شعار سال: مذاکرات وین چند روزی است که به ایستگاه چهارم خود رسیده و برخی ناظران بر این باورند؛ امکان اینکه آخرین ایستگاه پایانی مذاکرات را در پایتخت اتریش شاهد باشیم، دور از ذهن نیست. این امیدواری بین اعضای حاضر در نشست نیز آشکارا به چشم می‌خورد، اما آنان از وجود یک سری موانع در مسیر مذاکرات نیز خبر می‌دهند.

خوشبینی به نتیجه مذاکرات در مواضع حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان نیز قابل رویت است. روحانی صبح چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت در جلسه هیات دولت، گفت: به عنوان رییس دولت به مردم اعلام می‌کنم تحریم شکسته شده است و اگر همه با هم متحد باشیم به زودی تحریم برداشته می‌شود و طرف ما می‌داند راهی جز بازگشت به قانون مقررات و تعهدات خود و موافقتنامه برجام وجود ندارد.

 

فضای مثبتی بر دور چهارم گفتگو‌ها حاکم است

البته اظهارت رییس جمهوری به دو روز قبل از آغاز دور جدید گفتگو‌ها برمی گردد و دور چهارم از مذاکرات هسته‌ای روز جمعه ۱۷ اردیبهشت ماه در وین بار دیگر از سر گرفته شد. «سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رییس تیم هسته‌ای کشورمان در پایان روز اول مذاکرات اظهار کرد: فضای مثبتی بر دور چهارم گفتگو‌ها حاکم است و با تفاهمی که بر سرمسیر مذاکرات وجود دارد، ایران بدون تعجیل تلاش خواهد کرد که این مذاکرات هر چه زودتر تمام شود.

وی در پیوند با رفع تحریم‌ها به عنوان مهمترین گره موجود در گفت وگوها، تاکید کرد که «آمریکا با لغو بخش بزرگی از تحریم‌ها علیه ایران موافقت کرده، اما از نظر ایران این میزان کافی نیست.» وی پیشتر نیز دو تحریم «موضوعی» و «بخشی» را در کنار تحریم‌های «خاص» قرار داد و گفت که «تحریم‌های موضوعی و بخشی مثل تحریم بخش انرژی ایران که شامل نفت و گاز می‌شود یا تحریم صنعت خودرو، تحریم مالی، بانکی و بنادر، بر اساس توافقاتی که تا الان صوت گرفته است، باید برداشته شود و توافق هم در این زمینه وجود دارد.»

 

 

در کنار تحریم‌های موضوعی و بخشی، برخی افراد و نهاد‌ها به صورت خاص مورد تحریم واقع شده‌اند که مذاکرات درباره این لیست هنوز ادامه دارد، اگرچه موافقت شده که اکثریت آن‌ها از فهرست تحریم‌ها خارج شوند. فهرست عریض و طویل ۱۵۰۰ موردی از تحریم‌ها که دولت ترامپ در چهار سال اخیر علیه اشخاص و نهاد‌های ایران وضع کرد در این گروه جای می‌گیرند.

دولت ترامپ با ذیل گروه‌های تروریستی گنجاندن سپاه و برچسب‌های تروریستی، حقوق بشری و ... بر مقامات و نهاد‌های ایران بر پیچیدگی تحریم‌ها افزود تا بایدن یا هر رییس جمهوری دیگری به راحتی نتواند تحریم‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای را از یکدیگر منفک کرده و آمریکا را به برجام بازگرداند؛ گره‌ای که گویی تا چهارمین دور از مذاکرات هنوز باز نشده است.

 

ریشه تحریم نهاد‌های ایرانی به بهانه‌های غیرهسته‌ای را در قانون کاتسا

رگ و ریشه تحریم افراد و نهاد‌های ایرانی به بهانه‌های غیرهسته‌ای را می‌توان در قانون «مقابله با مخالفان آمریکا از طریق تحریم ها» (کاتسا) یافت، قانونی که در سوم مرداد ۱۳۹۶ علیه سه کشور ایران، روسیه و کره شمالی در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید و حدود یک هفته بعد یعنی ۱۱ مرداد همان سال توسط ترامپ امضا و به قانون تبدیل شد. در یک دسته بندی کلی، قانون کاتسا دارای چهار بخش تحریمی است که عبارتند از: تحریم به بهانه مساله موشکی، فعالیت‌های سپاه در منطقه با عنوان ادعایی تروریسم، حقوق بشری و تسلیحاتی.

گفته می‌شود در مذاکرات کنونی در حالی اروپایی‌ها با همفکری و هدایت تیم آمریکایی مستقر در شهر محل مذاکرات بر ماندگاری کاتسا پافشاری می‌کنند که هیات مذاکره کننده ایرانی همواره بر ضرورت لغو همه تحریم‌های بعد از اجرایی شدن برجام و اجرای کامل توافق تاکید دارد. عراقچی تحریم‌های موسوم به «برنامه ویزا»، «آیسا» و «کاتسا» را از جمله این تحریم‌ها ذکر کرده که باید لغو شود.

برخی از منابع اطلاعاتی غربی از گره دیگری در جریان دور چهارم مذاکرات خبر داده اند. پایگاه خبری آمریکایی «اکسیوس» یکی از این گره‌ها را سانتریفیوژ‌های پیشرفته ایران دانسته و نوشته است: محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران و بازگرداندن آن به مقطع زمانی ۲۰۱۵ مانعی جدی در برابر گفتگو‌های وین است. برنامه هسته‌ای ایران نسبت به آن زمان پیشرفت زیادی کرده است. سانتریفیوژ‌های جدید و پیشرفته‌ای که ایران نصب کرده به جمهوری اسلامی امکان می‌دهند با سرعت بیشتری اورانیوم را غنی‌سازی کند.

این گزارش اضافه کرد که تاکنون عمده اختلاف نظر‌ها بر سر این بود آمریکا کدامیک از تحریم‌ها را باید بردارد. در این رابطه پیشرفت خوبی شده است. اما کارگروهی که مسوول پیشبرد گفتگو‌ها بر سر بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای خود است، تقریبا پیشرفتی نداشته است.

پیش بینی وجود گره‌ها و موانعی از این دست در مذاکرات دشوار نبود و هدف از گفتگو‌های مداوم و فشرده نیز دستیابی به راه حل و رفع همین اختلاف دیدگاه‌ها است؛ مذاکراتی که در آن دو طرف تلاش می‌کنند به یک چارچوب منطقی و مورد رضایت اعضا دست یابند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایرنا، تاریخ انتشار: ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۸۴۳۲۳۸۴۳، www.irna.ir