شعار سال: کمتر از ده روز به برگزاری سی‌ونهمین جشنواره ملی فیلم فجر باقی مانده است. در حالی که در بازه زمانی مشابه در سال‌های قبل از اول بهمن معمولا سرمایه‌گذاران جشنواره روشن‌گری می‌شدند، امسال اما نه اشتیاقی از سمت مدیران جشنواره در این رابطه به چشم می‌خورد و نه مانند سال‌های قبل جنب و جوشی از سمت خبرگزاری‌های سینمایی وجود دارد. گویی همه این جشن پرحاشیه را به حال خود رها کرده‌اند تا فقط برگزار شود، کارنامه یک‌سال سینمای ایران را ببندد و بعد کوله بار خود را ببندد تا سال بعد و روز از نو.

مجرای تخصیص و توزیع بودجه شفاف نیست
به‌طور کلی جشنواره‌های سینمایی در کشور یک سر دارند و هزار سودا! از عاملیت گرفته تا نهادهای حمایتی بانی در اجرا. در حالی که به‌نظر می‌رسد بودجه این جشنواره‌ها در راس، باید از سوی وزارت ارشاد معنی و از طریق سازمان سینمایی توزیع شود اما، از شهرداری گرفته تا شرکت‌های تعاونی و زیر شاخه‌های دیگر دولتی موجود در سینما چون فارابی و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و … نیز در برگزاری این جشنواره‌ها نقش کاربردی دارند. از لحاظ استاندارد این اتفاق به سه عامل بستگی دارد. تخصیص اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه، دوم نحوه پرداخت آن از خزانه به سازمان سینمایی و سوم عملکردی که از موسسه دریافت خواهد شد. ضمن این‌که پرداخت اعتبار به موسسات تابع شرایط و زمان اجرای هر فعالیت است. در بخش عاملیت، موسسه رسانه‌های تصویری وابسته به وزارت ارشاد تا قبل از سال ٩٨ عاملیت جشنواره‌های فجر و جشنواره فیلم کودک را به‌عهده داشت اما این موسسه در سال ٩٨ به دلیل ابهامات مالی با فارابی ادغام و عاملیت نیز منتقل شد.

هزینه‌های دوقطبی
اما در روزگاری که بخش عمده جشنواره‌های دولتی، بودجه‌خوار هستند، جشنواره اصلی فیلم فجر تنها جشنواره‌ای بوده که در همه این سال‌ها درآمدی مطلوب از بلیت‌فروشی داشته با این حال هم‌چنان این جشنواره نیز متصل به بودجه دولتی است. با این حال تمامی این جشنواره‌ها به لحاظ مالی بر گرده بیت‌المال سوارند و با هزینه برگزاری تک تک آن‌ها می‌توان حداقل برای چند ماه هم که شده اسباب کمک به معیشت بدنه فرهنگ و هنر از جمله سینما را فراهم کرد!
در حالی‌که جشنواره فیلم فجر سی‌وششم، ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، جشنواره سی‌وهفتم، ۶ میلیارد و ٣۰۰ میلیون تومان و جشنواره فجر سی‌و‌هشتم که جدا از حمایت ٨ میلیاردی شهرداری تهران به عنوان اسپانسر، ردیف اعتبار ۵ میلیاردی در فارابی نیز داشت. حال محمد مهدی طباطباعی نژاد، دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در نشست خبری این جشنواره اعلام کرده هزینه برگزاری این رویداد زیر ۵ میلیارد تومان است!

فراموش نکنیم این جشنواره جدا از تغذیه شدن از سازمان سینمایی و بازوهای دولتی سینما همچون فارابی، اسپانسرهای قدر دیگری مانند شهرداری نیز دارد؛ وضعیتی که بودجه برگزاری این جشنواره را کمتر از ۱۵ میلیارد تومان نمی‌کند!
در این میان، شیوه برگزاری جشنواره از ابتدا در سه سطح تعیین شده است و قطعا برای این سه سطح آمادگی مالی و زیرساختی نیز فراهم شده است.
از طرفی هرچند به‌دلیل احتمال لو رفتن فیلم‌ها، هزینه‌های مربوط به برگزاری آنلاین جشنواره منتفی است اما فراموش نکنیم که امسال جشنواره به جای ٣٣ فیلم با ۶٢ فیلم برای داوری مواجه است که قطعا هزینه‌های متفاوتی را می‌طلبد.

دستمزد دبیر جشنواره فجر چقدر است؟
در این میان هرچند روایت دستمزدهای دست اندرکاران جشنواره‌ها همیشه راز مگوست اما گاهی اشاراتی به آن نیز می‌شود؛ اشاراتی که با توجه به هزینه‌های میلیاردی که برای جشنواره می‌شود کمی دور از واقعیت به نظر می‌رسد. با این حال طباطبایی‌نژاد درباره دستمزد دبیران گفت که دستمزد ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر جشنواره فجر در دوره‌های گذشته ماهی ۷ میلیون تومان بوده و من هم هیچ قراردادی با جشنواره ندارم!

ریشه‌هایی که باید بازپروری شوند!
در دنیا جشنواره‌ها برای خط‌دهی به سمت تولیدی که رویدادهای سینمایی براساس آن برگزار شوند، طراحی شده‌اند. اصلا مانیفست جشنواره، سینماگران را به سمت تولید سوق می‌دهد. هرچند در ایران دست کم طی چند سال اخیر، جشنواره‌ای با این هدف برگزار نمی‌شود و در بخش اعظم خود تنها کارناوالی برای نمایش رقابت و بازی‌های پنهان سیاسی است. جشنواره‌هایی مثل شهر، مقاومت، سلامت و… بیش از پول دور ریختن و کاسبی برای تیم‌های برگزارکننده چیست؟ باید گفت که در حال حاضر، برگزاری جشنواره تنها عده خاصی را راضی می‌کند، تعدادی فیلم‌ساز هیات داوران می‌شوند، عده‌ای ستاد جشنواره می‌شوند، ستاد خبری و بولتن راه می‌افتد، هدیه می‌دهند و خلاصه در این میان طیف محدودی شاد می‌شوند و فشار طولانی مدت هزینه‌های این شادی، بر دوش طیف گسترده‌تر و آسیب‌پذیرتر سینما است. احتمالا به همین دلیل است که از حلقه مدیران، کسی به برگزاری جشنواره‌ها اعتراض نکرده است!

در حالی که مجرای معتبری برای اکران وجود ندارد، صف اکران طولانی شده. از یاد نبریم نه اکران آنلاین امتحان خود را به درستی پس داده و نه به اکران فیزیکی امیدی هست. فیلم‌هایی روی هم تلنبار شده که طی سال‌ها ساز و کار عادلانه‌ای در چینش آن‌ها وجود نداشت و اکنون یا در اکران فیزیکی و فروش روزانه زیر ۱۰ میلیون تومان تلف می‌شوند یا باید به اکران آنلاین تن بدهند و در کمتر از ٢۴ ساعت شاهد قاچاق فیلم و سرمایه‌شان باشند. اینکه جشنواره جز سریع‌تر کردن این چرخه و اضافه کردن فیلم‌های تازه به این لیست چه عایدی دیگری می‌تواند داشته باشد، بعد نامشخص ماجراست!

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری فراز، تاریخ انتشار: 7 بهمن 1399، کد خبر: 4959563،  www.faraz.ir