شعار سال: بیش از یک سال از ورود بیماری کرونا به کشور گذشته و در طول این مدت کشور با فراز و نشیب‌های زیادی روبرو بود که دانشگاه‌ها نیز در این تاثیرات منفی و مثبت ناشی از کرونا بی نصیب نبودند و مشکلات زیادی را در این مسیر داشتند که به سختی توانستند از آن عبور کنند.
 
دانشگاه‌ها با شیوع کرونا تعطیل شد؛ البته تعطیلی دانشگاه فقط حضور نداشتن دانشجو در دانشگاه بود و اگر بخواهیم حجم کاری دانشگاه‌ها را ارزیابی کنیم تقریبا در این مدت به دو برابر افزایش یافت به خصوص مراکز مشاوره دانشگاه‌ها که از جمله مراکز پرمشغله هستند که سعی کردند در طول این مدت به مشکلات دانشجویان درحد توان رسیدگی کنند
 
به گفته مشاورین دانشگاه دانشجویان در طول مدت یک سال اخیر با مشکلات زیادی از جمله بیماری کرونا، افسردگی، از دست دادن نزدیکان، خودکشی، اعتیاد و سایر آسیب‌های اجتماعی همراه بودند.
 
صفاری نیا، مدیرکل دفتر سلامت و مشاوره سازمان امور دانشجویان وزارت علوم درباره آسیبهای ناشی از کرونا می‌گوید: طبیعتا تاثیراتی که کرونا بر روی مردم عادی داشت بر روی دانشجویان نیز همان تاثیرات را به جا گذاشت. مطالعات دنیا نشان می‌دهد که بخشی از مبتلایان به کرونا علایم روانشناختی نشان می‌دهند و این علائم شامل اضطراب، افسردگی و غمگینی است. بروز کرونا در جامعه پیامد‌هایی داشت که دانشجویان هم متاثر از این پیامد‌ها بودندمانند اضطراب، نگرانی و از دست دادن نزدیکان، کاهش تعاملات و غمگینی بود.
 

اضطراب ناشی از کرونا بیشترین مراجعه دانشجویان به مشاوره‌های دانشجویی
 
تعدادی از دانشجویان مانند ورودی‌های جدید به دلیل مجازی شدن آموزش‌ها نتوانستد ارتباطی در فضای دانشگاه بگیرند.  به هر حال دانشجویان با مشکلاتی از قبیل مشکلات تحصیلی، فضای مجازی، افسردگی و فقدان روابط با همسالان روبرو بودند.در حوزه مشاوره هم اولین عامل مراجعه دانشجویان ناشی از اضطراب کرونا بوده، بخشی دیگر درگیری‌های خانوادگی و سوگ از دست دادن نزدیکان بود که مهمترین گزارش‌های مراجعه دانشجویان به مراکز مشاوره در این دوره کرونایی بود که اقدامات گسترده‌ای در این زمینه صورت گرفت. در دو حوزه خدمات عمده دانشجویی ارائه شد که یک حوزه مداخله مشاوره‌ای بود که به صورت تلفنی و مجازی برگزار شد و به ندرت دانشجویان مشاوره حضوری داشتند.
 
بخش دیگر مداخله سواد سلامت برای پیشگیری از ابتلا به کرونا بود که این هم یک نوع مداخله بوده که به صورت مرتب و مکرر کارگاه، وبینار و جلسات گروهی مجازی در سطح گسترده برای دانشجویان و خانواده‌های آن برگزار می‌شود و این جلسات ادامه دارد.بخشی هم مداخلات حمایتی مانند پیگیری وضعیت دانشجویان بود که مراکز مشاوره با تماس‌های مکرر جویای حال دانشجویان بودند.
 
 
بخشی هم غربالگری دانشجویان بود که از طریق پرسش نامه‌های خود اظهاری، مشکلاتشان را مطرح کردند و مشاوران به سراغ آن‌ها رفتند و درخواست کردند که دانشجویانی که مشکلات شخصی دارند می‌توانند خدمات مشاروه‌ای دریافت کنند و مداخلات سلامت مانند تب سنجی، ضدعفونی کردن خوابگاهها، کنترل دانشجویان در دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها و اعزام دانشجویان بیمار به مراکز درمانی بود که مجموع اقدامات یک سال گذشته از سوی مراکز مشاوره و دفاتر سلامت دانشجویان ارائه شده است.
 
