شعار سال: گروه مشاوران جدیدی متشکل از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران و مهندسان معماری مشهدی در حال تدوین طرح بافت اطراف حرم مطهر هستند. به گفته یکی از اعضای این گروه مشاور، طرح جدید در اختیار شورای عالی معماری و شهرسازی قرار گرفته و پس از آن در کمیسیون ماده ۵ خراسان رضوی بررسی می‌شود و در نهایت با ارائه نظر از سوی مسئولان استانی و تأیید وزارت راه و شهرسازی، به اجرا در می‌آید.

این روز‌ها حرف و حدیث‌هایی از سوی برخی مسئولان مشهدی به گوش می‌رسد که طرح جدید بافت اطراف حرم را خود مشهدی‌ها باید بنگارند؛ چراکه این طرح قرار است در مشهد اجرا شود و مشهدی‌ها می‌خواهند آن را اجرایی کنند و این کسر شأن مشهدی هاست که طرح مربوط به آنان در تهران به تصویب برسد!

این حرف‌ها قبلا از سوی رئیس شورای اسلامی مشهد، اعضای شورا و برخی مسئولان شهرداری مشهد به گوش می‌رسید، اما به تازگی این حرف‌ها از جواد کریمی قدوسی، نماینده مردم مشهد در مجلس و رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس نیز شنیده می‌شود.

رویکرد مجلسی‌ها به بافت اطراف حرم

نصرالله پژمانفر و محمدحسین حسین زاده بحرینی و جواد کریمی قدوسی به عنوان نمایندگان با سابقه مشهد در مجلس، راه‌های یکسانی در برخورد با مساله بافت اطراف حرم در پیش نگرفته اند. رویکرد پژمانفر و بحرینی تقریبا یکسان است و در حضور‌های مختلف این دو در مساله بافت، شاید رفتار‌های متفاوتی را دیده باشیم، اما رویکرد یکی است: بازگشت هویت دینی و معنوی به شهرسازی و منطقه ثامن مشهد، اما کریمی قدوسی، راه جداگانه‌ای در پیش گرفته است.

رویکرد کمیسیون عمران مجلس به بافت اطراف حرم چیست؟ 

اوایل تیرماه و درست در زمانی که وزارت راه و شورای عالی شهرسازی و معماری مشغول صدور مصوبات و نامه‌هایی مبنی بر توقف طرح‌های بافت اطراف حرم بودند، نمایندگان مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی برای بازدید از پروژه‌های کلان شهری مشهد دعوت شدند. کریمی قدوسی در حاشیه بازدید از منطقه ثامن و پروژه‌های شهرداری، مخالفت صریح خود را با مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری اعلام کرد.

پس از آن نیز، او جلساتی با اعضای کمیسیون عمران مجلس برگزار کرد. سپس رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس، در نامه‌ای به وزیر راه و شهرسازی، خواستار تعیین تکلیف هرچه سریعتر طرح بافت اطراف حرم شد.

رضایی کوچی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، این مساله را از دیدگاه خود بیان کرده و دخیل بودن ذینفعان طرح را در تصمیم گیری درباره آن، طبیعی می‌داند.

تأکید بر تصمیم‌گیری مسئولان استانی برای یک مساله ملی

بررسی بافت اطراف حرم طی ۲۰ سال گذشته، نشان می‌دهد که هویت این بافت در طرح‌های پیشین به شدت دچار خدشه شده و رفتار مسئولان شهری مشهد، از اعضای شورای شهر تا شهرداری و حالا برخی نمایندگان، حمایت از کسانی است که تاریخ و هویت بافت اطراف حرم را خدشه دار کرده اند.

رضایی کوچی می‌گوید: اختلاف نظری بوده بین شهرداری و شورای شهر مشهد، استانداری و تولیت آستان قدس با مسئولان کشوری، که این تصمیمات با نظارت آنان گرفته نشده است. مشهد کلان شهر است و شهرداری، شورای شهر و کمیسیون ماده ۵ ظرفیت آماده کردن طرح جدید را دارند.

