شعار سال: محسن حسام مظاهری، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی تشیع و آیینهای شیعی، در یادداشتی تلگرامی با عنوان «جامعهی دوپاره» نوشت:
تا اطلاع ثانوی، این نمودار، صریحترین و شفافترین تصویر از امر سیاسی در جامعهی ایرانی است: جامعهای دوپاره.
این نمودار نشان میدهد مجموع همهی کسانی که هنوز هم صندوق رأی را ابزار مشروع و مؤثر میدانند، همهی کسانی که با انگیزههای مختلف از رأی اعتراضی تا انگیزههای مذهبی و «انقلابی» پای صندوق میآیند، همهی کسانی که تبلیغات شبانهروزی سنگین صداوسیما و دیگر رسانهها و استفاده از انواع محرکهای سیاسی ـ ارزشی مختلف از فتوای «وجوب عینی رأیدادن» و شعارهای همیشگی «تکلیف شرعی» و «خون حاج قاسم» و «مشت بر دهان آمریکا و دشمنان خارجی» و «پاسداشت خون شهدا» و «درخطربودن اسلام» تا «تهدید جمهوریت» و «ترس از تکصدایی» بر آنها مؤثر بوده و خلاصه مجموع مخاطبان گروههای مرجع، از فعالان سیاسی اصولگرا و اغلب اصلاحطلبان تا [برخی از] مراجع تقلید و مداحان و… جمعاً و در بهترین حالت حدود نیمی از جامعه را تشکیل میدهند. یعنی از هر دو نفری که در خیابان میبینیم و نمیبینیم، یک نفرشان. و تازه این با محاسبهی حداقل ۱۰ درصد آرای اعتراضی (مجموع آرای سفید، باطله و همتی) است.
عدم مشارکت بیش از نیمی از جامعه، رساترین صدای اعتراض است.
این صدا را باید شنید. و نیز نباید فراموش کرد که مانند نیمهی نخست، این نیمهی معترض جامعه هم متکثر است.
هم از طبقهی فرودست در آن است هم طبقهی متوسط؛ هم مذهبی هم غیر مذهبی؛ هم سنتی هم مدرن؛ هم جوان و هم پیر؛ هم زن و هم مرد؛ هم مرکزنشین و هم حاشیهنشین و… بهتبع دلایل و انگیزههای اعتراض هم متنوع است.
تقلیل همهی این دلایل به مشکلات معیشتی ناشی از عملکرد نامطلوب مسئولان و دولت فعلی یا کرونا آدرس غلط دادن و انکار واقعیت است.