شعار سال: چهارمین دور از مذاکرات هسته‌ای وین بعد از وقفه‌ای چند روزه، ظهر جمعه ۱۷ اردیبهشت ماه آغاز شد تا بلافاصله مباحث کارشناسی و فنی و همچنین کار بر روی متون پیش نویس شروع شود. در نشست کنونی سه کار گروه مشغول به فعالیت اند تا شاید گره‌های موجود هر چه سریع‌تر گشوده شود؛ کارگروه‌های مرتبط با تعهدات برجامی ایران، لغو تحریم‌ها و بازگشت آمریکا به برجام و همچنین کارگروه سومی با نام گروه کارشناسی ترتیبات اجرایی.

کارگروه سوم حاصل دور سوم مذاکرات بود که با هدف سرعت بخشی به گفتگو‌ها و کاستن از اختلاف دیدگاه بین اعضا طراحی و تشکیل شد. پس از رایزنی‌های صورت گرفته بین کارگروه‌ها در آن دور از مذاکرات، هیات‌ها به پایتخت کشور‌های متبوع خود برگشتند تا مقامات عالی رتبه کشور‌های خود را در جریان ریز گفتگو‌ها قرار داده و خود را برای دور جدید آماده کنند.

امروز یکشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه، در حالی سومین روز از دور چهارم مذاکرات آغاز می‌شود که همه طرف‌ها از انگیزه لازم برای دستیابی به نتیجه برخوردارند. ضمن اینکه آن‌ها معتقدند باید به دنبال به نتیجه رسیدن گفتگو‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن باشند.

 

 

«سیدعباس عراقچی» رییس هیات مذاکره کننده کشورمان در پایان روز اول مذاکرات یعنی روز جمعه در اظهارات تلویزیونی گفت که «فضای مثبتی بر دور چهارم گفتگو‌ها حاکم است و با تفاهمی که بر سرمسیر مذاکرات وجود دارد، ایران بدون تعجیل تلاش خواهد کرد که این مذاکرات هر چه زودتر تمام شود.»

ابراز امیدواری و خوشبینی نسبت به احیای برجام و ثمربخشی مذاکرات در بین مقام‌های عالی رتبه آمریکا نیز قابل مشاهده است. در حالی‌که دور چهارم گفتگو‌های هسته‌ای در حال برگزاری است، «جو بایدن» رییس‌جمهوری آمریکا تاکید کرده که «ایران نسبت به این مذاکرات جدی است، اما روشن نیست تا چه حدی جدیت دارد.»

 

نشانه‌های خوبی در گفتگو‌های غیرمستقیم با ایران وجود دارد

همزمان «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید نیز در نشست خبری روز جمعه خود با بیان اینکه «نشانه‌های خوبی در گفتگو‌های غیرمستقیم با ایران وجود دارد» بیان کرده بود: طی هفته‌های گذشته در گفتگو‌های وین درباره احیای برجام، تعاملات دیپلماتیک وجود داشته و پیشرفت‌هایی نیز حاصل شده است.

به رغم خوشبینی‌ها به مذاکرات، اما گویی مشکلاتی هنوز در این مسیر وجود دارد. پایگاه خبری آمریکایی «اکسیوس» یکی از این گره‌ها را سانتریفیوژ‌های پیشرفته ایران دانست و نوشت: محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران و بازگرداندن آن به مقطع زمانی ۲۰۱۵ مانعی جدی در برابر گفتگو‌های وین است. برنامه هسته‌ای ایران نسبت به آن زمان پیشرفت زیادی کرده است. سانتریفیوژ‌های جدید و پیشرفته‌ای که ایران نصب کرده به جمهوری اسلامی امکان می‌دهند با سرعت بیشتری اورانیوم را غنی‌سازی کند.