حباب کرونا نه تنها ازبین نرفته بلکه روز به روز با مدل‌های جدیدتری بروز می‌کند که همین مسئله ترس و اضطراب ناشی از ابتلا به آن را افزایش می‌دهد و با این وضعیت خدمات مراکز مشاوره برای کاهش مشکلات دانشجویان باید به مراتب به روز تر و جدی تر شود .
 
به گفته مسئولان وزارت علوم خدمات رسانی مراکز مشاوره تا تیرماه سال ۱۴۰۰  با تمرکز بر آموزش زندگی به دانشجویان در حباب کرونا است، به این معنی که دانشجویان باید حباب کرونا را در اطراف خود رعایت کنند و ایمن سازی کنند و تمام تلاش مراکز مشاوره و بهداشت، رعایت و پیشگیری، فاصله گذاری اجتماعی، تاب آوری، کاهش استرس و برگزاری وبینار و سمینار است و از مهرماه ۱۴۰۰ ممکن است که نوع مداخلات مراکز مشاوره کمی تغییر کند.
 
صفاری نیا در این باره می گوید: خدمات ارائه شده از سوی مراکز مشاوره و دفاتر سلامت در دانشگاه‌ها از مهرماه به حالت خدمات سال‌های گذشته برنمی گردد، اما ممکن که نوع مداخلات مشاوره‌ای تغییر کند. جنس مداخلات ممکن است روی کاهش اضطراب نباشد بلکه کاهش افسردگی و یا کنترل خود کشی در بین دانشجویان باشد.
 
احساس می‌کنیم بحران کنونی هنوز، بحران کرونا است و متمرکز هستیم بر روی این مسئله و اگر در مهرماه ۱۴۰۰ دانشگاه‌ها بخواهند بازگشایی شوند باید نوع مشاوره‌ها را تغییر دهیم چرا که دانشجویان بیش از یک سال از فضای مجازی استفاده کردند و باید روی مسائلی مانند کرختی، اعتیاد به فضای مجازی باید کار شود.
 
کرونا زورش به خودکشی و اعتیاد دانشجویان نرسید
 
آسیب‌های اجتماعی از دیگر مسائلی است که دانشجویان همواره با آن درگیر هستند و طی سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای کاهش این آسیب‌ها در دانشگاه‌ها شده و راهکار‌های متفاوتی برای آن پیشنهاد و یا اجرایی شده که شاید تاثیرات اندکی داشته و آن هم این که توانسته میزان افزایش را متوقف کند.
 
جالب است بدانید که با وجود تعطیلی دانشگاه‌ها به دلیل شیوع کرونا در بیش از یک سال گذشته به گفته مسئولان وزارت علوم آمار آسیب‌های مخربی مانند خود کشی کاهشی نداشته است که این نشان می‌دهد گرفتار شدن دانشجویان در دام آسیب‌های اجتماعی فقط ناشی از محیط دانشگاه نیست.
 

صفاری نیا می‌گوید: آسیب هایی مانند خودکشی و اعتیاد و ... خیلی تفاوتی با سال‌های قبل نداشته و همچنان دانشجویان درگیر این آسیب‌ها بودند و با اینکه دانشگاه‌ها تعطیل بود، اما میزان خودکشی و اعتیاد در یکسال اخیر مانند آمار‌های سال ۹۸ بود.
 
خدمات مشاوره‌ای دانشگاه‌ها ارزیابی می‌شوند
 
به گفته مدیردفتر سلامت وزارت علوم خدمات مشاوره ای دانشگاهها در طول این مدت فقط مربوط به دانشگاه‌های خودشان نبوده و توانستند خدمات را گسترش دهند.
 
