شعار سال: مشکلات بازار محصولات کشاورزی و کالا‌های اساسی در حالی از عدم اجرای صحیح مصوبه الگوی کشت نشات می‌گیرد که همچنان شاهد این هستیم که این مصوبه به درستی اجرا نمی‌شود و داستان‌های هر ساله در بازار یعنی افزایش مقطعی تولید برخی از محصولات و ضرر کشاورزان یا کاهش ناگهانی تولید و افزایش قیمت برای مصرف‌کننده را رقم زده است. در واقع با وجود آنکه خاوازی وزیر جهاد کشاورزی وعده اجرای مصوبه الگوی کشت در سال زراعی جاری را داده بود، اما هنوز این طرح به طور کامل اجرایی نشده و بساط مشکلات تنظیم بازار نیز هنوز برچیده نشده است.

با وجود تصویب لایحه الگوی کشت از سال ۸۸ و اهمیت فراوان آن در بخش تنظیم بازار محصولات کشاورزی، اما این مصوبه به بهانه‌های مختلف اجرا نشده و هر یک از مسوولان وزارت جهاد کشاورزی تنها شعار اجرای آن را طی سال‌های اخیر داده‌اند. بر همین اساس کاظم خاوازی وزیر جهاد کشاورزی نیز با در دست گرفتن سکان این وزارتخانه از همان روز‌های نخست وزارت، از اجرای مصوبه الگوی کشت در سال زراعی جدید خبر داد که با این وجود تمامی کشاورزان نسبت به این موضوع امیدوار شدند در حالی که با گذشت بیش از ۷۰ روز از سال زراعی جدید خبری از اجرای الگوی کشت نیست. این در حالی است که البته بسیاری از دست‌اندرکاران بخش کشاورزی از اجرای پایلوت الگوی کشت در برخی استان‌ها خبر می‌دهند.

بسیاری از دست‌اندرکاران و کارشناسان بخش کشاورزی بر این باورند تا زمانی که نرخ‌گذاری محصولات کشاورزی بر پایه و اساس هزینه‌های واقعی تولید به منظور جلوگیری از کشت بی‌رویه محصولات آب‌بر صورت نگیرد، مصوبه الگوی کشت با اجرای دستوری به جایی نمی‌رسد و به عبارت دیگر قیمت‌گذاری محصولاتی همچون گندم، جو، کلزا، چغندرقند و برنج باید متناسب با هزینه‌های واقعی تولید و تورم باشد تا کشاورزان به سمت و سوی کشت محصولات صیفی نروند که در نهایت به سبب ازدیاد تولید و مشکلات تنظیم بازار، هزینه مالی به دلیل خرید حمایتی محصول روی دست دولت بگذارد.

تعیین‌تکلیف دستوری الگوی کشت شدنی نیست
ماجرا البته تنها به اینجا ختم نمی‌شود چرا که عضو شورای مرکزی خانه کشاورز اجرای مصوبه الگوی کشت را پروژه بسیار سخت و بزرگ می‌داند و آن را به ساخت واکسن کووید ۱۹ تشبیه می‌کند و معتقد است که با اجرای پایلوت مصوبه الگوی کشت، آینده بخش کشاورزی روشن است و بساط مشکلات تنظیم بازار برای همیشه برچیده می‌شود.

در همین خصوص جعفر حسینی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه الگوی کشت شعاری بیش نیست، اظهار کرد: تا زمانی که برنامه‌ریزی برای تامین ابزار و اجرای صحیح الگوی کشت نباشد، به جایی نمی‌رسیم.

وی قیمت محصولات کشاورزی را یکی از ابزار‌های اجرای مصوبه الگوی کشت اعلام کرد و افزود: کشاورزان در زمان کشت با نگاه به قیمت سال قبل محصولات کشاورزی، تصمیمات مربوط به کشت را اتخاذ می‌کنند، به همین خاطر قیمت خرید تضمینی محصولات بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ابزار اجرای الگوی کشت است.
حسینی ادامه داد: نرخ‌گذاری محصولات کشاورزی بر پایه و اساس هزینه‌های واقعی تولید و بر مبنای تامین چند قلم کالای اساسی به منظور جلوگیری از کشت بی‌رویه محصولات آب‌بر باید صورت گیرد.

کاهش کشت برخی محصولات اساسی
مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه قیمت‌گذاری محصولات اساسی در اجرای الگوی کشت تاثیر بسزایی دارد، بیان کرد: اعلام نرخ منطقی خرید تضمینی محصولات کشاورزی موجب شده کشاورزان به کشت‌های پیشنهادی وزارت جهاد کشاورزی ترغیب شوند که با این وجود از کشت محصولاتی که کمتر مورد نیاز است، جلوگیری می‌شود. به عنوان مثال گندم، جو، کلزا، چغندرقند و برنج باید به گونه‌ای قیمت‌گذاری شود که مورد استقبال کشاورزان قرار گیرد.

وی افزود: با وجود آنکه کشت محصولات گندم، جو و کلزا جزو کشت‌های پاییزه محسوب می‌شود، از این رو استقبال کشاورزان از کشت محصولات اساسی، کاهش کشت محصولات صیفی همچون سیب‌زمینی، هندوانه، هویج و گوجه‌فرنگی را به همراه دارد.

