌شود، ولی لزوما کاربرد آن معطوف به این امر نبوده و طرح‌های عام المنفعه بسیاری نیز با بهره گیری از این روش به ثمر نشسته اند.

در مواردی که تمرکز پذیرش سرمایه بر کسب منافع اقتصادی استوار است نیاز به ارائه طرح توجیهی یا مدل و طرح کسب و کار الزامی است. شاید در طی زمان روش ها، فرآیند‌ها و ابزار‌های جذب سرمایه دستخوش تغییرات زیادی گردیده باشد، ولی ایجاد ارزش افزوده بوسیله ارائه کالا یا خدمت، همچنان به عنوان اصلی ثابت و غیر قابل انکار در هر فعالیت اقتصادی و سرمایه گذاری تلقی می‌شود.

گاهی تنوع زیاد در هدف‌ها و مدل‌های تامین مالی جمعی در کنار بهره گیری از پیچیدگی‌های فناوری‌های نوین سبب بروز سردرگمی در جامعه شده به نحوی که فرصت مناسبی برای سودجویان و کلاهبرداران ایجاد می‌کند. طرح‌های جذب سرمایه با بهره گیری از ترفند «پونزی» یا بازاریابی شبکه‌ای که غالب وجه مشترک تمام این طرح‌ها پرداختن به روش‌ها و فرآیند‌های جذب سرمایه به عوض تمرکز بر اصل خلق ارزش افزوده در کنار بهره گیری از پیشنهاد‌های اغوا کننده مالی و کسب سود‌های غیرمعقول است. نمونه بارز این امر «بانک ترون» است که توانسته سرمایه‌ای میلیون دلاری از ترفند «پونزی» کسب نماید. با بررسی این پلتفرم موارد بسیار مشخصی حاکی از جذب سرمایه و سودجویی بر مبنای ترفند پونزی عیان است که به برخی از آن‌ها میپردازیم:

• عدم امکان دسترسی به هویت و مشخصات مالک یا مالکین دامنه پلتفرم و مشخصا عدم ارائه توضیحات و شفافیت در خصوص مالکین طرح.

• تمرکز بر روش جذب سرمایه با استفاده از شعار‌های عمومی فناوری بلاکچین و بهره گیری از یک زنجیره رمزارز به عنوان ابزار پذیرش سرمایه.

• عدم ارائه روش یا طرحی مشخص برای تحقق اصل خلق ارزش افزوده.

• پیشنهاد تامین منافعی غیر متعارف ضمن تمرکز بر مشوق‌های اغواگر در جذب زیر مجموعه.

امید که با اطلاع رسانی و آموزش همگانی روزی برسد که دست تبهکاران از حوزه فناوری به ویژه بلاکچین کوتاه گردد.

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از سایت خبری کسب و کار، تاریخ انتشار 15     شهریور    99، کد خبر:   ---، www.kasbokarnews.ir