شعار سال: این روزها بار دیگر مانند سال‌های امضای برجام شاهد آن هستیم که رفت و آمدهای زیادی در وین صورت می گیرد و به قولی کشورهایی که تلاش دارند بر جهان حکومت کنند، به مذاکره می‌نشینند تا تغییراتی ایجاد کنند.

داستان از آنجا شروع می شود که آمریکا و یا دیگر کشورهای قدرتمند، یک کشور در حال توسعه را تحریم می کنند تا علاوه بر استفاده از منابع آن با قیمت ارزان، اجازه ندهند که آن کشور به قدرت در منطقه خود تبدیل شود و به عبارتی اجازه ندهند که هژمونی‌شان دچار خدشه شود.

قدرت تطابق اقتصادی یک کشور با شرایط جدید

ایران نیز همیشه تلاش داشته است تا در منطقه قدرت شماره یک باشد و آمریکا و اروپا هم بدون شک مخالف این امر هستند که ایران بتواند در منطقه قانون گذاری کند.

از این رو چند سال پیش سازمان ملل ایران را تحریم کرد و پس از امضای برجام برخی از این تحریم‌ها برداشته شد و بار دیگر با روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، ایران از سوی این کشور تحریم شد.

تحریم هایی که در ابتدای کار بی اثر خوانده می شدند، اما اندکی بعد سیاستمداران کشور که در بیشتر مواقع درک درستی از چرخه های اقتصادی ندارند، متوجه شدند که آمریکا بزرگترین بازیگر تجارت جهانی است و زمانی که آمریکا ایران را تحریم اقتصادی و تجاری کند، یعنی بخش عمده ای از جهان ایران را تحریم کرده اند.

در این میان اما ایران مثل همیشه وارد بازی با رقبای شرقی آمریکا یعنی چین و روسیه شد. این دو کشور نیز مانند اروپا تحریم ها را فرصتی دانستند برای دستیابی ارزان به منابع ایران که بدون شک هر سیاست اقتصادی معقولی در شرایط دارای ادونتیج سعی می کند که سود بیشتری ببرد و نباید این موضوع را به پای ناجوانمردی این کشورها گذاشت.

بگذریم، تحریم ها آمدند و درآمدهای نفتی و تجاری ایران را دچار کاهشی جدی کردند و در همان روزهای اول دیدیم که ارزش پول ملی ایران با کاهشی جدی رو به رو شد.

این کاهش ارزش پول ملی تا جایی پیش رفت که در ماه های اخیر بارها شاهد آن بودیم که برخی از تحلیل‌گران اقتصادی قیمت‌های بالای پنجاه هزار تومان نیز برای دلار در نظر می گرفتند.

برجام روابط اقتصادی و تجارت را برای ایران تسهیل کرد

اما نکته‌ای در خصوص تحریم‌ها برای بسیاری پوشیده مانده بود و آن هم، قدرت تطابق اقتصادی یک کشور با شرایط جدید است.

برجام روابط اقتصادی و تجارت را برای ایران تسهیل کرد؛ از این رو پس از تحریم‌های جدید دیدیم که راه های دور زدن تحریم بار دیگر باید ابداع می شدند؛ چرا که توان تجار برای دور زدن آن تحلیل رفته بود.

با وجود این، تطابق اقتصادی پس از به وجود آمدن شرایط جدید اجتناب‌ناپذیر است و هر کشوری پس از چند سال با تحریم آشنا می‌شود و به سادگی می تواند آن را بی اثر کند.

این موضوع از افزایش میزان تجارت و آرام شدن روند کاهش ارزش پول ملی قابل درک است؛ چرا که تا کنون تحریمی برداشته نشده اما کشور به سادگی در بازار خاکستری اقدام به فروش نفت می‌کند و تجار نیز به سادگی از تیردپارتی ها استفاده می کنند و نقل و انتقال کالا و ارز را انجام می دهند.

چرخ سرمایه داری در جهان می‌چرخد

از چنین جریانی می توان دریافت که تحریم نمی‌تواند برای همیشه اثربخش باشد و به عبارتی باید سینوسی رفتار کند. به این صورت که در دوره ای شرایط را برای تجارت باز بگذارد تا بتواند در زمان نیاز اثربخشی مورد نظر را ایجاد کند و تحریم ها اگر همیشگی باشند، هیچ توانی نخواهند داشت.

ختم کلام این که اگر شاهد آن هستیم که تحریم ها رفته رفته در حال آرام شدن هستند، این هنر ما یا دولت آمریکا و دولت های اروپایی نیست. این هنر تحریم است که تلاش دارد اجازه ندهد، هژمونی سرمایه داران اصلی جهان که در نقاب دولتمردان آمریکایی و اروپایی ایفای نقش می‌کند، خدشه دار شود.

حال در این بین اخبار هم برای جلوه دادن به قواعد و رسوم همیشگی بازار رد و بدل می شوند و گاهی شادی در دل مردم ایجاد می کنند و گاهی هم هیجان.

اما اصل داستان این است که تا چرخ سرمایه‌داری در جهان می‌چرخد، وضعیت همین خواهد بود و ایران هم اگر تغییری اساسی در جریان سیاسی خود ایجاد نکند، باز هم بارها و بارها تحریم خواهد شد.

پیامی که تجار می‌توانند از این یادداشت دریافت کنند این است که آمادگی خود را برای دور بعدی تحریم ها از دست ندهند و شرکای خود را در کشورهای ثالث حفظ کنند و بدانند که نرخ ارز قرار نیست که کاهشی باشد و اگر هم اصلاحی در آن صورت می گیرد موقتی و تنها برای چند سال است.

هاتف فرج اللهی

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال برگرفته از  مجمع فعالان اقتصادی