شعار سال: از مجموع کل ۱۰۰ هزار تن ذخیره قطعی طلا در جهان ۰.۵ درصد آن به تنهایی از معادن طلای تکاب در آذربایجان غربی استخراج می‌شود. معدن طلای زره شوران در این منطقه با ذخیره ۱۱ میلیون تن بزرگترین معدن طلای ایران است که کارخانه استحصال طلای آن سالانه ۵۰۰ کیلو شمش طلای ۲۴ عیار تولید می‌کند.

این کارخانه که فاز نخست آن در سال ۹۳ به بهره برداری رسید، برای ۷۰۰ نفر فرصت اشتغال فراهم کرده است. ظرفیت اسمی این کارخانه ۲ تن در سال است و با بهره برداری از فار دوم تا پایان سال گذشته و تکمیل فاز نخست، تولید این کارخانه به ۴ تن شمش طلا در سال خواهد رسید.

آذربایجان غربی با دارا بودن معادن غنی کانسنگ طلا صدرنشین جدول تولید این فلز با ارزش در کشور محسوب می‌شود؛ در حال حاضر میزان ذخایر طلای مناطق معدنی آذربایجان‌غربی به ۱۰۰ تن می‌رسد و این در حالیست که با ادامه فعالیت‌های اکتشافی در شهرستان‌های ماکو، سلماس، شاهین‌دژ و سردشت میزان ذخایر افزایش می‌یابد.

آذربایجان غربی همچنین رتبه نخست کشور را از نظر ذخایر و تولید طلا در اختیار دارد و با ساخت واحد فرآوری و استحصال طلا در معدن زرشوران تکاب، سالانه ۳۶۰۰ کیلوگرم شمش طلا و بیش از ۱۲۰۰ کیلوگرم نقره تولید می‌شود.

یک معدن بزرگ طلای «آق دره» نیز در تکاب وجود دارد که عیار کانسنگ آن نزدیک به پنج گرم در هر تن بوده و می‌تواند سالانه بالغ بر ۲.۲ تن طلا تولید کند، معدن طلا و نقره باریکای سردشت و خرابه پیرانشهر نیز تولید فلزات گرانقیمت را در این استان به نحو چشمگیر تقویت می‌کند.

علاوه بر این معادن، در شهرستان‌های ماکو، سلماس، شاهین دژ و محدوده‌های دیگری از شهرستان تکاب رگه‌های معدنی طلا و نقره یافت شده که در صورت بهره برداری از این معادن، آذربایجان غربی به رتبه‌های جهانی در تولید طلا و نقره دست می‌یابد.

در حال حاضر ۴۰ درصد انباشت طلا و ۵۰ درصد کل ذخیره طلای شناسایی‌شده کشور در شهرستان طلایی تکاب واقع‌شده، اما این شهرستان از کمترین زیرساخت‌های در بخش‌های راه، درمان، بهداشت، آموزش و… نیز برخوردار نیست.

با وجود ثروت عظیم معادن طلا در این شهرستان آمار بالای بیکاری، درآمد پایین به همراه قرار گرفتن در رتبه‌های آخر شاخص‌های توسعه‌ای در کشور سهم مردمی این منطقه است. قرار گرفتن این شهرستان در لیست مناطق کم برخوردار و محروم کشور، آمار نرخ بیکاری نشان بی‌تدبیری مسوولانی است که تاکنون نتوانسته‌اند از ظرفیت این شهرستان در بخش‌های معدن، گردشگری، کشاورزی و صنعت استفاده بهینه‌ای ببرند.

در حال حاضر شهرستان تکاب جزو ۳۱ شهرستان کمتر توسعه‌یافته در کشور به شمار می‌رود؛ این در حالی است که تکاب به دلیل دارا بودن ۵۹ معدن سنگ، دو معدن طلا، آثار تاریخی ثبت‌شده جهانی یکی از شهر‌های برخوردار به شمار می‌رود.

نبود زیرساخت‌های توسعه‌ای مهم‌ترین مشکلات پیش روی تکاب 

محمود زمانی، فرماندار تکاب در خصوص وضعیت معادن طلای تکاب و عدم توسعه شهرستان تکاب باوجود ذخایر و ظرفیت‌های بالای معدنی می‌گوید: بالا بودن آمار بیکاری، نبود زیرساخت‌های توسعه‌ای در بخش راه، درمان، بهداشت و آموزش از مهم‌ترین مشکلات پیش روی تکاب بوده که ناشی از یک عقب‌ماندگی تاریخی است. از ۵۹ معدن سنگ این شهرستان تنها ۲۶ معدن با جذب هزار و ۲۰۰ نیروی کار فعال است که با توجه به نیاز بالای منطقه به اشتغال جوابگو نیست.

