شعارسال: تا جایی که همه به یاد دارند این راسته بازار بوده و همین مراسمش؛ آئینی که تنها مختص بازار تاریخی اردبیل و کسبه آن در زمانی خاص است.

روز اول محرم هر سال، از ظهر به بعد مغازه‌های محوطه مسجد جامع اردبیل رنگ دیگری به خود می‌گیرد؛ مغازه‌های بزرگ، هر یک حسینه‌ای می‌شود برای عزاداری؛ خلاصه اینکه همه چیز مهیا می‌شود تا صبح دومین روز محرم از راه برسد و راسته بازار قیصریه اردبیل برای میزبانی از دستجات عزاداری آماده شود.

حاج رحیم از قدیمی‌ترین کسبه‌های راسته بازار، روبروی مسجد جامع اردبیل مغازه مانتو فروشی دارد؛ او 72 سال است هر ماه محرم مغازه‌اش را برای عزاداران حسینی مفروش می‌کند؛ تنها حاج رحیم نیست که مغازه‌اش را در 10 روز اول محرم تعطیل می‌کند، مغازه‌‌های بزرگ دیگر اطراف این مسجد نیز سالهاست در دهه اول محرم با جمع‌آوری اجناس، مغازه خود را برای میزبانی از مهمانان سید و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین آماده می‌کنند.

پیرغلام حسینی اردبیل، این میزبانی را امتیازی از سوی خدای متعال می‌داند و با افتخار می‌گوید: مغازه‌داران راسته بازار خود را منت‌دار خدایی می‌دانند که توفیق چای دادن به عزاداران امام حسین(ع) را نصیبشان کرده، آنها با کمال افتخار، 10 روز اول محرم را در خدمت عزاداران امام حسین (ع) هستند.

حاج رحیم که از 12 سالگی پایش به مجالس عزاداری حسینی باز شده، از سخن گفتن از سید و سالار شهیدان و عزاداری‌ها اظهار عجز می‌کند و می‌گوید: در گذشته وسعت عزاداری به این شکل نبود هر چه زمان می‌گذرد قداست نهضت امام حسین(ع) متجلی می‌شود و مردم شیفته تر...؛ جلال و شکوه عزاداری حضرت سید الشهدا روز به روز بیشتر می‌شود.

او که تمام موفقیت‌های زندگی‌اش را مدیون حضرت سیدالشهداست، می‌گوید: بستگی دارد نگاهت به عزاداری امام حسین چگونه باشد؛ باید با یکرنگی، صداقت و حقیقت بدون تمنا برای این ضایعه بزرگ و مصیبت عظمی گریست...

حاج رحیم وقتی دلش گرفت و بغض‌اش ترکید که از برخی فرصت طلبان در این ایام سخن گفت، او از گران فروشانی دلش پر است که ملزومات و وسایل مورد نیاز عزای حسینی را می‌فروشند؛ وقتی پای شیطان وسط بیاید و مادیات بر معنویات غلبه کند، فرصت طلبان در ایام عزاداری امام حسین دست در جیب مردم می‌کنند، غافل از اینکه نمی‌دانند خودشان را گول می زنند و با این کارشان برکت از زندگیشان خداحافظی می‌کند.

این پیرغلام حسینی می‌‌گوید: الطفات امام حسین بستگی به نگاهت دارد، این رسم عزاداری نیست که برخی فرصت‌طلبان، عزادار حسین را سر کیسه کنند و ادعای با حسین بودن داشته باشند.

این مداح و پیرغلام حسینی توصیه‌ای هم به مداحان داشت، اینکه هرکسی به دلخواه خود با بدعت و اعمال تراوشات ذهنی برای امام حسین(ع) عزاداری نکند؛ باید با رعایت ضوابط دینی به معیار و حدی که در دین معین شده در عزاداری امام حسین توجه کرد، چرا که اگر عزاداری‌ها مطابق با دستورات دین نباشد مقبول نیست.

وی می گوید: مداحان و روضه خوانان با برخی ناشی‌کاری‌ها، بهانه دست وهابیون داده‌اند، امام زین العابدین 25 سال پس از واقعه کربلا، برای حسین و یارانش اشک ریخت، اما یک کار غیر اصولی نکرد؛ کاسه داغ‌تر از آش نباشیم و با پیروی از ائمه و بزرگان دین بدون بدعت،عزاداری معقول و درست داشته باشیم.