برخی از دانشگاه‌های بزرگ خدماتی که ارائه دادند فقط مربوط به دانشگاه‌ها خودشان نبود بلکه در سطح کشور دانشجویان را پوشش دادند مانند دانشگاه پیام نور، دانشگاه تهران و شریف، علامه، دانشگاه اصفهان، دانشگاه سمنان خدمات مشاوره‌ای کشوری به دانشجویان ارائه کردند و تمامی دانشگاه‌ها به همراه خانواده هایشان مشاوره ارائه کردند و یا دانشگاه‌هایی که به صورت منطقه‌ای خدمات دادند و تقریبا نیمی از دانشجویان از خدمات مراکز مشاوره دانشگاه‌ها استفاده کردند.
 
رتبه بندی دانشگاه‌ها و بررسی میزان خدمات رسانی آن‌ها اواخر فروردین ماه اعلام خواهد شد و از دانشگاه‌های برتر تقدیر می‌شوند.
 
دانشگاه‌های زیر مجموعه وزارت علوم مراکز مشاوره فعال دارند و در یک سال اخیر تعطیلی نداشتند و خدمات خود را ارائه دادند. دانشگاه‌هایی که خوابگاه‌های آن‌ها تعطیل نبوده و مجبور بودند به دلیل حذف تردد دانشجویان خوابگاه را فعال نگه داشتند و خدمات دادند که بخشی از خدمات مداخلات روانشناسی و یا آموزش‌های پیشگیری از بیماری برگزار شد که ممکن از بیش از چند کارگاه آموزشی برگزار شده باشد.تلاش کردیم که اساتید ارتباط گسترده با دانشجویان داشته باشند.
 
مشاوره‌های تخصصی به دانشجویان ارائه می‌شود. مراکز مشاوره در دانشگاه‌های زیر مجموعه وزارت علوم به سمت تخصصی شدن است به عنوان مثال مرکز مشاوره دانشگاه تهران ۱۲۰ مشاوره متخصص مشغول فعالیت هستند؛ که در همه زمینه‌ها مشاوره ارائه می‌دهند و یا دانشگاه علامه طباطبایی حدود ۴۰ مشاور متخصص دارد.


مراکز مشاوره و بودجه‌هایی که به موقع اختصاص پیدا کرد
 
بودجه سال ۹۹ به دلیل شیوع کرونا و نوع فعالیت مراکز مشاوره و بهداشت دانشگاه‌ها خوشبختانه به موقع اختصاص پیدا کرد و این مراکز توانستند بودجه‌های خود را به طور کامل دریافت کنند.مشکلی از لحاظ تخصیص بودجه نبود و حتی از منابع سایر سازمان‌ها نیزکمک‌های خوبی به مراکز صورت گرفت.برای سال ۱۴۰۰ نیز بودجه مراکز مشاوره با یک افزایش خوبی مواجه بود و محدودیتی از لحاظ مالی نداشتیم و برای سال جدید نیز نخواهیم داشت.
 
اقدامات ۱۴۰۰ متفاوت برای دانشجویان از سوی مراکز مشاوره
 
نیمه دوم سال ۱۴۰۰ نوع اقدامات ما متفاوت خواهد بود ممکن است دانشجویی باشد که وابستگی به اینترنت داشته باشد یا تنبلی داشته باشد و یا داغدار و افسرده باشد که بر این اساس اقدامات و کارگاه‌های آموزشی متفاوت خواهد شد. طرح‌هایی که اجرا می‌کنیم در دانشگاه‌ها به تناسب حضوردانشجویان تغییر می‌کند و درواقع تاثیری که دانشجو از کرونا گرفته می‌خواهد این تاثیر را به فضای دانشگاه بیاورد که در این صورت جنس مقابله متفاوت می‌شود.
 
 
با ارزیابی‌های صورت گرفته به نظر می‌رسد که افت تحصیلی در سال کرونایی میان دانشجویان نداشتیم و مشکلات تحصیلی دانشجویان به دلیل مجازی بودن و فرصت بیشتر کاهش پیدا کرد که این تنها نقطه قوت در میان آسیب‌های ناشی از یک سال استرس و اضطراب‌های میان دانشجویان است که امیدواریم با خدمات دهی بیشتر مراکز مشاوره مشکلات دانشجویان به خصوص در حوزه‌های آسیب‌های اجتماعی به حداقل خود برسد.

 
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری  دانشجو، تاریخ انتشار:  7 فروردین 1400، کدخبر:916304 ، www.snn.ir