وی ادامه می‌دهد: معادن طلای تکاب نه تنها از شهرت ملی برخوردار بوده؛ بلکه در سطح خاورمیانه مطرح هستند؛ اما متأسفانه تاکنون سود چندان زیادی برای این منطقه در پی نداشته‌اند و باوجود این ذخایر ارزشمند بیکاری و محرومیت همچنان در این منطقه بیداد می‌کند.

فرماندار تکاب از وجود سه کارخانه استحصال طلا در تکاب خبر داد و می‌افزاید: به دلیل نبود صنایع پایین‌دست و خام فروشی تاکنون از ظرفیت معادن این شهرستان به‌خصوص در بخش معادن طلا به خوبی استفاده نشده و ایجاد صنایع پایین‌دست یکی از مطالبات جدی مردم منطقه به شمار می‌رود.

وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر ۴۰ درصد انباشت طلای کشور در تکاب است؛ اما به دلیل نبود صنایع مربوطه و خروج منابع مالی استخراج معادن طلا از شهرستان همچنان شاهد محرومیت اقتصادی در این منطقه هستیم. شنیده‌ها حاکی از این است که نبود کارخانه‌های استحصال مواد معدنی در بزرگ‌مقیاس و نزدیک معادن طلا به همراه نبود کارگاه‌های کوچک طلا سازی در این شهرستان موجب شده وجود این معادن در رونق اقتصادی این شهرستان تأثیرگذار نباشد.

زمانی نرخ بیکاری در این شهرستان را ۱۳ درصد عنوان می‌کند و می‌افزاید: به دلیل نبود زیرساخت‌های توسعه و کارخانه‌های بزرگ درآمد بیشتر مردم از راه کشاورزی بوده و به این دلیل اشتغال در شهرستان فصلی است که امیدواریم با ایجاد صنایع پایین‌دست و مرتبط با معادن به‌خصوص در بخش طلا شاهد حل مشکل بیکاری در شهرستان باشیم.

به عقیده کارشناسان معدن طلای آق‌دره مشکلات زیست محیطی زیادی ایجاد کرده و در عین حال هیچ نظارتی نیز روی آن وجود ندارد. در این رابطه یکی از اهالی تکاب در گفتگو با خبرنگار می‌گوید: مشکلات زیست محیطی ناشی از استخراج نادرست معدن طلای تکاب اثرات منفی بر روی افراد ساکن در این منطقه گذاشته است.

وی می‌افزاید: در فرآیند استحصال طلا از جیوه استفاده می‌شود. رهاسازی پسماند حاوی آن در طبیعت، تبعات زیست محیطی سنگینی خواهد داشت. به گفته کارشناسان این ماده وارد آب‌های زیر زمینی می‌شود و همین امر باعث به وجود آمدن التهابات پوستی در برخی افراد شده است.

بررسی مشکلات معادن طلای تکاب از سوی دادگستری

بر این اساس حجت الاسلام رئیسی در آخرین جلسه خود در سفر به آذربایجان غربی، طی یک نشست خبری گفت: پروژه معدن طلا در تکاب از سوی دادگستری بررسی شده و مواردی از گزارش‌ها در دادگستری رسیدگی شده اند و وقتی به نتیجه رسید باید مردم در جریان اقدامات دستگاه قضایی قرار گیرند.

وجود دو معدن طلای «زرشوران» و «آق‌دره» و ۵۹ معدن ارزشمند سنگ، در شهرستان تکاب می‌توانست چهره محرومیت را از شهرستان بزداید؛ اما این منطقه از کمترین زیرساخت‌های توسعه در بخش‌های راه، درمان، بهداشت، آموزش و… نیز برخوردار است.

خروج مواد معدنی استخراج‌شده از معادن طلای تکاب به‌صورت خام، فرآوری مواد معدنی تکاب به‌خصوص معادن سنگ به اسم استان‌های مرکزی، عدم بهره‌مندی مردم این منطقه از ظرفیت معادن طلا و غفلت و بی‌توجهی مسوولان کشوری و استانی نشان می‌دهد تکاب سال‌ها باید طعم محرومیت را بچشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از می-متالز، تاریخ انتشار: ۱۸ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۰۱۶۸۸، me-metals.ir