این گزارش اضافه می‌کند که تاکنون عمده اختلاف نظر‌ها بر سر این بود آمریکا کدامیک از تحریم‌ها را باید بردارد. در این رابطه پیشرفت خوبی شده است. اما کارگروهی که مسوول پیشبرد گفتگو‌ها بر سر بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای خود است، تقریبا پیشرفتی نداشته است.

از طرفی خبرگزاری «آسوشیتدپرس» روز پنجشنبه ۱۶ اردیبهشت از قول یک مقام آمریکایی که نامی از او برده نشده، نوشت «امکان رسیدن به توافق برای بازگشت و پایبندی همزمان ایران و آمریکا به برجام در هفته‌های آتی وجود دارد، اما این موضوع به تصمیم سیاسی ایران بستگی دارد.» این مقام از اظهار نظر یا پیش بینی این موضوع که دور چهارم گفتگو‌ها تحول چشمگیری به همراه خواهد داشت یا نه خودداری کرد، اما دستیابی به توافق پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران را ناممکن ندانست.

از نگاه ناظران دو عامل نقش قابل توجهی بر سرعت و جدیت در مذاکرات هسته‌ای دارد؛ نخست انتخابات ایران که ۲۸ خرداد ماه برگزار می‌شود. پس از آن تاریخ، دیگر مشخص نیست چه فرد یا طیفی زمام امور اجرایی را در ایران برعهده بگیرد. طرف غربی معتقد است که توافق دوباره با دولت روحانی و تیم هسته‌ای وی به مراتب آسان‌تر از مذاکرات با دولت بعدی خواهد بود.

عامل دوم به ضرب الاجل ایران به آژانس و توافق حدود سه ماه پیش آن‌ها برمی گردد. تهران و آژانس اوایل اسفندماه پارسال به توافقی دست یافتند که بر پایه آن ایران اجرای پروتکل الحاقی را متوقف می‌کرد. همچنین قرار شد که ایران دوربین‌های نظارتی برخی از مراکز هسته‌ای را تا سه ماه از دسترس بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی دور نگهدارد و هشدار داد اگر طی این چند ماه تحریم‌ها برداشته نشود، تهران فیلم‌های دوربین‌ها را پاک خواهد کرد.

 

نگرانی مدیرکل آژانس درباره پیامد‌های به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین

این مهلت سه ماهه، اوایل خردادماه پایان می‌یابد و به تازگی «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس درباره پیامد‌های به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین ابراز نگرانی کرده و گفته در صورتی که مهلت توافق پیش از احیای برجام منقضی شود، شخصا دوباره به تهران راهی خواهد شد تا راهی برای برون رفت از این مشکل بیابد.

نگرانی از به نتیجه نرسیدن مذاکرات در این مدت محدود دو هفته‌ای باعث شده که اعضای برجام عزم خود را برای رفع اختلافات در این دور از گفتگو‌ها جزم کنند.

«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در این مذاکرات با بیان اینکه دو طرف توافق کرده‌اند تلاش‌ها برای رسیدن به توافق تشدید شود، گفته است «به نظر می‌رسد هیات‌های دیپلماتیک آماده هستند که هر قدر لازم است در وین بمانند تا به نتیجه برسیم.» همچنین یک منبع دیپلماتیک هم در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه ابراز امیدواری کرده که گفتگو‌های کنونی آخرین دور مذاکرات برای احیای برجام باشد.

صاحب‌نظران، با توجه به دو موضوع یاد شده یعنی پایان توافق ایران و آژانس و نیز انتخابات ریاست جمهوری ایران، اینکه در دور چهارم مذاکرات، برجام تعیین تکلیف شود، را دور از ذهن نمی‌دانند. این گمانه زنی نیز وجود دارد که اعضای کمیسیون مشترک برجام در وین بیش از سه دور قبلی، این دور از گفتگو‌ها را ادامه دهند تا به نتیجه مورد قبول که همان احیای برجام است، دست یابند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۸۴۳۲۲۶۰۸، www.irna.ir