محمد باقرگیمه‌چی 52 ساله یکی دیگر از مغازداران محوطه مسجد جامع اردبیل، سالیان سال است که در این مراسم ویژه راسته بازار اردبیل، حضور دارد.

به گفته گیمه چی مغازه های بزرگ محوطه مسجد جامع در اولین روز محرم از اجناس خالی و مفروش و سماور و استکان ها همه شسته و آماده برای پذیرایی از عزاداران حسینی می شود.

البته به گفته این بازاری، هرکس به وسع خود از چای خشک و قند گرفته تا فطیر مخصوص و انواع خوراکیها را برای عزاداران حسینی احسان می‌کند؛ خدمه های این مراسم هم از خود مردم هستند.

این مغازه‌‌دار می گوید: عشق به امام حسین زمان و مکان نمی‌شناسد؛ او و دوستانش همه ساله یک روز مانده به محرم، کیلومترها راه می‌پیمایند تا گواراترین آب را برای پذیرایی از عزاداران حسینی، به مغازه‌اش بیاورند و با خوش‌ طمع‌ترین چایی از میهمانان حسین پذیرایی کنند.

دهه اول محرم، مراسم راسته بازار اردبیل از ساعت هشت صبح تا نیمه‌های شب ادامه دارد و محلات شش گانه این شهر در شش روز محرم که از روز دوم شروع شده و روز هشتم محرم به پایان می‌رسد (به جز روز جمعه) به صورت منظم در بازار اردبیل عزاداری می‌کنند.

از روز دوم به ترتیب دستجات عزاداری محلات "گازران"، "سرچشمه"، "دروازه عالی قاپو" و سه روز بعدی محلات "پیر عبدالملک"، "اوچ دکان" و "طوار" برای عزاداری به مسجد جامع و راسته بازار می آیند.

گیمه چی اعتقاد دارد برکت کسبه راسته بازار اردبیل به خاطر میزبانی بی‌ریا از عزاداران حسینی در طول دهه اول محرم است.

ارشد اسماعیل‌زاده 79 ساله که 35 سال است در راسته بازار اردبیل حجره دارد؛ می گوید: تا جایی که یادم می‌آید مغازه‌داران راسته بازار اردبیل در دهه اول محرم، کسب و کار را تعطیل می‌کردند و در خدمت عزاداران حسینی بودند.

او ادامه می‌دهد: البته در سالهای گذشته سبک و سیاق پذیرایی از عزاداران حسینی در راسته بازار اردبیل کمی تفاوت داشت به طوری که اجناس داخل مغازه‎ها می‌ماند و خرید و فروشی صورت نمی‌گرفت اما رفته رفته عزاداری‌ها شکوه بیشتری به خود گرفت؛ در ادامه این روال، کسبه محوطه مسجد جامع اردبیل واقع در راسته بازار مغازه‌ها را از جنس خالی و مفروش کردند تا این مغازه ها مهیای پذیرایی از عزاداران شود.

به گفته این مغازه‌دار هر سال شاهد حضور کثیری از عزادارانی از تهران، مراغه، تبریز و حتی از کشور آذربایجان در محل عزاداری راسته بازار اردبیل هستیم.

اسماعیل‌زاده می‌گوید: به رسم همه ساله امسال از دوم محرم دستجات محلات شش گانه با شاخه‌هایشان در محل مسجد جامع حضور خواهند داشت.

نوری جوانی که در مغازه پدری در راسته بازار اردبیل مشغول کسب و کار است، می گوید: محرم در راسته بازار اردبیل حال و هوای دیگری دارد.

طبق رسوم این شهر، شش مغازه حاج رحیم حیدری، ارشد اسماعیلی، اکبر نوری، مرحوم حاجی عسگر محمدی مغازه ظفرمندی، گیمه چی که مغازه های بزرگ محوطه مسجد جامع اردبیل هستند به طور کامل از اجناس خالی و تبدیل به حسینیه می شوند.

به گفته نوری مغازه‌های محوطه مسجد جامع راسته بازار اردبیل تا پایان روز تاسوعا و عاشورا همچنان حسینه می ماند و از فردای روز عاشورا کم کم مغازه ها به حالت عادی برمی‌گردد.

تصاویر جمع‌آوری اجناس مغازه‌ها در روز اول محرم

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت راه دانا، تاریخ انتشار: 13مهر1395، کدخبر: 913930: www.dana.ir