رویکرد کمیسیون عمران مجلس به بافت اطراف حرم چیست؟ /

او ادامه می‌دهد: از شورای عالی شهرسازی و معماری خواسته ایم که این طرح را به استان ارسال کنند و در کمیسیون ماده ۵ به تصویب برسد و به جای اینکه در تهران و شورای عالی معماری و شهرسازی آماده شود، آن را به استان یا مجموعه شهرداری، شورای شهر و تولیت آستان قدس و نخبگان بدهیم و در نهایت طرح در خود استان تصویب شود.

رئیس کمیسیون عمران مجلس تصویب طرح به دست این مجموعه‌ها در مشهد را دلیل اجرایی شدن آن می‌داند و می‌گوید: به این صورت طرح ضمانت اجرایی دارد و کسانی که آنجا به طور مستقیم ذی نفع و دخیل هستند، با شناخت دقیق تری می‌توانند بر طرح نظارت کنند.

ذینفعان بافت اطراف حرم چه کسانی هستند؟

با توجه به هویت ملی و حتی جهانی که بافت اطراف حرم دارد، آیا می‌توان ذینفعان طرح بازسازی و بهسازی این بافت را صرفا مسئولان استانی و شهری دانست؟ چرا رضایی کوچی به نقش مردم بومی بافت به عنوان ذینفع و دخیل در طرح اشاره‌ای نکرده و در سخنان خود صرفا از مسئولانی مانند استانداری، شهردار، اعضای شورای شهر و حتی تولیت آستان قدس نام می‌برد؟

او در ادامه گفتگوی خود با خبرنگار ما به اولویت‌های مدنظر خود در بافت اطراف حرم اشاره می‌کند و می‌گوید: دسترسی روان زائران به حرم امام رضا (ع) و حفظ شرایط زندگی عادی مردم مجاوران و ساکنان بافت، دو اولویت مهم در طرح بافت اطراف حرم است.

رضایی کوچی توضیح می‌دهد: خانه‌ها در این بافت قدیمی هستند و شرایط نامناسبی دارند و تأکید کرده ایم که نوسازی باید متناسب با شرایط حرم باشد.

وی ادامه می‌دهد: قرار بر این است که طرح در شورای عالی شهرسازی و معماری مطرح شود و پس از آن در کمیسیون ماده ۵ استان نیز به تصویب برسد و اگر موردی هم باشد به شورای عالی شهرسازی و معماری بازگردد، ولی این طرح نهایتا باید در استان نهایی شود و در آنجا به تصویب کمیسیون ماده ۵ برسد.

کوچک‌انگاری ظرفیت بین‌المللی حریم رضوی
حرم مطهر رضوی، تا پیش از شرایط کرونا سالانه میزبان بیش از ۲۵ میلیون زائر از سراسر جهان بوده است. تا سال گذشته که کرونا زندگی انسان را روی کره زمین تحت تأثیر شدید خود قرار نداده بود، زائران آذربایجانی و پاکستانی، افغانستانی، شیعیان عربستان، بحرین و بسیاری دیگر از کشور‌ها که برای زیارت حضرت رضا (ع) و سفر به ایران از سوی کشور‌های خود تحت فشار هستند، از فرصت زیارت اربعین استفاده کرده و پس از پایان سیرو سلوک معنوی خود در مسیر اربعین، به مشهد می‌آیند و این سفر پر از معنویت را با زیارت امام رضا (ع) به پایان می‌رسانند. همین امر نقش بین المللی مشهد و بافت اطراف حرم را در ترویج تشیع علوی و در تبلیغ اسلام ناب محمدی بیش از پیش نشان می‌دهد.

این مساله باعث می‌شود که هویت بافت اطراف حرم و منطقه ثامن مشهد، بیش از آنکه صرفا به مسئولان استانی مربوط باشد، مساله‌ای ملی و مذهبی باشد و تصمیمات درباره نوسازی این منطقه، بیش از آنکه ناظر به اورده‌های اقتصادی مرتبط شود، براساس نیاز‌های هویتی و با نگاهی جهانی اتخاذ شود.

اما نگاه برخی مسئولان به طرح‌های نوسازی و بهسازی بافت اطراف حرم، نشانه‌های کمی از این رویکرد را دارد. نشانه‌هایی از حمایت از سرمایه گذاری که صرفا به فکر بازگشت سرمایه خود است و سود و زیان شهرداری در طرح را با خود به همراه دارد.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار:10 آبان ۱۳۹۹، کد خبر:886127، snn.ir