شعار سال: شلوغی و ازدحام چیزی است که در روزگار کرونا زده جهان از آن فراری هستیم. اما گاهی از سر ناچاری در ازدحام جمعیت قرار می‌گیریم. مثل هزاران مسافری که روزانه در مترو‌ها و اتوبوس‌ها در رفت و آمدند. یا حتی شبیه هزاران مهاجری که در اردوگاه‌های مراقبتی مهاجران غیرقانونی کشور نگهداری می‌شوند. به همین دلیل این روز‌ها شاید نام اردوگاه‌های عسگرآباد، سلیمان‌خانی، زاهدان و سفید سنگ در شهرستان فریمان بیشتر از قبل لرزه بر اندام مهاجران افغانستانی بیاندازد. فرقی هم نمی‌کند قانونی هستند یا نه. چون در نهایت برای تعیین تکلیف و تصمیم‌گیری برای رد مرز شدن یا نشدن‌شان به آنجا منتقل می‌شوند و شاید ساعت‌ها و روز‌ها در آنجا اسیر بمانند.

در طول سال‌های دراز حضور مهاجران افغانستانی در ایران گزارش مستندی از وضعیت این اردوگاه‌ها در رسانه‌های رسمی کشور منتشر نشده، اما چشم‌دید‌ها و مشاهدات افغانستانی‌هایی که حتما یک بار گذرشان به آن افتاده، موید وضعیت نامطلوب و بحرانی بهداشت در آن است. این را یک فعال مدنی حاضر در سیستان و بلوچستان نیز که مدت‌هاست در زمینه کودکان بی‌شناسنامه بلوچ فعالیت می‌کند، تایید می‌کند.

او می‌گوید: «تردید نداشته باشید که شرایط اصلا مطلوب نیست و هیچ استانداردی برای جلوگیری از کرونا در آن جا رعایت نمی‌شود» این فعال مدنی تاکید می‌کند این اردوگاه‌ها حتی به لحاظ دادن خوراکی و تغذیه نیز در وضعیت بدی قرار دارد. چه برسد به دادن خدمات بهداشتی و درمان!

«زهره صیادی»، فعال اجتماعی نیز پیش‌تر اشاراتی به وضعیت بد بهداشتی در اردوگاه مهاجران غیرقانونی سمنان کرده بود. بر اساس این گفته‌ها وقتی که چند ماه قبل نوجوان بی‌شناسنامه ایرانی را با تصور غیرقانونی بودن به اردوگاه سمنان منتقل کردند، پایش شکسته بود و احتیاج به مداوا داشت. اما مسوولان این اردوگاه از آوردن پزشک بر بالین او خودداری می‌کردند. هر چند که بعدا هویت ایرانی این نوجوان و تعداد دیگری از کودکان ایرانی حاضر در اردوگاه مشخص شد و آن‌ها آزاد شدند، اما وضعیت مذکور همچنان پابرجاست.

 

 

مرحله بعد: پخش صد‌ها ناقل کرونا در سطح شهر!

بر اساس اظهارات تعدادی از مهاجران، چند روز قبل در برخی شهر‌ها «افغانی بگیر» شروع شده بود. شاید از این واژه تعجب کرده باشید. اما این عنوان برای مهاجرانی که بعضا از ۴۰ سال قبل در ایران حضور دارند، آشنا بوده و حالا مدت‌هاست که آن را زندگی می‌کنند. افغانی بگیر «به ایامی اطلاق می‌شود که پلیس ناگهان تصمیم به جمع‌آوری مهاجران غیرقانونی از سطح شهر می‌گیرد و آن‌ها را به اردوگاه‌ها منتقل می‌کند تا قانونی بودن یا نبودن آنان مشخص شود. طبق یافته‌های فراز تعداد زیادی از این مهاجران قانونی هستند و با احراز هویت آنان از اردوگاه آزاد می‌شوند. اما تعدادی نیز غیرقانونی هستند و سرنوشتشان یا رد مرز است یا آزاد شدن از اردوگاه به طرق غیرقانونی.

اما حالا پرسش این است که با توجه به وضعیت قرمز شیوع کرونا در کشور آیا نباید تدابیر ویژه‌ای برای بهداشت اردوگاه‌ها یا حتی تغییر رویه در جمع آوری مهاجران غیرقانونی صورت بگیرد؟ این که جمعیت زیادی را پس از جمع‌آوری به صورت فشرده در اتوبوس به اردوگاه‌ها منتقل کنیم و آنان را برای مدتی در اتاق‌ها و سوله‌هایی که گفته می‌شود ظرفیت کافی ندارند نگه داریم و در نهایت آنان را باز به سطح شهر بفرستیم، صرفا به تشدید کرونا دامن خواهد زد.

شاید بگویید خب این چیزی است که خود آن را انتخاب کردند. اما واقعیت این است که مهاجرت خیلی پیش‌تر از کرونا در جهان شیوع پیدا کرده و دولت‌های جهان مدت‌هاست به دنبال راهی برای حل آن هستند. مسئله‌ای که با هر ناملایمتی سیاسی و نظامی و اقتصادی در جهان اوج می‌گیرد و ایران نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی و مجاورت با دو کشور جنگ‌زده از این قاعده مستثنی نیست. از همین رو به نظر می‌رسد در حال حاضر بهترین راه تعدیل قانون در مواجهه با مهاجران غیرقانونی باشد. حداقل در این برهه حساس تاریخی.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از فراز، تاریخ انتشار: ۲۳ فروردین ۱۴۰۰، کدخبر: - www.faraz.ir