این مقام مسوول با بیان اینکه کشت محصولات آب‌بر به زیان جامعه کشاورزی تمام می‌شود، گفت: با استمرار کشت محصولات آب‌بر، دولت برای حمایت از کشاورزان مجبور به خرید حمایتی است که این امر هزینه مالی بر دوش دولت می‌گذارد، ضمن آنکه امحای محصولات تبعات منفی برای جامعه دربر دارد.

لزوم اعلام قیمت‌ها متناسب با هزینه‌های تولید
حسینی با تاکید بر این مساله که بزرگ‌ترین ابزار اجرای الگوی کشت در دست شورای اقتصاد است، بیان کرد: اگر قیمت‌ها متناسب با هزینه‌های تولید اعلام شود، کشاورزان به سمت کشت‌های مد نظر و پیشنهادی وزارت جهاد کشاورزی سوق داده می‌شوند.

مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی با اشاره به اینکه مدیریت کشت محصولات کشاورزی با ابزار قیمت دست‌یافتنی است، بیان کرد: مدیریت کشت با کنترل و تعیین‌تکلیف کشت برای کشاورزان متفاوت است، از این رو برای اجرای الگوی کشت باید مدیریت شود چرا که با اجرای دستوری کشت به جایی نمی‌رسیم.

حسینی با تاکید بر این مساله که اعلام قیمت مناسب برای اجرای الگوی کشت ضروری است، بیان کرد: اعلام نرخ منطقی خرید تضمینی محصولات اساسی به سبب اجرای الگوی کشت، علاوه بر تامین امنیت غذایی، از هدر رفتن سرمایه دولت به سبب خرید حمایتی کشت محصولات آب‌بر جلوگیری می‌کند.


نیاز به سیاستگذاری دقیق و اساسی
مسعود اسدی عضو شورای مرکزی خانه کشاورز نیز با اشاره به اینکه برای اولین بار اقدامات زیربنایی و علمی در خصوص الگوی کشت در حال تدوین و نهایی شدن است، اظهار کرد: امسال مصوبه الگوی کشت برای اولین بار به صورت پایلوت با همکاری تشکل‌های کشاورزی در برخی استان‌ها آغاز خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه اجرای الگوی کشت به سیاستگذاری دقیق و اساسی نیاز دارد، افزود: با وجود دادن شعار در تیم قبلی وزارتخانه مبنی بر اجرای الگوی کشت، اما برنامه علمی و اساسی برای تحقق این موضوع در دست نداشتند در حالی که هم‌اکنون اقدامات خوبی به ویژه در معاونت تولیدات گیاهی در حال انجام است.
اسدی از اجرای پایلوت اجرای الگوی کشت در چند استان خبر داد و گفت: با اجرای سراسری الگوی کشت در تمام کشور می‌توان امیدوار بود که برای همیشه وضعیت نامطلوبی که در طول چند دهه گذشته برای تامین غذا در بخش کشاورزی شاهد هستیم، مرتفع شود.

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ادامه داد: هر سال تعدادی از محصولات کشاورزی به سبب نبود الگوی کشت به قدری ارزان می‌شود که کشاورزان متحمل زیان می‌شوند یا به قدری قیمت آن‌ها افزایش می‌یابد که مصرف‌کننده توان خرید یک کیلو پیاز، یک کیلو گوجه‌فرنگی یا سایر محصولات را ندارد. وی با اشاره به اینکه آینده بخش کشاورزی با اجرای پایلوت الگوی کشت روشن است، بیان کرد: برآورد‌ها حاکی از آن است که با اجرای الگوی کشت تا پایان سال بساط مشکلات تنظیم بازار برای همیشه برچیده شود.

اسدی اجرای الگوی کشت را به واکسن کووید ۱۹ تشبیه کرد و گفت: اجرای مصوبه الگوی کشت پروژه بسیار سخت و بزرگی است که نباید آن را کار آسانی در نظر گرفت.

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ادامه داد: خبر‌های خوبی از اجرای الگوی کشت تا پایان سال در کشور خواهیم شنید و باید پایلوت مرحله‌ای را آزمایش کنیم و سپس آن روش را در کل کشور به کار گرفت تا بازدهی آن را دید.


مصوبه زمانبر
در این خصوص همچنین علی خان‌محمدی مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی از اجرای پایلوت الگوی کشت خبر داد و گفت: وزیر جهاد بنا بر مصوبه مجلس به تمامی استان‌ها اجرای الگوی کشت را اعلام کرده است.

وی افزود: با وجود خرده‌پا بودن کشاورزی، اجرای مصوبه الگوی کشت کمی زمانبر است، اما امسال به کشاورزان استان‌ها مقدار زمین‌هایی که باید به زیر کشت گندم و جو بروند را اعلام کرده‌اند.

خان‌محمدی ادامه داد: هیچ سالی مسوولان اعلام نمی‌کردند که سه میلیون تن جو نیاز داریم، اما امسال این موضوع را اعلام کردند.

مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه تا پایان دولت دوازدهم کمتر از پنج تا شش ماه زمان باقی است، گفت: در این مدت معلوم نیست در کابینه جدید چه برنامه‌ای اتفاق بیفتد. این مقام مسوول همچنین تصریح کرد: کشاورزان بزرگ، کشاورزی قراردادی را رعایت می‌کنند که امیدواریم برای پایداری تولید همه به این سمت و سو روند که با برنامه، کشت و تولید را آغاز کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جهان صنعت، تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۲۵۸۴۵، jahanesanat.ir